नरकासूर !

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

म्हज्या मता प्रमाण नरकासूर आमी करचोच, कारण नरकासूराक मारप म्हणजेच वायटाचो नाश करप. काळखांतल्यान उजवाडाक येवपाक आनी काळखाचेर जैत मेळोवपाक दिवाळेची परब एक बरी देख जावन आसा.

दसरो सोंपतकूच वाड्या वयलीं भुरगीं नरकासूर करपाक सुरवात करतात. कांय जाण आदींच तयारेक लागिल्लीं आसतात. ल्हान-व्हड भुरगीं मेळून मिसळून उमेदीन नरकासूर करपाक इतली गुल्ल जातात की तांकां जेवणाचो-न्हिदपाचो वेळ लेगीत कळना. कारण दिवाळीचे सगळ्यांत व्हड आकर्शण म्हणल्यार नरकासूर. आतां जर दिवाळी विशीं भुरग्यांक विचारलें जाल्यार तांचे जिबेर घोळटा तो फक्त नरकासूर. पळोवंक गेल्यार दिवाळे वेळार आमकां जायत्यो नरकासूर करपाच्यो सर्ती आयोजीत केल्ल्यो दिश्टी पडटात. पयलींच्या काळार तितलें चड प्रमाणांत नरकासूर कोण करिनाशिल्ले. पूण आतां तर घे म्हूण तरेतरेचे नरकासूर केल्ले आमकां पळोवंक मेळटात. कांय जाणांक पोलियो जाल्लो आसता, तर कांय नरकासुरांचे दोळे, नाक, पांय, हाथ, कान वांकडे-तिकडे जाल्ले पळोवन हांसूक येता. कांय जाणांचे पोट मोट्टे आसता तर कांय नरकासूरांक पोटूच नासता. कोणाच्या तोंडाक बुराक आसता तर कांय जाणांची तोंडाच वांकडी आसतात.
फाटल्या वर्साचीच गजाल हांव अशेंच गांवांत नरकासूर पळोवं गेल्ले कडेन म्हाका बरें व्हडलें नरकासूर दिसले. पूण तांचीं तोंडा बारीक, कांय कडेन म्होंवाळी व्हडलीं, पूण नरकासूर बारीक. असलें तरेचे नरकासूर पळोवपाक वेगळीच उमेद जाता. आनी गांवांतले नरकासूर चड करून खूब सुंदर आसतात. नरकासूर करपाक त्या भुरग्यांनी रात-दीस कश्ट घेतिल्ले आसतात. ताका लागून नरकासूराक पळोवपाची मजा चड गांवांनी आसता अशें म्हणप फट थारचें ना.
आतां नरकासूर म्हणल्यार कोण? नरकासूर म्हणल्यार असूर वा राक्षस. तो एक वायट प्रवृत्तीचें प्रतीक. देखून ताचे दोळे, नाक, हात, पांय मुद्दम वांकडे करतात, उपरांत ताका आमी मारतात, जळयतात आनी दिवाळी मनयतात. दिवाळी ही उजवाडाची परब. वायट तें नश्ट करून एक नवी दिशा दाखोवपी, एक नवो ध्यास घेवन आमच्या जिवितांत परमळ फांकोवपी अशी ही खुशालकायेची परब. दिवाळेक आमी जायते पदार्थ करतात पूण फोव खावपाक जी रूच दिवाळेक येता ती आनी केन्नाच जिबेर आसना. ह्या सणाक आमी दुदांतले, तांकातले, रोसांतले, धंयातले आदीं तरेचे फोव करतात. इतलें आसून सुद्दां आतांच्या तरणाट्याक वा भुरग्यांक असलें खावपाक नाका. तांकां हाचे बद्दल खबर लेगीत आसचें ना. सांगचे म्हणल्यार दिवाळी म्हणजेच नरकासूर आनी नरकासूर म्हणजेच दिवाळी इतलेंच आमचे तकलेंत आसा. हें दृश्य काळजाक पीळ काडटा.
म्हज्या मता प्रमाण नरकासूर आमी करचोच, कारण नरकासूराक मारप म्हणजेच वायटाचो नाश करप. काळखांतल्यान उजवाडाक येवपाक आनी काळखाचेर जैत मेळोवपाक दिवाळेची परब एक बरी देख जावन आसा. पूण तेच बरोबर आमचे गोंयची संस्कृती राखप आनी जाणून घेवप तितलेंच म्हत्वाचें जावन आसा.
आमच्या वाड्यार -गांवांत लेगीत ल्हान-व्हड भुरगीं मेळून नरकासूर करतात तें पळोवन बरें दिसता. कोण कोंडे मारतात, कोण चिकी करतात, कोण तोंड करतात, पेपर एकठांय करतात तर कोण पोरण्यो साडयो वा कापडां एकठांय करतात. हें सगळें करतना तांच्या तोंडार वेगळोच हांसो आसता. पुरायपणान मन लावन ते काम करतात आनी एकदाचो नरकासूर करपाक वावुरतात. सुटयेचे दीस आशिल्ल्यान तांची मजाच जाता. अभ्यासाचो भार लेगीत माथ्यार नासता. तर नरकासूराक बरो वेळ दिवपाक मेळटा.
उपरांत रात भर जागे रावन पदां-गितां लावन खूब मजा करीत ते सगळें मेळून नरकासूराक सजयतात आनी फोलयो लायतात. हें सगळें करतना तांकां मात सुद्दां जागरणाचें पडिल्लें नासता. आपलो नरकासूर सगल्या परस बरो जावचो हेच तांचे मतीन मुखेलपणान आसता. तशेंच नरकासूराक भोंवडावपाक आपल्यो गाडयो लेगीत सजयतात ताच्या पोटांत मराणे, बॉम्ब घालतात आनी ताका घेवन भोंवतात. ताका उपरांत बरोच मारतात आनी उजो घालतात. अशें तरेन पुरायपणान नरकासूराचो नाश करतात.
तशेंच आमच्या विचारांनी लेगीत बदल जावप खूब म्हत्वाचें आसा. सान्न आमी जमनी वयलो कोयर काडपाक वापरतात. तेच प्रमाण तीच सान्न जर आमी आमचें वायट विचार काडून उडोवंक उपेग केली जाल्यार आमच्या जिवितांत सकारात्मक उर्जा येतली. जसो नरकासूराक जळयतात तशेंच नाका तें विचार लासून उडोवचे आनी बऱ्या विचारांक मेकळी वाट करची. समाजांत खूब नाका तें घडटा, ताचेर सुद्दां लक्ष मारचें आनी वायट तें नरकासूरा बरोवर जळोवन उजवाडा कडेन हात मेळोवचो. जाल्यारूच खऱ्या अर्थान आमी सणां-परबांची साकर केली म्हणूं येता. तर ह्या वर्सा नरकासूर करुया आनी वायट विचारांचो नाश करून जिवीत फुलोवन बरें विचार आपणावया. सगल्यांक दिनवास.

प्राजक्ता प्रेमानंद गांवकार
कोनाटी-नार्वें, दिवचल