‘म्होंव’ धर्रतरे वयलें अमृत

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अमृता सारकें सैमीक म्होंव मनशाचे उत्क्रांती पयलीं खूब आदीं धर्तरेचेर जिवीत अस्तित्वांत आशिल्लें.
मागीर फुलपी वनस्पतींच्या निर्मिती वांगडाच तांकां परागण करपी जीव आयले. परागण करपी एक म्हत्वाचो घटक म्हळ्यार ‘म्होंवामूस ’ म्होंवाक धर्तरे वयलें अमृत अशें म्हणटात आनी सेंद्रीय कच्चें म्होंव अत्यंत रुचीक आनी ‘सुरक्षीत अन्न आनी वखद’ म्हणून उत्कृश्ट आशिल्ल्यान हें वर्णन खरें.
शुध्द म्होंवाचो वखद म्हणून आयुर्वेदान गौरव केला. भारत ही आयुर्वेदाची जल्मभूंय आशिल्ल्यान म्होंवाक वखद म्हूण पळोवपाची नदर भारतांत चड. म्होंवांत अ, ब, क, लोखंड, कॅल्शियम, सोडियम फॉस्फरस, आयोडीन हीं जिवनसत्वां आशिल्ल्यान म्होंवांत आमच्या कुडीची रोगांक प्रतिकार करपाची तांक वाडटा. जरी म्होंव निखटें खाल्यार लेगीत वखदी बरें आनी आयुर्वेदाचे दोतोर दुयेंतीक जायतीं
वखदां सैमीक म्होंवांत भरसून घेवपाचो सल्लो दितात. हाचें कारण म्हळ्यार म्होंवांत सैमीक रितीन तातूंत भरसल्ल्या पदार्थांचे मुळावे गुणधर्म. देखून म्होंवा वांगडा फावो त्या प्रमाणांत आयुर्वेदीक वखद घेतल्यार दुयेंतीक बेगीन बरे जावपाक आदार मेळटा. हेर देशांनी अलौकीक गोडसाणीचें म्होंव अन्न, ब्रेड स्प्रेड, जॅम, केक, गोड पदार्थ, चॉकलेट, भाजी आनी फळांच्या सालादा सारख्या खाणांच्यो वस्तू करपाक उपेग करतात.
हाचे भायर संवसारभर अन्न पदार्थांत म्होंव सैमीक संरक्षक म्हूण वापरतात. सुरक्षीत अन्न आनी वखद म्हणून मान्यताय मेळ्ळ्या सैमीक म्होंव हें कसलीच प्रक्रिया करिनासतना शुध्द मेळटा. अभिजात अहिंसक पद्दती प्रमाण म्होवांमुसांक मारिनासतना माल्यांतल्यान अशें शुध्द म्होंव काडचें. हे पद्दतींत माल्यांतल्यान म्होंव सांठोवपाच्या वाठारांतल्यान जाय तितलेंच म्होंवाचें मालें कापतात. उरिल्लें मालें तशेंच दवरतात. हे पद्दतींत पोळ्यांतल्या म्होंवामूस, पिलांक आनी तांतयांक कसलोच धोको नासता. हाचें उरफाटें अशास्त्रीय पद्दतींत पुराय मालें पिळून म्होंव काडटात. हातूंत माल्यांतलें सगले म्होंवामूस, पिलां आनी तांतयां मरतात. राणी मुसाक लेगीत मारतात. हे पद्दतीन म्होंवामुसांचे वसाहतींचो नाश जाता. ही पद्दत रानांतल्या आदिवासी लोकांनी अज्ञानाक लागून आपणायल्या, देखून रानांतली जैव विविधताय ना जावपाचो धोको आसता. देखून तांकां मार्गदर्शन करपाची गरज आसा. हे खातीर आदिवासी, शेतकार, वेवसायीक मधमाशी पालक जावपाक सोदपी खंयच्याय मनशाक मधमाशी पोसपाच्या तंत्राचें शास्त्रीय प्रशिक्षण दिवपाची गरज आसा. तशेंच म्होवांमूस तज्ञांनी सगले कडेन म्होंवामुसा विशीं जागृताय निर्माण करपाची गरज आसा अशें म्हाका सांगीन दिसता.
तशेंच म्होंव चड प्रमाणांत बाजारांत पावचे पयलीं प्रयोगशाळेंत ताची योग्य चांचणी करप गरजेचें. जायत्यो चांचण्यो जाल्लें म्होंव बाजारांत हाडल्यार खऱ्या अर्थान सुरक्षीत म्हणूं येता. सैमांत कांय ऋतू प्रमाण झाडां फुलतात आनी देखून सैमीक म्होंवाचें उत्पादनूय ऋतूप् रमाण जाता. देखून सैमीक म्होंवांत सदांच विविधताय आसता. ह्या कारणाक लागून दर एका हंगामांतल्या फुलां प्रमाण म्होंव सदांच मेळटा ताचो रंग, रुच, वास, रुच आनी घनताय (दाट/पातळ) वेगवेगळे आसतात. प्रयोगशाळेंत चांचणी केले उपरांत म्होंव होच प्रकारचो म्होंवामूस म्होंव एकफूल आनी बहुपुष्प हांचे पसून कित्याक तयार करतात हें समजून घेवन वळखतात.
