भांगरभूंय | प्रतिनिधी
संवसारांतल्या भोवतेक देशां मदीं गिरेस्त जावपा खातीर धडपड चालू आसा. ते खातीर कांय देश दुसऱ्या देशांचेर घुरी घालून थंयची सैमीक संपत्त लुटून व्हरत आसात, तर कांय मुद्दाम दुसऱ्या देशांचेर आक्रमण करून आपली धान्यां, कपडे, खाणां, वखदां, शस्त्रां खपयत सुटल्यात. सगले गरीब देश आपल्या ताटा खालचीं माजरां जावचीं हे खातीर दरेका देशाचो यत्न चल्ला. खूब कश्ट, मेहनत घेवन देशाक अर्थीक नदरेन वयर काडपी लोक आसात. तरातरांचे सोद लावन, तंत्रज्ञान विकसीत करून आपल्या देशा वांगडा हेर देशांकूय वयर सरपाक मजत करपीय आसात. गिरेस्त जातलो जाल्यार घाम गळोवपाक जायच. पूण थोडे देश सैमाच्या जिवार गिरेस्त जाल्यात आनी ते अजून सैम बुड्डीत आसात. ही संपत्त सांबाळून वापरीत जाल्यार कोणाचें कांयच लुकसाण जायना. दर्या आमकां खूब कितें दिता. नुस्तें, तेल, सैमीक वायू, वनस्पत, रेंव… ताचें खारें उदक पसून आमकां चार पयशे मेळोवन दिता. तातूंतल्यान जावपी येरादारी मनीस जातीक खूब फायद्याची थारल्या. आतां हो दर्या धातूय दितलो. नाॅर्वे संसदेन दोन दिसां पयलीं खोल दर्यांत खणकाम करपाक मान्यताय दिल्या. अशें करपी तो संवसारांतलो पयलो देश. तशें तेल, गॅस आमकां दर्यांतल्यान मेळटा. पूण हांगा कोबाल्ट, तांबें, जस्त आनी हेर साबार धातू खणून वयर हाडटले. ताका लागून नाॅर्वेची अर्थीक स्थिती सुदारतली. विज्ञानिकांच्या मतान लुकसाणूय जातलें!
सध्याचो संवसार हो बॅटरेचेर चलपी. मोबायल, लॅपटाॅप, इलेक्ट्रीक गाडी हांच्या बॅटऱ्यांक खूब मागणी आयल्या. दर्यांच्या तळाक मेळपी धातूंचो वापर करून ह्यो बॅटऱ्यो तयार करपाचो विचार नाॅर्वेन चलयला. आतां फुडल्या देड- दोन म्हयन्यांत खणकामा खातीर कंपनीं अर्ज करपाच्यो आसात. मागीर परवानो मेळटकच तांकां दर्यांत खणीं खातीर जागे दितले. संयुक्त राष्ट्रांच्या इंटरनॅशनल सी बेड एथाॅरिटीन आतां मेरेन 14 देशांक खोल दर्यांत वचपाची परवानगी दिल्या. पूण ती फक्त आनी फक्त संशोधन करपाक. हातूंत आमच्या भारता वांगडा चीन, रशिया, फ्रान्स, जपान, द. कोरिया, ब्रिटन हांचो आस्पाव आसा. आमी 2021 वर्सा डीप ओशन मिशनाक मान्यताय दिल्या. दर्यांतल्या साधनांचो सोद घेवपाचें काम आमी करतात. दर्यांतल्यान गॅस, क्रूड तेल काडटात. मात खनिजां, धातू उस्पुवपाची सुरवात नाॅर्वे पसून जातली, अशें दिसता. तातूंत हो देश येसस्वी जालो जाल्यार वर्सा भितर हेर देशूय तांच्या पावलाचेर पावल दवरून दर्या खणपाक लागतले.
नाॅर्वे संसदेंत निर्णय घेवपाची आशिल्ली ते खबरेक तशें वर्स जायत आयलें. तेन्ना सावन नाॅर्वेंत पर्यावरणमोगी आनी शास्त्रज्ञांचो विरोध सुरू आसा. काल परवानगी दितकच तांणी विरोध आनीक खर करपाचें थारायलां. तांच्या मतान ह्या वेवसायीक खणकामांक लागून दर्यांतली जैवविवीधताय संकश्टांत सांपडटली. नुस्त्यांक मार बसतलो. ताचो परिणाम हेर वेवसायांचेर जातलो. खोल दर्या आनी उथळ दर्या एकामेकांक जोडिल्ले आसतात. हो एकवट तुट्टलो. नुस्तें आनी हेर प्रजातींच्या प्रवासाचेर मर्यादा येतल्यो. नुस्तें आनी हेर जीव मरतले अशें कांय जाणांचें म्हणणें. पूण, तें खणकाम चलता थंयच्यान दुसरे कडेन वतलें आनी नुस्तें गेलें जाल्यार ताचो परिणाम दर्या आनी पर्यायान लोकांचेरूय जावं येता. नुस्त्याची टंचाय जातली आनी तें आयात करपा बगर पर्याय उरचो ना. म्हारगाय वाडटली. नुस्तेमारी हिस्पा भायर वाडिल्ल्यान ताचो परिणाम नुस्त्यांचे साबार जातींचेर, प्रजातींचेर जाला, हें नुस्तें बाजारांत वचपी सामान्य मनशाक पसून खबर आसा. दर्या अस्थीर, अस्वस्थ जालो जाल्यार नुस्त्याच्यो जाती चड खोल दर्यांत स्थलांतर करपाची शक्यताय चड आसा. 1960 च्या दसकांत दर्यांतल्या खणींचेर सगल्यांत पयलीं चर्चा सुरू जाल्ली. पूण, नितळ उर्जे बदला भोवतेकांचो दोळो तांबें, निकेल, झिंक, लिथियम, अॅल्युमिनियम हांचेर आसा. प्रदुशण वाडपाची भिरांतूय थोड्याक दिसता.
दुसरे वटेन खोल दर्यांत खणकाम येसस्वी जाल्यार अर्थीक वाड जातली आनी संबंदीत वाठारांत रोजगाराच्यो संदी वाडटल्यो. सध्या बॅटऱ्यांची मागणी वाडटा. म्हणटकच नाॅर्वेन फुडलो विचार केला, हातूंत दुबाव ना. दर्यांतले धातू काडून भायर विकल्यार पसून तांकां फायदो जातलो. खणकामांक लागून पर्यावरणाचेर नेमको कितें परिणाम जातलो, ताची खात्री दिवपा सारकी म्हायती कोणाक ना. पूण सगल्यांचेंच लक्ष (खास करून खोल दर्याचेर मालकी हक्क आशिल्ले देशांचें) नाॅर्वेच्या ह्या नव्या उद्देगा कडेन लागलां!!
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
