भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सहज मेळटा ताचो वालोर आमकां आसना. हवा आयती मेळटा. वालोर ना. उदक सहज मेळटा. म्हत्व ना. तें कितलें
फसफसावप हाका धरबंध ना. झाडां कातरपाचे परिणाम आतां आमी वेगळ्यावेगळ्या रुपांत भोगपाक लागल्यात. उदकाची बचत केलिना जाल्यार फुडारांत कितलीं संकटां येवं येता ताची शिटकावणी सगळ्या मळां वेले जाणकार दीत आसात.
भुंयउदक सांबाळप आनी उदका स्रोतांची जतनाय घेवप ही आमची पयली लागणूक.
कोवीड काळांत आमी खुबूच जतनाय घेतली. सगळ्या निर्बंधांक पाळो दिलो. गटागटांनी तिळसांजा भोंवपाक वचप, चोम्यांनी हॉटेलांनी जेवपाक वचप आनी वरांची वरां बसप, कार्यावळी, नाच संगीत आनी हेर सांस्कृतीक कार्यावळी, हांचेर बंदीच आयिल्ली. कसलेंच लुकसाण जालें ना. आतां परत धुमशेणां सुरू जाल्यांत.
उदकाचेंय अशेंच. ताचो उणाव जातकरूच आमी बांय खणपाक वतले? ते परस आतांच जतनाय कित्याक घेवची न्हय? उदक सांठोवपाची गरज आसा. 120 इंचां वयर पावस पडपी गोंयांत पियेवपाचें उदक उणें पडूंक फावना. गोंयांत उदकाच्या उणावांच्या कारणांची वळेरी केल्यार बरीच लांब जातली. तातूंतलें पयलें कारण म्हळ्यार उदकाच्या वितरण वेवस्थापनातलीं घाळपणां आनी दुसरें, उदका वेवस्थापन आनी वितरण प्रक्रियेंतलो लोक सहभागाचो उणाव. हीं दोनूय कारणां कांय उदाहरणां दिवन विस्कटावन सांगपाचो हो यत्न. जेदे वेळार गोंयांत उदकाच्यो पायपलायनी फकत शारा पुरत्योच मर्यादीत आशिल्ल्यो तेन्ना गांवांगांवांनी पिवपाच्या आनी शिंपणेच्या उदकाची खऱ्या अर्थान स्वयंपूर्ण तजवीज कार्यरत आसताली. हे तजवीजे वांगडा शिंपणावळीच्या उदकाच्या वितरणाचें शास्त्रशुद्ध गणीत आसतालें. गांवांत तळी आसताली. पिवपाचें उदक, शिंपपा खातीर उदक हेच तळयेंतल्यान वापरताले. हें व्हडलें तळें बांदपाक व्हडलो बांद घालचो पडटा. तळें बांदपाक सरकारी अनुदान मेळना. गांवांगांवांतल्या कुळागरवाल्यांनी, बागायतदारांनी तशे प्रस्न केन्नाच वाडयलेनात. कारण अनुदान घेवन सरकाराच्या हातान तळ्याचें वेवस्थापन वचत जाल्यार उदकाच्या वेवस्थापनाचेर गांवकऱ्यांचो हक्क उरचो ना हो भंय आसतालो.
गांवातल्या लोकांचें उदकाचेर, उदका स्त्रोतांचेर उपाट प्रेम आसा. सैम सृश्ट पर्यावरण हांचे विशींचें हें प्रेम मोलावं नजो. शिंपणावळीच्या उदकाचो दरेक थेंब झाडाच्या मुळा मेरेन पावचो हो प्रामाणीक हावेस आमकां गांवांतूच पळोवंक मेळटा. ह्या उदकाच्या सांबाळा खातीर आनी वितरणाच्या मुद्या वेल्यान घडये रक्ताचें नातें आशिल्ल्या दोग भावां मदीं लेगीत झगडीं जाल्लीं आमी भुरगेपणांत पळेल्यांत. उदकाचो थेंबो फुकट गेलो म्हूण जाका रडपाक येता तो उदकाचो इबाड करप्याक शिटकायतलोच. ह्या निर्मळ प्रेमांतल्यान गोंयांतल्या तळ्यांचो, कुळागारांचो, शेताभाटांचो, जैव विविधतायेचो पर्यायान सैमाचो, पर्यावरणाचो सांबाळ जाला. वर्सांसंकींनी ही सैमश्रीमंती तिगोवन दवरपी आमच्या जाण्टेल्यांक कितें मेळळें? सरकारी अनुदान काय आदारी मोल? काय पुरस्कार आनी इनामां आनी सत्कार? कांयच ना. शेती म्हाल विकून पोटाची खळी भरप लेगीत कठीण आशिल्ल्या काळार जाण्टेल्यांनी हें दायज तिगोवन दवरलें. कारण तांचें सैमाचेर आशिल्लें प्रेम. आयज ही भावना उणी जायत चलल्या, कथीत प्रगत विचारांच्या मनश्याक हे विचार उणाक दिसपाक लागल्यात. जाण्टेले पिशे आमी चड शाणे अशें दिसूंक लागलां. कितेंय आसूं, जे तरेन तांणी सैमीक संपत्तीचो सांबाळ केलो तेवरवीं आमकां ही संपत सांबाळपाक येना. हाचें कारण मनश्याची हाव आनी सुवार्थी वृत्ती.