म्होंवामुसां वतीन परागीकरण घडून उत्कृश्ट प्रतीचें म्होंवामुसां वरवीं परागण बरें जाता आनी बऱ्या दर्जाचीं फळां आनी पिकां तयार जातात. देखून म्होंवामूस पोसप हो शेतकारांक फायदेशीर बाजूचो वेवसाय जावंक शकता. म्होंवामुसाचें मालें शेतांत दवरल्यार बऱ्या दर्जाचें भरपूर उत्त्पन्न मेळटा; तशेंच शेतकारांक वर्साक उण्यांत उणें दोन फावटीं तयार केल्लें उत्कृश्ट दर्जाचें शुध्द म्होंव मेळूंक शकता. शेतकारांक अर्थीक फायदो मेळूंक शकता. तशेंच शेतकाराक पेटी माल्यांतल्यान मेळपी परागकण, मेण, प्रोपोलीस, रॉयल जेली अशीं म्होंवामुसांची उत्पादनां विकूंक मेळटात. म्होंवामूस पोसपाक शेतांत पुरक वातावरण आसप चड गरजेचें.
शेतांत योग्य पिकां लावप आनी शेतांत गरजेचीं फुलां आसप हें म्होंवामूस जिवी दवरपा खातीर आनी तांची वसाहत जिवी दवरपा खातीर म्हत्वाचें. तशेंच म्होंवामूस संवेदनशील कीड आशिल्ल्यान बळिश्ट आनी धोक्याचीं रसायनां तांकां घातक आसतात. घातक किटकनाशक, तण नाशकां शेतांत फवारल्यार तांचो रोखडोच वायट परिणाम म्होंवामुसांचेर जाता. जाका लागून तांकां मरण येता. देखून अशा वेळार पेटयेतलें मालें सुरक्षीत सुवातेर दवरप आनी फवारो मारतना दर एका पेटयेची दारां बंद करून म्होंवामुसांची जतनाय घेवप गरजेचें. पूण शेतकार जर सेंद्रीय वा सैमीक शेती पद्दतीचो आचरण करता जाल्यार कसलीच जतनाय घेवपाची गरज ना.
अशा सेंद्रीय वा सैमाचेर आदारिल्ल्या शेतांनी उत्कृश्ट म्होंवामूस पोसवण करूंक मेळटा. तशेंच म्होंवामूस पोसपाक लागून जैवविविधताय वाडटा अशें दिसून येता. वातावरणांतलें तापमान देंवल्यार आनी दव वाडत जाल्यार प्रक्रिया करूंक नाशिल्ल्या सैमीक म्होंवांत कणसां जावंक शकतात, आनी अशें जालें जाल्यार म्होंवाची बाटली सुर्याच्या उजवाडांत दवरप वा गरम उदकांत दवरप सारकेलें उपाय करूंक येतात. म्होंव दाणेदार जालें तरी ताच्या वखदी गुणधर्मांत आनी गुणवत्तेंत फरक पडना. म्होंवाच्या दर्ज्याक लागून दोळे बंद करून शुध्द म्होंव विकतें घेतात अशें लोक म्हणटात.
ही मानसीकताय जाणून समाजांत शुध्द म्होंवाच्या नांवान फटोवपी लोकांची व्हड संख्या आसा, देखून म्होंव सदांच विस्वासांत घेवपा सारक्या म्होंव पालकां कडसून वा विस्वासांत घेवपा सारक्या आनी मान्यताय मेळिल्ले कंपनी कडल्यान विकतें घेवचें. ताजें म्होंव मेळ्ळां अशें सांगून तुमच्या दारांत म्होंवाची बालदी घेवन येवपी विक्रेत्या कडल्यान केन्नाच म्होंव घेवचें न्हय. तातूंत गोडाची काकम भरसून विकपाचीं जायतीं प्रकरणां उक्ताडार आयल्यांत. देखून खाशेली जतनाय घेवप आनी जागृताय करप हें सगल्यांचे हीत. तशेंच कांय कंपनींनी चड प्रक्रिया केल्लें म्होंव, मिलावट केल्लें म्होंव, कृत्रीम रुचीचें म्होंव, प्रतिजैव वखदांचो उपचार केल्लें म्होंव बाजारांत व्हड प्रमाणांत विकतात. अशें म्होंव सेवन केल्यार भलायके खातीर हानिकारक आसता.
अशें बनावट म्होंव बाजारांत हाडपाचें एक मुखेल कारण म्हळ्यार सैमीक म्होंवामुसांचो जाल्लो उणाव. हालींच्या काळांत वाडत वचपी लोकसंख्या, गतीन वाडपी शारीकरण, बेकायदेशीर रूख कापप आदीं गजालींक लागून रानाचो वाठार उणो जायत आसा. रानांतली म्होंवा मालीं वयर सांगिल्ले अशास्त्रीय पद्दतीन तांकां निचोडून आदिवासी लोक नश्ट करतात. गांवगिऱ्या आनी शारांतल्या म्होंवामुसाचें मालें उजो वा कीटक नियंत्रणा सारक्या धोक्याच्या उपायांक लागून म्होंवामुसां विशीं गैरसमजान जाल्ले भंय आनी अज्ञानाक लागून नश्ट जातात. म्होंवामूस उणे जाल्ल्यान म्होंवाची मागणी चड आनी उणी पुरवण हांचे मदल्या फरकाक लागून नकली म्होंवाची बाजारपेठ अनवळखीपणान तयार जाल्या.
ह्यो सगल्यो गजाली मतींत दवरून आनी सामान्य बुद्दीचो उपेग केल्यार सुरक्षीत म्होंव वळखुवप आनी आपली भलायकी सांबाळप शक्य जातलें. अशे तरेन मनशाक जायत्या तरांनी उपेगी पडपी भोवउद्देशीय म्होंवामुसांक वाटावप हें सगल्यांचें कर्तव्य आसा अशें म्हजें मत.

सुदिन वि. कुर्डीकार
8275425404