पणजेकारांचो राखणदार श्रीमारुतीराय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आमचें गोंय जात्रा तशेंच फेस्तांक खूब फामाद. अशीच एक फामाद जात्रा म्हणल्यार पणजे मळ्यांतली श्रीमारुतीरायाची. म्हजें आजोळ मळ्यांत जाल्ल्या कारणान हांवें सामकी लागींच्यान ही जात्रा अणभवल्या, तशेंच पळयल्या. ह्या जात्रेचो दबाजो खूब व्हड. जात्रेची मजा तर सामकीच आगळी वेगळी. हरशीं थंड शांत आशिल्लें हें मळे जात्रे दिसांनी नव्या व्हंकलेवरी नटून थटून वता. दिव्यांचे रोशणायेंत झगझगता, अभंगाच्या सुरांनी सुखावता, फुलां झेल्यांनी नट्टा, उजवातींच्या परमळान परमळटा. मळेकारांचो राखणो म्हळ्यार श्रीमारुतीराय. फक्त पणजेकारूच न्हय तर गोंयभरचे लोक हे जात्रेक आपली हाजेरी लायतात.
ल्हानपणांतल्यो यादी अचकीत म्हज्या दोळ्यां मुखार येवन उब्यो रावल्यो. ल्हानपणांत शाळेंत आसतना याद जाता. म्हाका कितली आतुरताय उरताली केन्ना येतली काय ही जात्रा म्हूण हुस्को. एक म्हयनो, पंदरा दीस जात्रेक उरल्यात म्हणल्यार मळे नटपाक लागतालें. दुर्गांक, घरांक नवे पेंट लागूंक लागताले. रस्त्या वयलो कोयर निवळ जातालो. चकचकीत नवें डांबर रस्त्याक लागतालें, आनी शाळेंत बशिल्ले कडेन डांबराचो वास नाका तोंडात भरतालो. तें कितेंय आसूं पूण जात्रा लागीं पावली न्ही ही धादोसकाय उमेदी जावपाक पुरो जाताली. लोकांचो गजबज सुरू जातालो. जात्रेक 3-4 दीस उरल्यात तशें खाज्याचे मांड आनी हेर दुकानां येवपाक लागतालीं. रिकामे आशिल्ले रस्ते बारीक दुकानांनी भरुंक लागताले. सोयऱ्यां धायऱ्यां हातांत बेगां घेवन येवपाक लागतालीं. फुटपाथ सुद्दां बारीक बारीक खेळणी, मुदयो, काकणां, जमखणां, पोस्टर आनी ना ना त्या वस्तुंनी भरून वताले. सगले कडेन रोशणाय जाताली. शाळे कडेन तेंकून एक खाज्याचो मांड आसतालो, आनी वर्गांत खाज्याचो वास असो भरतालो की तो म्हज्यान उतरांनी सांगूक जावचो ना. याद काडल्यारूच तोंडाक उदक सुटलें. तशेंच तेन्ना साकरीच्यो बावल्यो दिश्टी पडटाल्यो आतां कमी प्रमाणांत त्यो दिसून येतात. वर्गाच्या जनेलांतल्यान खाजें कशें करतात तें पळोवंक मेळटालें. वर्ग चलताले खरे पूण मन वर्गा भायर जात्रेंत भायर किदें चल्लां थंय पासयेक वतालें. केन्ना एकदां मारुतीराय दर्शन दितलो हे आशेन दोळे वाट पळयताले.
जात्रेची सांज उदेली तशी गर्दी वाडूंक लागताली. पेपाऱ्यांचो आवाज, आनी 20 रुपया, 60 रुपया सेल वाल्यांचो बोवाळ कानार आयकूंक येतालो. झरी कडली हीं दुकानां प्लास्टीक वस्तूंची “कितेंय काड बाय, व्हडलें व्हडले काड बाय” म्हणीत आड्डुपी तो दुकानकार लक्ष ओडून घेतालो. ह्या जात्रेचें खाशेलें आकर्शण म्हणल्यार मारुतीरायाची पालखी. पालखी मळ्यांतल्या विठ्ठल रखुमायीच्या देवळांतल्यान सुरू जाता ती पुराय मळ्यांतल्या घराघरांनी रावत रावत निमाणें देवळांत वता. तशेंच ती देवळाच्या प्राकारांतूय भोंवता. पालखी येतली म्हूण मळेकार आपल्या दारा भायर दिवली पेटोवन दवरतात. तशेंच पालखी दारांत पावली काय फळांनी फुलांनी भरिल्लें ताट मारुतीरायाक अर्पण करून देवाचो आशिर्वाद घेतात. मारुतीराय सगलीं विघ्नां पयस करतलो अशी आस दर मळेकार आपल्या काळजांत घेवन जियेता. पालखे पयलीं वाजत गाजत येता तें बॅण्ड. त्या आवाजान पुराय लोकांचें काळीज भरून वता. घरा दारां तर दिव्यांच्या रोशणायेंत झगझगून वतात. जात्रे निमतान देवळाच्या प्राकारांत नाटकां जातात. तशेंच फळां आनी देवाक आयिल्ल्या हेर वस्तूंची पावणी जाता.
जात्रा म्हणली काय फेरी ही आयलीच. कितेंय घेवचे परस हे जात्रेक फावटी मारपाकूच एक वेगळी मजा. कितलेंय फावटी भोंवून लेगीत वाज मात येना. बॉलांचे खेळ आसूं वा गरम गरम जिलब्यो खावपाची रूच, चणे भिकणाचे पुडे आसूं, वा टीन टीन ऊसाचो रोस, खाज्याचो घमघम वा पेपाऱ्यांचो आवाज सगल्यांची मजाच वेगळी. जात्रे निमतान घरची एकठांय येतात, घरांत बरे पक्वान, गोडशीं करतात, खबऱ्यो जातात आनी जात्रेची उमेद भागयतात. जात्रे दिसा रातभर जागरण जाता. ह्या निमतान दुसरे दीस भुरग्यांक शाळेक सुटी आसता म्हूण तिवूय उमेदीर आसता. अश्यो ह्यो जात्रा एकचार, एकवट वाडयतातूच. पूणआमकां आपल्या गांव घरा परतुपाक एक निमित्त दितात हें तितलेच खरें. मारुतीराय सगल्यांक बरी भलायकी दिवं हेंच तांच्या पांया लागीं मागणें. जय हनुमान… जय श्रीराम.

शिल्पा लाड
8411007204