आमच्या जाण्टेल्यांनी घालून दिल्लें उदकाच्या वितरणांचे कोश्टक खरेंच अभ्यास करपा सारकें आसा. देखदिणें आसा.
आदल्या काळांत कुळागरांतल्या तळ्याचें उदका वितरण कशें आसा ताचें कोश्टक पळेयात. सकाळीं स वरांचेर तळ्याचें उदक शिंपणावळीक सोडटकच सांजे स वरांचेर तळें बांदतात. रातचें शिंपप ना. बांदप उसरां जालें जाल्यार रोखडेंच त्या मनश्या आड लोक बोवाळ करूंक लागतात. उदकाच्या वितरणाचे कडक नेम कोणूय मोडत जाल्यार ताचेआड ‘धा जाण’ एकठांय जावन कारवाय करतात. धा जाणांच्या भंयान उदका कडेन मस्ती करपाक कोणूच धजना. गांवांतल्या लोकांनी स्वताक घालून दिल्ली ही शिस्त गोंयांत चडशा वाठारांनी पळोवपाक मेळटा अशी माहिती सुत्रांनी दिली. तळ्यांच्या, बांदाच्या, बांदलेच्या उशेणांच्या तेचपरी मानशेच्या वेवस्थापनाक लेगीत अशीच शिस्त आसता. काय जाग्यांचेर आतां हें वेवस्थापन सरकाराच्या ताब्यांत गेल्ल्यान गांवातल्यांनी तांतूतलें लक्ष काडलां. उदका कडली आमची लागणूक उणी जाल्या. जशी शिंपपाच्या उदकाची गत तीच पियेवपाच्या उदकाची. सगळ्यांक पायपांतल्यान येवपी नितळ उदक जाय. तें पायपांत खंयच्यान येता ? आमच्यो न्हंयो, झरे, तळीं, तळयो आसात खंय ? आमकां पडलां ? नाच ना. पडिल्लें जाल्यार मागीलदारांत वा वाड्यार आशिल्ली एखाद्री बांय पुरोवन नळाची वाट पळयत आमी कित्याक बसतले आशिल्ले? गांवांत आनी शारांत उदकाच्या वितरणाचो पुरायेन स्वतंत्र विचार जावंक जाय आशिल्लो. अजुनूय वेळ वचूंक ना. जाय इत्सा शक्ती. झरी वा बांय आशिल्ल्यांक लेगीत रेडीमेड उदकाची संवय जाल्या. झरी, तळीं, तळयो, बांयो, उसणां राखून दवरपाक जाय तळमळ. कांय संघटणा पुरतें उदका स्रोत जागृतायेचें काम मर्यादीत उरलां, तें सगळ्यां मरेन पावन लोक चळवळ उबी रावतली तेन्नाच आमी खऱ्या अर्थान स्वयंपूर्ण जातले.
कोवीड लॉकडावन आशिल्लो तेन्ना कोणूच घरा भायर सरलो ना. आपशींच निर्बंध आयले. म्हज्या कांय इश्टांनी सांगलें की तांणी वर्सभर तरी गाडयेचेर वेवस्थीत उदक मारूंक नाशिल्लें. शाबू लावन धुवपाचो प्रस्नूच येना. गाडीय घरा कुशीक वा पोंदा उरिल्ली. चलोवपाचो वा दुसरे सुवातेर वचपाचो प्रस्नूच नाशिल्लो.
आतां आत्र्या पयऱ्यान गाडी भयरोजोळोप लागिल्ले भशेन धू धू धुवन उदकाची इतली नाशाडी कित्याक करची? आमचे आमीच आत्मनियमन करून हाचेर बंधन संयम घालूंक शकतात. वान्सा जाय. उदकाच्या एकेका थेंब्याची बचत करपाक
वान्सा जाय.
मुकेश थळी
फोंडें
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
