भांगरभूंय | प्रतिनिधी
१ डिसेंबर हो दीस जायत्या म्हत्वाच्या घडणुकांचो साक्षीदार आसा. हातूंतली एक घडणूक सामकी ल्हान पूण ते घडणुकेन असो आकार घेतलो, ताची इतिहासांत नोंद जाली. १९५५ त रोजा पार्क्स नांवाची एक सावळ्या रंगाची बायल अल्बामा शारांत एके बसींत प्रवास करताली. त्या वेळार तिणें गोरे कांतीच्या प्रवाशा खातीर आपली सुवात सोडपाक न्हयकार दिलो. ताका लागून त्या बायलेक तेन्नाच्या सरकारी नेम-कायदे आड वागिल्ले खातीर दंड भरचो पडलो. अमेरिकेंत ह्या प्रकरणाक खूब विरोध जालो. ते उपरांत मार्टीन ल्यूथर किंग जुनियराच्या फुडारपणा खाला काळ्या लोकांनी ३८१ दीस बहिश्कार करून निशेध केलो.
हे घडणुके सयत जायत्या म्हत्वाच्या घडणुकांक लागून १ डिसेंबर इतिहासांत नोंद जाला. आयज संवसारीक एड्स दीस मनयतात. इतिहासांत ह्या दिसा कितें घडलें तें सगळ्यांक कळपाक जाय. जायत्यो बर्यो आनी वायट घडणुको इतिहासांत तारखो थारायतात. आयज आमी इतिहासांत घडिल्ल्या म्हत्वाच्या घडणुकां विशीं पुराय म्हायती जाणून घेवया. तशेंच ह्या दिसा मरण आयिल्ल्या दिग्गज लोकां विशीं जाणून घेवया.
१७६१ : मेरी तूसॉं (Madame Tussauds ) हिचो जल्म
वॅक्स म्युझियमची संस्थापक मेरी तूसॉं हिचो जल्म १ डिसेंबर १७६१ वर्सा जालो. लंडनांतल्या संग्रहालयांची गजाल येता तेन्ना मॅडम तूसॉं म्युझियम हें नांव पयल्या क्रमांकाचेर येता. हें संग्रहालय फकत लंडनांतच न्हय संवसारभर खूब फामाद. लंडनांतलें हें एकूच मेणाचें संग्रहालय. जंय संवसारांतल्या नामनेच्या व्यक्तींच्यो मेणाच्यो मुर्ती आसात. भारतांतल्या य जायत्या नामनेच्या लोकांच्यो मेणाच्यो मुर्ती हांगा आसात. तातूंत अमिताभ बच्चन, नरेंद्र मोदी, प्रियंका चोपडा, सचिन तेंडुलकार हांचे मेणाचे पुतळे आसात.
१९०९: बाळ सीताराम मर्ढेकर उर्फ बा. सी. मर्ढेकर हांचो जल्म
ह्याच दिसा बाळ सीताराम मर्ढेकर उर्फ बा. सी. मर्ढेकर हांचो जल्म जालो. तांकां मराठी नवकाव्याचे प्रवर्तक मानतात. मर्ढेकरांच्या कवितेंतल्यान निर्शेवणी जाणवता. हाचें कारण, दुसर्या म्हायुद्धा उपरांत जी परिस्थिती निर्माण जाली, जिणेंत जी निरशेणी कृत्रिमता आयली आनी युद्धात जो मानवसंहार जालो तो पळोवन ताचें मन उबगलें. ताचेर कांयच उपाय नाशिल्ल्यान तांच्या मनांतलो हुस्को काव्या वरवीं भायर आयलो. बा. सी. मर्ढेकर हे भाषाप्रभू आशिल्ले.
१९१७ : महाराष्ट्र फिल्म कंपनीची थापणूक
महाराष्ट्र फिल्म कंपनी ही बाबूराव पेंटर हांणी कोल्हापुरांत स्थापन केल्ली भारतीय चित्रपट निर्मिती कंपनी आशिल्ली. १९१८ वर्सा स्थापन जाल्लो हो मूक चित्रपट स्टुडिओ कोल्हापुरच्या शाहू महाराजांचो आशिल्लो. ७ फेब्रुवारी १९२० दिसा पुण्यांत पयलो म्हत्वाचो इतिहासीक सिनेमा ‘सैरंध्री’ प्रदर्शीत जालो. फुडल्या दशकांतली आनीक एक व्हड कंपनी म्हळ्यार दादासाहेब फाळकेंची हिंदुस्तान फिल्म कंपनी. १९३१ त टॉकीजच्या येवपा मेरेन जायते चित्रपट तयार जाले, पूण १९२९ वर्सा व्ही. शांताराम गेले उपरांत प्रभात फिल्म कंपनी स्थापन केल्या उपरांत ती १९३१ त बंद जाली.
