शकून अपशकून

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ल्हानपणा सावन अमकें करप ना. अमकें करप अशें आयकत आयल्यांत. “बाय तशें करप ना. “अशें सांगल्यार,” कित्याक गे? “विचारताली. पूण मागीर जाण्ट्यांनी “देवबाप्पाक राग येता. ताका आवडना .” अशें सांगतगीर ओगी रावन आयकतालीं. मात आतांची भुरगीं खोदून खोदून “तें अशेंच कित्याक? तें तशेंच कित्याक न्ही “? देवबाप्पाक कित्याक राग येता तर ? अशे तरेतरेचे प्रश्न विचारून विचारून सतावन बेजार करतात. आमकां आरतें परतें विचारल्यार धेंगसो पडटालो. दोळे मोठे करून तापयतालीं. मागीर आमी ओग्गी पडटालीं. आतां आमच्या भुरग्यांक आमी मात लेगीत तापयनात. कित्याक ? जाय जाय म्हण एक ना तर चुकून दोन भुरगीं जातात. जावं चली ना तर चलो. वेल्यान तांचे हे उतरांचे पराक्रम आमीच तोखणाय करत दुसऱ्यांक सांगतात. काळाची महिमा आनी आतांच्यो आवयो भुरगीं हुशार, गोरीं जावपाक जाय म्हण बदाम सुकें खाण,आयसक्रीम, फळां,खातात . आडसरा उदक पितात.
त्या वेळार कोणें अशे कोणाचे लाड केल्यात ? भुरगीं तर जातालींच. चलयोच जाल्यो ; तर (चलो वंशाचो दिवो मानून) चलो जाता सर भुरगीं जाऽऽयत उरतालीं आनी जांगेर भुरगें जालेंच ना, तांचे हें उणेंपण थोडे लोक परत परत वयर काडत आसताले..जणू काय भुरगेकारांनी व्हडलो पराक्रम गाजयिल्या भशेन. आनी तातूंत दोश दादल्याचोय आसूं येता, हें मानपच ना. दोश बायलेचोच धरप. एका बायलमनशेक दुसरी बायल मनीसच हिणसायताली. हो दैव दुर्विलास न्ही तर कितें?
आमचें भुरगेंपण हे पोर्तुगीज राजवटींतलो काळ आशिल्लो. आमच्या वेळार जरी तितलो कर्मठपणा नाशिल्लो, तरी सामको नाशिल्लोच अशें म्हणूंकय शकना. थोड्या कमी जास्त प्रमाणांत आशिल्लो.
शाळेंतल्यान आयलें तशे बांयचेर ना तर हांड्या कडेन वचून पयलीं हात पांय धुवप. बोटवो खिळयाक लावन, शाळेंत घालून गेल्ले कपडे खुंटयाळ्याक लावप. घरांतले कपडे घालप. आणि भितर येवप.
एकतर निवळसाण आणि मात्शी अंधश्रद्धा .कारण वेगवेगळ्या धर्मांचे भुरगे बरोबर शिकताले. शाळेंत तें बाधनासलें. पूण घरांत धरताले. गोंय मुक्त जालें तशी ही अंधश्रद्धा कमी जाली. आतां तर सामकी सोंपली. आमी आतां चिकना खावपाक शिकल्यांत. भुरग्यांक चिकना शिवाय जायना. शाकभाजी खा म्हळ्यार आमी गोरवां तर ? असो प्रश्न.
प्रकार प्रकारचीं चिकना खावपाक शिकल्यांत. न्ही? काफ्रियाल, तन्दुरी, बिर्याणी वा बरें बरें, मांसाहारी जेवण कोण रांदता हें आमी पळयनात. खंय चड बरें मेळटा तें पळयतात. म्हाका याद जाता. खेळटना किरिस्तांव भुरग्याक हात लावचो पडल्यार आंगावेली खोमशी तोंडांत धरतालीं. मागीर भश्टना. हें भश्ट अनवाळें, चड आसतालें. आवयो देवाच्या नैवेद्याचे अनवाळ्यान म्हळ्यार ओले कपडे आंगार दवरूनच रांदतालीं. भुरगीं आपुडाटालीं म्हूण तांकां सिल्काचे कपडे घालून सोडप. ते भश्टनात. आज भटमामच सांगता, अनवाळे म्हळ्यार धूतवस्त्र (धुयिल्ले कपडे)आसल्यार पुरो. जमानो बदल्ला.
