भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भारताचे घटनेंतले तजवीजेतल्यान लोकसभेच्या खासदारांची संख्या लोकसंख्ये प्रमाण ठरता. लोकसंख्या वाडत आसा पूण खासदार तितलेच उरतात तेन्ना मतदारसंघ फेररचणूक जाता, खासदारय वाडटात. 2001 वर्सा खासदारांचो आंकडो 25 वर्सां गोठोवपाचो निर्णय जाल्लो. 2026 वर्सा परिसिमा आयोग (डिलिमिटेशन कमिशन) बसोवन मतदारसंघांची शीम बदलपाचो वावर सुरु जातलो. त्या बदलांतल्यान गोंयांक लोकसभा, राज्यसभाच न्हय विधानसभेर चड लोकप्रतिनिधी धाडपाक मेळटले अशी आस्त बाळगूया. लोकप्रतिनिधी लोकांसयत डिमिलेटशन प्रक्रियेंत वांटेकार जाल्यार, घटना वाचून समजून घेतल्यार गोंयांतय बदल जातले.
डिलिमिटेशन आयोग बसका हाचे आदीं गोंयांत जाल्ली ती गोंयांक राज्य पावंडो फावो जातकीच. कोंकणीक राजभास म्हणून मान्यताय मेळिल्ल्यान राज्य पावंडोय मेळ्ळो. तेखातीर झुजय जालें. धर्मीक तंटे तेदेवेळार घडोवपाचे यत्न जाले पूण उजो पेटचो न्हय हे खातीर लोकप्रतिनिधी वावुरले.
साडेतीन दसकां आदींची परिस्थिती, तेन्नाची पत्रकारीताय आयज ना. भोवमाध्यमी पत्रकारीता वेंचणुके वेळार धांवतना अचूक खबरो दिल्यार, लिखाण केल्यार वाचपी, पळोवपी शेणचेना. साडेतीन दसकां आदीं गोंयांत मुखेल प्रवाहांतले राजपाटण पणजे सावन पत्रकारीता करपी आसले 40. आयज चाळीसाचे 1000 जाल्या आसत. पानां बांदपी, फोटोग्राफर, व्हिज्युअल मिडीयांतले तंत्रज्ञ, व्हिडिओग्राफर, न्यूजरिडर, जायरात हाडपीय पत्रकार जाल्यात, पूण तांक कितल्यांक? धा जाणांक? माफ करात, दिसाळीं भोवमाध्यमी जातना विखुरिल्लीं पानां बरयतना चुको जावच्यो ना अशें न्हय, त्यो दाखोवन दिवपीय आसचेच. केन्ना केन्नाय आपली चूक आपणेच सुदारपाची पद्दत आपणावप बरें.
लोकसभेच्यो वेंचणुको लागीं पावल्यात, हें पान वाचप्यां मुखार येतना वेंचणुकेच्यो तारखो जाहीर जाल्ल्योय आसत.
मुक्तीवेळार गोंयची लोकसंख्या 5.9 लाख आशिल्ली ती 2023 वर्सा 15.75 लाखांर पावली ( अदमासान). लोकसंख्या मेजपी यंत्रणेतल्या बदलांतल्यान लोकांचो आंकडो अदमास कितलो वाडलो हें दोन दोन वर्सांनी हालीं कळपाक लागलां. मतदार कितले? सुमार 12 लाख. दक्षिण गोंयांत चड. 4.9 लाख मतदार आशिल्ले तेन्नाय गोंय लोकसभेर दोन, राज्यसभेर एक लोकप्रतिनिधी धाडटाले. लोकसंख्या 15 लाखांचेर पावली तरी गोंयांक चड लोकप्रतिनिधी धाडपाक कित्याक मेळूंक ना? सोद पत्रकारीतेचो तो विशय आसलो तरी डिलिमीटेशन कमिशनाची बांदावळ जातली तेन्ना समेस्तांचे विचार आयकून घेवपाची तजवीज आसची पडटली. डिलिमीटेशन कमिशनाची भौशीक सुनावणी आसता हें लोकप्रतिनिधींक कळपाक जाय.