१९६३ : नागालँडाची निर्मिती
१ डिसेंबर १९६३ वर्सा नागालँड भारतांतलें सोळावें राज्य जालें. नागालँडाची राजधानी कोहिमा. ह्या राज्याक पयलीं नागा हिल्स ट्वेनसांग ह्या नांवान वळखताले. नागालँड हें सैमीक सोबीतकाय आशिल्लें राज्य. नागालँड राज्यांत १०० परस चड वेगवेगळे जाती आनी धर्म आसात. जाची संस्कृताय, समजुती, शिश्टाचार एकामेकां परस सामकी वेगळे.
१९६५: शिमेचेर सुरक्षा दळाची थापणूक
१९६५ वर्साच्या १ डिसेंबराक शिमेचेर सुरक्षा दळाची थापणूक जाली. बीएसएफ हो भारताच्या केंद्रीय सशस्त्र पुलीस दळाचो एक भाग. शिमेभायर जावपी गुन्यांवांचेर नदर दवरपा खातीर आनी ताचेर नियंत्रण दवरपा खातीर ही दळ स्थापन केल्या. खुस्रो फारामर्ज रुस्तमजी सीमा सुरक्षा दळाचे संस्थापक आनी पयले डायरेक्टर जनरल आशिल्ले.
१९५५ : पार्श्वगायक उदित नारायण हांचो जल्म
नामनेचो प्लेबॅक गायक उदित नारायण हांचो जल्म ह्याच दिसा म्हळ्यार १ डिसेंबर १९५५ जालो. ९० च्या दशकांत उदित नारायण हाणें बॉलिवूडाचेर राज्य केलें. आयज लेगीत ताचीं ९० च्या दशकांतलीं गितां मोनेळ घालपी आसात.
१९८८: संवसारीक एड्स दीस
एड्स विशीं लोकां मदीं जागृताय वाडोवपा खातीर दर वर्सा १ डिसेंबराक संवसारीक एड्स दीस मनयतात. संवसारीक भलायकी संघटनेच्या एड्स ग्लोबल कार्यावळींत काम करपी थॉमस नेट्टर आनी जेम्स डब्ल्यू हांणी संवसारीक एड्स दीस मनोवपाचो विचार १९८७त मांडिल्लो. १९८८ सावन संवसारीक एड्स दीस १ डिसेंबराक मनयतात. एड्स हो एक रोग जाचेर शास्त्रज्ञांक अजून कसलोच प्रभावी उपचार मेळूंक ना. ह्या रोगाचेर आळाबंदा हाडप हें एकूच वखद. हो रोग ह्यूमन इम्युनोडेफिशिएंसी व्हायरस (एच.आय.वी.) ह्या रोगाची लागण जाल्ल्यान जाता. एच.आय.वी आडावपा खातीर जागृताय खूब म्हत्वाची. मनशाक इंजेक्शन दिवपाक वापरिल्ल्यो सुयो परत वापरच्यो न्हय. सुरक्षीत संभोग करचो. तशेंच दुसऱ्यान वापरिल्ली ब्लेड वापरची न्हय.
१९९० : विजयालक्ष्मी पंडित हांकां मरण
विजयालक्ष्मी पंडित ही भारतीय मुत्सद्दी आनी राजकारणी. ती महाराष्ट्राची सवी गव्हर्नर आनी संयुक्त राश्ट्रांच्या सार्वत्रीक सभेची आठवी अध्यक्ष आशिल्ली. ह्या दोनूय पदांचेर नेमणूक जाल्ली ती पयली भारतीय बायल. भारतांतल्या प्रतिश्ठीत नेहरू घराण्यांतली ती धूव. तिचो सख्खो भाव जवाहरलाल हो भारताचो पयलो प्रधानमंत्री, तांची धूव इंदिरा गांधी ही भारताची पयली बायल प्रधानमंत्री आनी तिचो पूत राजीव गांधी हो भारताचो सवो प्रधानमंत्री आशिल्लो. भारताचें संविधान तयार करपी संविधान सभेचो भाग आशिल्ल्या १५ बायलां मदीं विजयालक्ष्मी एक आशिल्ली. कोंकणांतले रणजीत सीताराम पंडित हे तांचे घोव. नयनतारा सहगल ही चली. विजयालक्ष्मी पंडित हांकां ह्याच दिसा मरण आयलें.
१९९२ : गायिका आशा भोसले हिका गदिमा पुरस्कार
कला मळार बर्या आनी याद उरपी कामा खातीर गदिमा प्रतिष्ठानान दिल्लो गदिमा पुरस्कार गायिका आशा भोसले हांकां जाहीर केलो. गदिमा हांचें पुराय नांव गजानन दिगंबर माडगुळकर, ते म्हान कवी, गीतकार, पटकथा लेखक आशिल्ले. मराठी गीतरामायण तांणी बरयलां.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
