बोमाडे आनी दोणो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

शारांत रावप्याक चायनीज, कॉण्टिनॅण्टल, इटालियन, थाय, जपानी कुजीन आकर्शीत करता, तशीच एक गजाल गांवगिर्‍या वाठारांत रावप्याक आकर्शीत करता, ती म्हणल्यार देवळांनी मेळपी प्रसादाचे दोणे. चार सुके फोव आनी केळ्या अनसाच्या फोडींनी जी तृप्ती जिवाक मेळटा ती वेल्या खंयच्याय कुजनांत मेळची ना. सुकिल्ल्या पानाच्या दोण्यान घमघमपी तो तूप साखरेन कड्डल्लो रवो आनी गोड सोयेची पंचखाद्य. किदें कोण जाणां घरा रवो करताली पूण ताका दोण्यान मेळपी रव्याची रूच केन्ना आयलीच ना. घडये देवळांत मेळिल्लें तें वातावरण, तो भक्तिरस, हें खंय तरी दर एकल्याच्या मनांत अदीक प्रमाणांक गोडसाण भरसोवन वताली जायत. आख्या केळ्या परस तो गोल केळ्याचो कुडको आनी ताका चिकटल्ली सोय आनी सुके फोव तोंडांत घोळत रावताले. दर म्हयन्याक एक तरी पुजा, जात्रा, देवकारें, समराधना, अशें किदें तरी देवळांनी चालूच आसतालें. दोणो दर उत्सवाक मेळटालो आनी तो तितलेच उमेदीन सोंपतालो.
घरचीं सगलीं पावलीं नात जाल्यार इल्लो इल्लो प्रसाद खावन तो तुवाल्याक बांदून घरच्यांक पावतालो. आयज तो घमघम नाका तोंडान घोळटा आनी भुरगेपणांतल्या एखाद्र्या बोमाड्याक धरून मन देवळांच्या पडव्यांनी भोंवता, तो दोणो सोदपाक. ते दीस याद येतात जेन्ना सगलीं इल्लो इल्लो प्रसाद खावन उरिल्लो दोणो म्हज्या मुखार सरकयतालीं आनी कसलीच लज बाळगी नासतना हांव ते दोण थंयच पडवेर सोंपयतालों. दोण्याची याद येवपा फाटलें कारण म्हणल्यार मनशाक कितलेंय मेळल्यार तें उणेंच. दोण्याचेर भागोवन व्हरपी आतां भुकेन पेटला. तो दिसता तें भकयत चल्ला. मेळटा तें इबाडत चल्लां. इल्लें इल्लें खावन तुवाल्याक बांदून व्हरपाचे दीस फाटीं पडले. हांव दुसर्‍याचे दोणे बळयांच ओडून, मारपेट करून खावपाक सोदतां. म्हजे भुकेक उजो पेटला. त्या केळ्या अनसाच्या आनी सुक्या फोवांच्या पंचखादीक आतां वालोर ना, वालोर आयला तो त्या रित्या दोण्यांक.
पयलीं जाणटेलीं, भुरग्यांनी जात्रेक येवचीं म्हणून बोमाड्यांचें हांयस लायतालीं. आनी कांय नकळो जाल्लीं भुरगीं जात्रेक, देवळांत दिसतलीं. देवळांत कित्याक वचप तें तेन्ना ळ्ळें ना. पूण आतां जेन्ना घरा वता तेन्ना वाटेर मेळिल्लो कोणूय जाप करता, वळख दाखयता, तेन्ना हांव खंयच्यान आयलां, म्हजी दावां खंयचें, मुळावण घट्ट आसा काय ना हें ह्या देवळा मठयांनी दाखोवन दिलें. तांबडे, पांचवे, हळदुवे, काळे, निळे, तपकिरी, धव्या पट्यांचे बोमाडे हातांत आसप म्हळ्यार गिरेस्तकाय. एका हातांत बोमाडो आनी दुसर्‍या हतांत व्हांवतें नाक पुसत, त्या बोमाड्याचें अपरूप करत आमच्यो जात्रा, उत्सव गेले. त्या वस्तींचें मोल चार आणें आसत पूण जी मनरिजवण ती वस्त करताली ताका मोल ना. आयज हीच वस्त पयशे आसून म्हारग जाल्ले वरी दिसता.