मांडवींतल्यान उदक कशें, खंय व्हांवन गेलां, व्हांवता हें पळयतना एक नदर भारतीय वेंचणूक आयोगाच्या गोंयांतले आदले कचेरेचेर कोणे घाल्या? ती कसिनों कडेन गेल्या? वेंचणूक आयोगाची गोंय कचेरी पयलीं कॅप्टन ऑफ पोर्टस बिल्डिंगेंत आशिल्ली, चार अधिकारी, कर्मचारी वावरांत. आयज शेंकड्यांनी हात आसात, कचेरी आल्तिनोचेर. मुखेल म्हळ्ळ्यार हे कचेरेंत स्त्रीशक्तीचें बळगें वाडलां. प्रशासन स्तंभ प्रकल्पांत फुडें फाटीं ती वचत, फुडल्या पाच वर्सांनी अस्तुरी मुखेल वेंचणूक अधिकारी मेळत.
मतदानयंत्रां नाकात, मतपत्रिका जाय अशी चळवळ करपी मोबायलाचो वापर करुंक नाकात, आमी मोबायल वापरनात अशें सांगतात? मुखेल वेंचणूक आयोग ज्येश्ठ नागरीकां खातीर घराबसून मतदान करपापासत प्रयोग करपाचे वाटेर आसतना देसान राज्यांनी 20- 25 वर्सां फाटल्यान वचप?
नवनिर्मणेत वतना एक मागपाक जाय, युवाशक्ती आनी स्त्रीशक्ती चडांत चड वेंचणूक वेवस्थेंत आसपावन घेवपा पासत. मतदार वळखपत्रां, आधारकार्ड, सदां रावपाच्या नाम्यांचे (परमनंट अॅड्रेस) नेमावळींत बदल फुडारांत जावंक येतात, फकत ते कायद्याक, घटनेक धरून आसल्यार नागरीक धादोशी जातले. लोकप्रतिनिधींक निवृत्त जावपा पासत पिरायेची मर्याद येत ? तांचें शिक्षण कितलें आसचें ? ल्हानसो गुन्यांव करतल्याक वेंचणूक बंदी आसची. ह्या बदलां खातीर एक राश्ट्र एक वेंचणूक समितीन सुचोवण्यो केल्यार ताचेरय भासाभास जावची.
भासाभासेंतल्यान आमच्या देसांतली लोकशाय तिगून उरल्या. एकल्यान फातर मारलो जाल्यार दुसऱ्यान तो मारचो न्हय ही जतनाय घेवपी, अहिंसेचें तत्वज्ञान सांगपी राष्ट्रपिता महात्मा गांधी आयजय सगल्या राजकारण्यांक भावतात. 1999 सावन लोकप्रतिनिधी म्हणून केंद्रीयमंत्री श्रीपाद नायक उत्तर गोंयांतल्यान वेंचून येतात. भाजपाच्या आदारान गोंयचे मुखेलमंत्री जाल्ले खासदार फ्रान्सिस सार्दिन परतून उमेदवारीचे रांकेंत आसात, तांचेफाटल्यान दक्षिण गोंय रावतलें? दक्षिणेंतल्यान सार्दिनबाबांक दोनदां वेंचून येवपाची संद मेळ्ळी, पूण वाडिल्ल्या मतदारां कडेन ते पावल्यात? भाजपाची सर्त नरेंद्र सावयकार, दामोदर नायक (दामू) हांचे मदींच. आमदार वेंझी विएगश हांचें उमेदवारी जाहीर जाल्ली, पूण काल दोनूय जागे काँग्रेस आपाक बरोबर घेवन लडटली अशें जाहीर जालां.
सुहासिनी प्रभुगांवकार 9881099260
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
