परराष्ट्र धोरणाची संस्था

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अमेरिके खातीर कितेंय करपाची तयारी आशिल्लें, अशें हें व्यक्तीमत्व. परराष्ट्र धोरणाची ते संस्थाच आशिल्ले, अशें म्हणप चुकीचें थारचें ना.

संवसारीक पांवड्याचेर एका काळार खूब गाजिल्ले अमेरिकेचे आदले विदेशमंत्री, राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार हेन्री किसिंजर काल संवसाराक अंतरले. पिरायेचो शेंकडो हुपपी ह्या धोरणी फुडाऱ्यान आपले राजकी कारकिर्दीनूय जायते शेंकडे मारल्यात. तशे ते भारताचो दुस्वास करपी. व्हिएतनाम, कंबोडिया, आखाती देश, बांगलादेश, साम्यवाद (कम्युनिझम) सगले कडेन तांणी लुडबूड केली. भोंवती भागिरथ कशे ते मेळत थंय लक्ष घालताले आनी अमेरिकेक फायदो कसो जातलो, ताचोच विचार करून फांशे उडयताले. कांय वेळार जिखले, कांय वेळार फसले, पूण तांणी आपली निती सोडली ना. कोण मरता, मरतलो हाचोय विचार केलो ना. तांचे नितीचेर आयचे अमेरिकेची बुन्याद उबी आसा, अशें म्हणल्यार अतिताय थारची ना.
कांय फुडारी स्वताच्या पक्षाचो, विचारसरणेचो फायदो जाता जाल्यार कितेंय करपाक तयार आसतात. न्हय करतातूय बी. किसिंजर हांणी संवसारीक राजकारणांत अमेरिकेक राजकी, अर्थीक नदरेन कसो लाव जातलो. राजकी ‘दादा’ म्हूण ती कशी वयर सरतली हाचेर लक्ष दिलें. ते सुरक्षा सल्लागार आसतना व्हिएतनामाचेर अमेरिकेन हल्लो केलो. ह्या झुजा वेळार (1959 ते 1963) अमेरिकेन हो आशियायी देश पुराय मातयेभरवण केलो. 20 लाख लोक मेले. अब्जांनी डाॅलरांची मालमत्ता काबार जाली. पूण, रानांनी लिपून झूज करपी सैनिकांच्या ह्या देशाक, व्हिएतनामाक हारोवप तांकां शक्य जालें ना. अखेरेक अमेरिकेक फाटीं सरचें पडलें. व्हिएतनामाचे फुडारी ली दूक आनी किसिंजर हांकां त्या वेळार झूज थांबयलें म्हूण शांततेचो नोबेल पुरस्कार जाहीर जाल्लो. संवसारभर खर टिका जाल्ली. दूकान तो न्हयकारलो. व्हिएतनाम झुज सोंपलें, पूण अमेरिकेच्या धोरणांक लागून कंबोडियांत ख्मेर रुज राजवट किल्लली. 1975- 1979 ह्या काळांतले हे कम्युनिस्ट राजवटींत विरोधकांच्यो हत्या जाल्यो. 15 ते 30 लाख लोकांक मारले, अशें इतिहास सांगता. अमेरिकेक हाका आळो घालपाक येतालो.
कम्युनिस्ट राजवटी सोंपच्यो, अमेरिकेचे मांडलीक म्हूण सगल्या देशांनी रावचें अशी निती किसिंजर हांणी चालीक लायिल्ली. तातूंत तांकां बऱ्याच प्रमाणांत यश मेळ्ळें. संवसारांतल्या देशांतल्या कारभारांत कितें तरी कुस्पट काडून हल्लो करप वा शांती स्थापन करपाच्या हेतान थंय सैन्य धाडप हे प्रकार अमेरिकेन अजूनय थांबोवंक नात. हाची बुन्याद घालपांत किसिंजर हांचेंय योगदान आसा. स्वताच्या पायांचेर उबे आशिल्ले देश खिळखिळे जावन हांथरुणार पडटले आनी मागीर अमेरिकेचो सोर लावन दीस धुकलतले, ही रणनिती तांचे तकलेंत सदांच घोळटाली. आयज पसून अमेरिका तीच धोरणां चालीक लायतना दिसता. धर्मीक बुन्यादीचेर उबे जाल्ले देश केन्नाच वयर सरनात. पाकिस्तानाचेंय तशेंच जालें. बांगलादेश (तेन्नाचो पूर्व पाकिस्तान) गुटगुटीत जावपाक लागला, अशें दिशिल्ल्यान अस्तंत पाकिस्तानान थंय धर्मीक, वांशिक दंगली सुरू केल्यो. हजारांनी लोक निर्वासीत म्हूण भारतांत आयले. तेन्ना अध्यक्ष रिचर्ड निक्सन ओगीच रावले. प्रधानमंत्री इंदिरा गांधी खमकी आशिल्ली. तिणें दुर्गेचें रुप घेवन बांगलादेशाचेर हल्लो केलो आनी ताका पाकिस्तानाचे तावडींतल्यान मुक्त केलो. त्या वेळार भारताक भेश्टावपाक अमेरिकेन झुजा बोट हाडिल्ली. चीनाक भारताचेर चेंपण हाडपाक शिमेर सैन्य हाडून दवरपाक सांगिल्लें. पूण चीनान काना- मनार घेतलें ना. ह्या झुजा वेळार अमेरिकेचो पाकिस्तानाक तेंको आशिल्लो. किसिंजर हांणी तर भारताचेर, इंदिरा गांधीचेर टिका केल्ली. त्या काळार अमेरिका आनी सोव्हिएत संघ ह्यो दोन महासत्ता. सोव्हिएत महासंघाक नखलामी करपाक किसिंजर हांणी चीना वांगडा इश्टागत केली. उपरांतच्या काळांत सोव्हिएत संघ फुटलो. ताचे फाटल्यानूय अमेरिकेचोच हात आशिल्लो. आतां चीन अमेरिकेकूच शिंगां दाखोवपाक लागला. क्यूबा फाटल्यानूय अमेरिका लागिल्लो. मात तांचे फुडारी फिडेल कास्ट्रो बदले नात. सगले कडेन होयबा सरकारां स्थापन जावचीं, हाचे खातीर किसिंजरान घाम गळयलो. कांय कडेन ते येशस्वी जालेय. खास करून अरब आनी ज्यूंचें झूज बंद करपाक तांणी पावलां उखल्लीं. मात, इस्रायल आनी हमास परत तेच वाटेर पावल्यात.
किसिंजर हे ज्यू. मुळचे जर्मनीचे. मनीसजातींत चुकून जल्माक आयिल्ल्या हिटलराच्या होलोकाॅस्टा पयलीं तांचें कुटुंब अमेरिकेक स्थलांतरीत जाल्लें. किसिंजर हे शिकपाक, उलोवपाक, निर्णय घेवपाक हुशार आशिल्ले. तरणाटे पिरायेचेर ते न्यूयाॅर्क गव्हर्नर राॅकफेलर हांचे सल्लागार आशिल्ले. किसिंजर हांणी साबार पुस्तकां, लेख बरयल्यात. अमेरिके खातीर कितेंय करपाची तयारी आशिल्लें, अशें हें व्यक्तीमत्व. परराष्ट्र धोरणाची ते संस्थाच आशिल्ले, अशें म्हणप चुकीचें थारचें ना.