आतां प्लास्टिक खेळण्यांचे मांड जात्रा, उत्सवांनी भरिल्ले दिसतात, पूण जात्रांनी फिरपी बोमाडेकार उणे जाल्यात. घडये मीठ घेवन फिरपी तवनास चड जाला आसत. मिठाची पोटली बांदून बोल्सांत दवरप आनी बोमाडेकार मुखार दिसल्यार ताच्या बोमाड्यांचो फार करप – दोन सेकंदाच्या खीण मजे खातीर त्या बाबड्याची कूस मळां आनी छाती फुलोवन भरिल्ले बोमाडे चिंतनासतना इबाड करप, जात्रा अश्योय पळयल्यो – बोमाडे आनी दोण्यांच्यो. जात्रा अश्योय पळयतां झगझगीत उजवाडांत लेगीत शेणिल्ल्या आयच्या भक लागिल्ल्या मनशाच्यो.
भुरगेपणांत दिसतालें जाच्या हातांत चड बोमाडे ते चड गिरेस्त, आनी रित्या हातांनी घरा वचप म्हळ्यार गरीब दिसतालें. आयज बोमाडे वेगळे तरेचे आसतात. आयज बोमाडो घेवन कोणूय दिसलो काय सट्ट करून मनांत येता – ‘हाका कोणें तरी विकतो घेतलो.’ हय! बोमाडे विकपी जात्रांनी उणे आनी गांवागांवान चड जाल्यात. नोकरी दिवपाचो बोमाडो, खूब पयशे जोडून दिवपाचो बोमाडो, रायबार्‍यांलो बोमाडो, पातक सुतकाचो बोमाडो. दर एकल्याच्या हातांत कसलो ना कसलो बोमाडो दिल्लो आसताच. मागीर जाणें तो बोमाडो हातांत दिला तोच एक दीस ताचेर मीठ मारून वता. फुटक्या बोमाड्याक पळोवन कांय जाण पिशें जातात तर कांय जाण मजत मागत भोंवतात.
बोमाडो आनी दोणो मेळचो हे आशेन जात्रेंत पाविल्लो, आयज रिते दोणे पुंजायता आनी भुलयाळ्या बोमाड्या भोंकार मारीत जात्रा, फेस्तां भोंवता. ते बोमाडे आनी दोणे गेले, आतां प्लास्टिकाच्यो पत्रावळी आनी प्लास्टिकाचे बोमाडे दिसपाक लागल्यात. कोणाचोय भ्रम तोडप आतां शक्य ना. दोळ्यांचेर पट्ट्यो बांदून आपले बोमाडे आनी रिते दोणे सांसपीत गांवगिरो भौस मुखार सरपाक लागला. बोमाडेकार गिरेस्त जायत गेल्यात आनी दर पांच वर्सांनी आस्वासनाचे बोमाडे फुलोवन दारादारांनी फिरतना दिसतात. देवळांनी मेळपी दोणे आतां रस्त्या रस्त्यार मेळपाक लागल्यात. दोण्यांत रस्त्या वयलीं फोंडकुलां, उदक नाशिल्लीं घरां, दिवे नाशिल्ले खांब, बेकारपणाचे फोव, जातपातीच्या कारस्थानांचीं केळीं, चेपणाक घालून लोणचें केल्लो गरीब, चोरयो मारयांचो प्रसाद घालून पांच पांच वर्सां बोल्सां भरपाक लागल्यात. ज्या दिसा हे बोमाडे फुट्टले आनी दोणे सोंपतले त्या दिसा सगलीं मनीसजात आपल्या तुवाल्याक बांदून मनीसपणाचो दोणो आनी समाधानाचो बोमाडो घरा हाडटले, जें आसा तातूंत सुखान रावतले…

सारंग अग्रासनी
9921868202