भास, दरेकल्याचो आत्मो जावचो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भास म्हणटा ती एके पिळगे कडल्यान दुसरे पिळगे मेरेन बरे तरेन पावली जाल्यार तिची राखण केल्ले वरी जावन ती फुलूंक आनी फळूंक लागता.

दरेकल्याचे जिबेर अशीं उतरां घोळचीं जीं आयकतल्याक आवडटलीं अशीं, ताका खुशालकाय दिवंक जातली अशीं. ते भायर तीं उतरां उलयतल्या मनशाचे मन हलके करून ताका प्रसन्नताय मेळून दिवंक शकता अशींच आसचीं. हाचे एक मुखेल कारण म्हणल्यार मनशाच्या उतरांनी ताचे अस्मितायेची वळख निर्माण करची तांक लिपिल्ली आसता. साधारणपणान कोणाय कडेन संवाद करतलो जाल्यार ताची भास जाणा जावंक जाय. भाशेक लागून बरे अर्थपूर्ण संवाद तयार जातात. दुसरे वटेन भाशेक लागूनच मनीस एकामेका कडेन संपर्क दवरूंक शकतात. भाशेच्या आदारान मनीस आपलो संपर्क वाडोवंक शकता, एक दुसऱ्याक वळखूंक आनी इश्टागत जोडूंक पावतात तशेच एकामेका लागीं येवंक पावतात. भाशेच्या आदारान मनीस बरे तरेन वेव्हार करूंक शकता. हाकाच लागून भास मनशाचे जिणेचो एक खास हिस्सो जाल्लो आसा. बरी म्होंवाळ शुध्द भास उलोवपी मनीस सगल्यांक आवडटा ताचे बराबर सांगात करूंक सगलेच तयार आसतात. ताचे उलोवप आनी ताचे वागप लेगीत आपणावचो यत्न करूंक लागतात.
भाशेचेर प्रभुत्व आशिल्ल्या मनशाक खंयच मरण ना अशें म्हणटात. भाशेक लागूनच मनशांच्या विचारांचो प्रचार जावं येता. अवय कडल्यान मेळिल्ली म्हत्वाची भेट खंयची? असो प्रस्न कोणूय म्हाका विचारीत तर म्हजी जाप ‘भास’ हीच आसतली. तीच म्हजी मायभास आनी तीच म्हजी अस्मिताय तिची जतनाय घेवपय म्हजीच जापसालकी जाली न्हय? ते भायर आमी मनीस समाजीक जिणेंत वांटेकार जावपी मुखेल घटक जाल्ले कारणान दरेकल्यान आपले भाशेची उदरगत करचे खातीर वावुरची गरज आसता. ती गरज आमी पुराय करूंक पावतात काय ना ह्या प्रस्नाची जाप सोदपाचो यत्न आमी करूंक जाय. आपले भाशे विशीं मात्शे संवेदनशील जायत तर मनीस हें काम सहज हातांत घेवंक शकता. जो भाशेचो मान राखता त्या मनशाक भास नामना जोडून दिता. भास ताचो मान मुजरत राखता हें कोणाक पटोवन दिवपाची गरज पडना आनी म्हूण तिका व्हड करप दरेकल्याचें कर्तव्य जावन आसा. तिचो मान सम्मान राखप हिवूय आमचीच जापसालकी खंयचेंच परिस्थितींत तिका खत लागचे ना हेंवूय आमीच पळोवंक जाय.
गोंय परक्या शेकातळा आशिल्लें तेन्ना कशे तरेन कोंकणी भास नानपयत करपाचे यत्न जाल्ले हें लिपून उरूंक ना. खरें म्हणशात तर खंयचेय भाशेचो दुस्वास करप हें मनीस जातीक सोबना. तरी पूण जायते कडेन अशे तरेच्यो घडणुको घडत आसता तें समा न्हय. कारण दरेक भाशेचें आपलें अशें खाशेलेंपण आसता. आमचें कोंकणीचेंच पळयात कितल्योश्योच बोली आसात. दरेक बोलीचें आपलें वेगळेपण, उच्चारय वेगळे आसात. कोंकणी भास उलोवप्याच्या उच्चारा वेल्यान तो खंयच्या वाठारांतल्यान आयला हें सहज पारखूं येता. जाणकारांच्या मता प्रमाण मनीस कसो उलयता हाचे वेल्यान तो सभ्य काय असभ्य हेंवूय आमी वळखूं येता. ताचेर संस्कार जाल्यात काय ना हेंवूय ताची भास दाखोवन दिता म्हणल्यार म्हजी चूक जावची न्हय.