शकून अपशकून तर खूपच मानतालीं. अजूनय मानतात बरेच. तांकां अंधश्रद्धाळू म्हणटात थोडे. पूण कांय नियम घडणुको, अणभवान तांणी स्विकारल्यात आसूये. जो मानता. तो मानता. हो जाचो ताचो प्रश्न अशें म्हाका दिसता.
कारण नजर लागता. हाचो अणभव हांवें घेतला. आमगेर एक आंब्या रूख बरो चंवरिल्लो. रस्त्यान वतना वळखीच्या एकट्यान म्हळें “आवयस! आमो रथ कसो चंवरला मरे!” जालें दुसरयाच दिसा ताचो सगळो चंवर करपून गेलो. त्या वर्सा एकय तोर धरलें ना. कांय जाणांचें ऊतरय लागता. ताणें म्हळें की जें जाय तें घडच ना. मागीर ताका म्हणटात की ताच्या जिबेर खत आसाशें दिसता आनी खऱ्यांनीच तें आसताय बी.
जाणत्यां कडच्यान पांय गुणां विशीं आयकलां पण तसो बरो असोच अणभव आयला. केन्ना वायट असो आयलो ना. शकून अपशकुनाचें खूप आयकलां. सांगपाचेच जाल्यार; अमक्या वाराक अमक्या दिशेचें काम जायना. बरी वेळ पळोवन उकलास काडून दवरप.
हुंबऱ्यार बसून शिंकप न्हय. केस वळयतना दांतोणी हातांतल्यान सकल पडली तर सोयरो येता. उलयतना सुणे शिंकल्यार काम जायना. दोंगां उलयतना बाळक शिंकलें, तर तें खरें आसता. कामाक वतना माजर आडवें गेलें तर सात पावलां फाटल्या फाटीं येवचें. कामाक वतना “खंय वता?” अशें विचारूं नये. कामाक वतना रिकामी कोळसुली वा बालदी दिसल्यार काम जायना. कोणी दिसाचो वाटेर कोलो दिसल्यार “कोल्या फाटी चय(पळय)”म्हणप. ताणें वळून पळयलें तर फायदो जाता. स्वप्नांत उदक दिसलें तर थंडी जाता. पेटिल्लो ऊजो दिसल्यार धन लाभ जाता. तशेंच वायर, वा पेटिल्लो बल्ब दिसल्यार फायदो जाता अशें म्हणतात. स्वप्नांत सत्री बंद करताशे दिसप वायट. पूण फुलयिल्ली सत्री दिसल्यार बरें घडटा. म्हळ्यार माथ्यार छत उरता. झाड हुमटून पडलें अशें स्वप्न वायट वार्ता सांगता. स्वत:चे लग्न जाता दिसल्यार वायट. तशेंच आपूण विना व्हाणो, उकत्या पायांनी वता अशें स्वप्न दिसल्यार कामवाली काम सोडून वताच वता. हळशीक दिसल्यार, वा आंग उक्तें पडलां दिसल्यार, निंदा टिंगल कानार येता. हरशींय सुद्धा बायलांचो ऊजवो दोळो पिटपिटल्यार वायट दावो बरो. तशेंच उजव्या भुजाची वा दंडाची शीर पटपटल्यार त्या हाताक. चड कष्टाचें काम करचें पडता. दादल्यांकय आपली. शक्त प्रदर्शित करपाची संद मेळटा. कदाचित मारामारी करची पडटा अशें आयकलां.
कामाक वतना पारवो उजव्यान गेल्यार बरो म्हणतात. पाल फक्त टाळवेर पडूं नये. कुमारिकेच्या पोटार पालीन उडी मारल्यार लग्न ठरता. ण ती रडिल्ली
आयकल्यार ‘कृष्ण कृष्ण’ म्हणचें खंय. हांव म्हणटां तेखातीर तरी देवाचें नांव घेवपाचें.
रातीन घुघूम रडिल्लो आयकल्यार गांवांत कोण तरी गुरवार आसता म्हणटात. नाकटांचेर धवें शीब दिसल्यार घरांतलीच कोणूय गुरवार आसता म्हणटात. तिळसांजेर चिचुंदर घरांत दिसली आनी रडल्यार लक्ष्मी(धन) घरांत येता म्हणटात. रातीन सुणी कूऽऽऽ करीत रडल्यार वायट घडता म्हणटात
अशे जायते संकेत जाण्टे मानताले. आजूनय बरेच जाण मानतात. जाचो ताचो अणभव. त्यानुसार विश्वास दवरप, वा
ना. हें आपणेंच थारावप.

सौ. तेजश्री गोपाळ प्रभुगांवकर
98221 39309