भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आयच्या आधुनीक जगांत बायलांक कितलेंय किटी पार्टीचें आकर्शण आसूं, पूण धालांच्या मांडार, धालो खेळपाक जमप, हाचे सारकें दुसरें सुख आसूं शकना….. आनी आयज गोंयचीं बायलो आनी चेडवां आजूनय धालो, फुगडी सारकें खेळ खेळून, आपल्या जिवितांत आनंद हाडटात.
ह्या वर्सा भारताच्या ७५ व्या प्रजासत्ताक दिसाच्या चित्ररथ देखाव्याचो विशय ‘भारत- लोकतंत्राची मातृका’ आशिल्लो आनी आमच्या गोंयचो चित्ररथ ह्या विशयाच्या निकशांत बसनाशिल्ल्या कारणान तो प्रजासत्ताक दिसाचे परेडीक दिसलो ना. दुर्दैवान ही घडणूक घडली तेन्नाच पुराय गोंय स्त्री शक्तीचीच आराधना करताले. गोंयच्या मांडार धालांचो आवाज धुमतालो. गांवच्यो बायलो बरीं- बरीं कापडां न्हेसून, श्रृंगार करून, आबांड्याक फातीं माळून गांवच्या माडांर वचून धर्तरे मायेची पुजा, तिची होरावणी करताल्यो. शेतकार आनी ताचे कुटुंब दीस रात शेतांत आपलो घाम गळोवन हेरांचें पोट भरता. धर्तरेच्या गर्भांतल्यान आमचें अन्न किल्लता. आनी देखून माय धर्तरेक मान म्हणून हो धालांचो उत्सव मनयतात. धालांचो उत्सव म्हणळ्यार धर्तरे मायेक नमन करप.
धालो हो फकत बायलांचो उत्सव आसून तो गोंयांत जायत्या सुवातींनी मनयतात. हो धालांचो मांड म्हणजे बायलांक लोकगीतां वरवीं आपल्यो भावना उक्तावपाक, ताणांतल्यान सुटका मेळोवण पुराय आनंद घेवपाची सुवात. धालांची सुरवात “श्री धालो गे, धालांनी खेळुंया गे बाये, धालांनी खेळुंया, आयली जाल्यार बरीं जालीं, सखयां साद घाला गे, बाये सखयां साद घाला गे” ह्या वळींनी जाता. हाचे उपरांत वाठारांच्या देव देवतांक नमन करून तांकां मांडाचेर खेळपाक आपयतात आनी ती देवी मांडाचेर खेळूंक आयल्या, अशी भावना निर्माण जाता.
” रथा तुज्यो माडयो, साडेतिनशे घुडयो
रथात कोण देव बैसे गे,
रथात बसली धर्तरी माया
मांडार खेळू आली गे”
अशी गितां म्हणून बायलो धालांची सोबाय वाडयतात. मांड म्हणळ्यार गांवचो सगळ्यांत पवित्र आनी म्हत्वाचो जागो. धालो, शिगमो, जागोर, कालो वा गांवच्या देवाचे कसलेय कार्य असूं, ते गावांतल्या मांडार पयले नमन घाले बगर जायना.
गोंयच्या लोक उत्सवां मदलो धालो हो एक महत्वाचो घटक. गोंयची संस्कृताय, दायज तिगोवन दवरपाक आनी गांवांतल्या बायलांचो एकचार तिगोवन दवरपाक धालांच्या मांडांचो म्हत्वपुर्ण वांटो आसा. धालो सुरू जावचे कांय दिसां पयली मांडांर शेण काडून, रांगोळी घालून सजयतात. मांडकन्ना म्हणजेच गांवची एक मुखेल वा जाणटी बायल तुळशीची पुजा करता आनी एक नाल्ल फोडून तुळशीक नमन करून धालो निर्विग्नपणान पार पडच्यो अशी प्रार्थना करुन धालांक आरंभ करता…. आनी त्या उपरांत गावपुरुष, चंद्रसूर्य, गणेश, महादेव, विष्णू, ब्रह्मा, खुंट्ये माये, सती, म्हाळशे, भूमीपुरुष, कालभैरव, वागऱ्या, सिद्ध, कौरव- पांडव, देवचार, म्हारु अशी असंख्य देवतांक नमन करता.
धालांचीं गितां आपलें दीसपट्टें आयुष्य, महाभारत, रामायण, गांवच्यो, देव देवतांच्यो आख्यायिका आनी सामाजीक स्थितीचेर आदारिल्लीं आसतात. आयच्या आधुनीक जगांत बायलांक कितलेंय किटी पार्टीचें आकर्शण आसूं, पूण धालांच्या मांडार, धालो खेळपाक जमप, हाचे सारकें दुसरें सुख आसूं शकना….. आनी आयज गोंयचीं बायलो आनी चेडवां आजूनय धालो, फुगडी सारकें खेळ खेळून, आपल्या जिवितांत आनंद हाडटात. पुर्तुगेज राजवटी वेळार गोंयच्या शेंकड्यांनी हिंदूंक बाटयल्ले, तांचो छळ केल्लो. तरी त्या काळा वयल्या लोकांनी ही आपली परंपरा लिपून- लिपून तिगोवन दवरली.
आज ही परंपरा, हे दायज सांबाळप, तें शिकून ताचे साक्षी जावन, तें फुडले पिळगे मेरेन व्हरपाची जापसालदारकी आमच्या खांद्यार आसा.
– सनिशा सुधाकर फळदेसाय
8378981196
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