भाशेची भरभराट जातली जाल्यार नवे पिळगेक वाचन करूंक आनी बरोवंक उकसावंचें पडटलें ते खातीर बरे पयकी साहित्य निर्मणी करची पडटली. आमच्या म्हालगड्यांनी ही जापसालकी खूब बऱ्या प्रमाणांत आपल्या भुजार घेतिल्ली आमी पळयल्या. खंयचेय भाशेंत नवे बरोवपी आनी नव्या वाचकांची भर पडली जाल्यारच ते भाशेची उदरगत जावंक पावता. अणभवी साहित्यकांचे मार्गदर्शन भाशा मोगींक मेळचे खातीर भाशा मंडळ खूबशो कार्यावळी आयोजीत करतात. तरणाटे तांतूंत व्हड संखेन वांटो घेतात ही बरी गजाल.
अशा कार्यावळींक लागून आमचे भाशेचो प्रचारय बरे तरेन जावंक पावता ही गोंयकारां खातीर खोशयेची गजाल जावन आसा. कोंकणी मनशा खातीर भाशा मंडळाचो असो हो वावर म्हणल्यार ‘पंच वर्सुकी येवजण’ कशी थारता. ह्या कार्यावळींचो दुसरो लाव म्हणल्यार भाशेच्या दालनांत वेगळेवेगळे साहित्य प्रकार केळूंक लागतात तेन्ना भास समृध्द जावंक आदार मेळटा. हळूहळू करून भाशेच्या आदारान आमचें दायज आनीक संस्कृती आमी मुखार व्हरूंक पावतात आनी म्हूण हें कार्य दरेकल्यान मना सावन केलें जाल्यारच आमची भास आमी तिगोवन दवरूंक शकतले. तशें करूंक पावले ना जाल्यार तरणाटे पिळगेचें वाचप आनी बरोवप उणें जातलें, जाचो वायट परिणाम भास उलोवपी आनी बरोवपी हांचेर जावं येता.
निमाणें ती भास उलोवपी लोकांचो आंकडो उणो जावन भास नश्ट जावपाचीय शक्यता न्हयकारूंक शकनात. एक खोसदिणी गजाल म्हणल्यार गोंयचे तरणाटे हें आरिश्ट पयसावपाक सक्षम आसात अशें तांचो कोंकणी पासत केल्लो वावर पळोवन म्हणन दिसता. एखाद्री भास कित्याक लागून नानपयत जाता हाचीं कारणांय सोदून काडून ती आमचे भाशेक लागूं पडटा आसत तर ती पयसावपाक आमकां सगल्यांक वावुरचें पडटलें. तशें जालें जाल्यार खंयचेय भाशे खातीर पुश्टीक आहार मेळिल्ले वरी जातलो. सोरोप जसो आपली पोरणी कात सोडून नवी कात आपणायता, मनशान लेगीत ही देख घेवन आपले भाशे खातीर नवे कितेंय करूंक वावरूंक जाय. अशें जालें जाल्यारच ती भास परत उबी रावंक शकता हातूंत दुबाव ना. भास चडांत चड लोकां मेरेन व्हरपाचो हावेस मनांत बाळगून भाशा मोगी वावरूंक लागत तर म्हालगड्यांनी उबारिल्ली घुडी अभिमानान झेलतली.
भास म्हणटा ती एके पिळगे कडल्यान दुसरे पिळगे मेरेन बरे तरेन पावली जाल्यार तिची राखण केल्ले वरी जावन ती फुलूंक आनी फळूंक लागता. गोंयची तरणाटी पिळगी हो वावर खूब बरे तरेन करता अशें म्हाका तांचो वावर पळोवन जाणवता. तांकां परबीं आनीक तांचे लागीं नमळायेचीं मागणी भाशेचो हो वावर मनां पसून करात ती तुमकां जैत दिले बगर रावची ना. ती दरेकल्याच्या जिणेचो आत्मो जावंक जाय. पोटतिडकीन तशेंच निश्टेन तिचो वावर करीत रावंक जाय, आपले आवय भाशे खातीर आपल्याक जे कितें करूंक येता तें करतना अनमनप नासता. बारीक विचार करून पळयात जितले म्हत्व आमी आमचे भाशेक दिवंक जाय तितलें म्हत्व आमी दितात व्हय ? आमी आमचे दायज सांबाळून दवरूंक आवय भाशेचोच आदर घेवचो पडटलो. भास म्हणल्यार आमचो आत्मो अशे जेन्ना आमकां मनांतल्यान जाणवूंक लागतलें तेन्नाच तिची पोसवण आमी बरे तरेन करूंक पावतले.

एच. मनोज
9822441417