गांधी मार्ग हो एकूच उपाय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

फिलिस्तीनीन इतिहासीक जैत जोडपी गांधी मार्ग कित्याक आपणावंक ना? निशस्त्र मनशांक जेन्ना हत्यारां आशिल्ल्यांक फुडो करचो पडटा तेन्ना ताचेर गांधी मार्ग होच एक आयतो उपाय आसा.

इ श्ट म्हाका विचारतात की हमास आनी इस्रायल हांचे मदल्या
रक्तखेवाचेर हांव कित्याक बरयना काय म्हूण. हांव तांकां
सांगता की, ह्या पावुणशें वर्सां परस अदीक पोरण्या जाल्ल्या संघर्शा संबंदान नवें कितें तरी सांगपा सारकें म्हजे कडेन कांयच ना म्हूण. आनी घडये हो संघर्श मुखा वयलीं शंबर वर्सां लेगीत चलत म्हूण.
एकामेकाच्या विरोधांत आशिल्ल्या दोनूय पक्षांक दुशण दिवप सोंपें. आयज मेरेन दोनूय पक्षांचेर जाल्ल्या भिरांकूळ आनी आकांताळ्या अत्याचारांचो इतिहास सांगप तितलेंच सोंपें. शेक्सपियराच्या उतरांनी सांगचें जाल्यार, ‘दोनूय घरां स्रापीत आसात.’ जेन्ना हांव जुदेवां कडेन उलयतां तेन्ना हांव फिलिस्तीनींचो पाखो घेतां. आनी जेन्ना हांव फिलिस्तीनी कडेन उलयता तेन्ना जुदेवांचो पाखो घेता. दोनूय पंगड रागान कुड्डे जाल्ले आसात आनी ते कसलीं पातकां करतात हें तांचे तांकांच खबर ना.
हमासान दहशती कर्तुबां केलीं. तांणी इस्रायलाच्या एका संगीत सुवाळ्याचेर घुरी घाली आनी थंयच्या जायत्या बायलां-भुरग्यांक जिवानिशीं मारलीं. गजाल खरी. पूण उपरांत रोखडेंच इस्रायलान गाझापट्टीचेर बॉम्ब घालून थंय कितल्याशा पटींनी अदीक बायलां-भुरग्यांक मारून उडयलीं. आतां हो प्रस्न मात्सो विस्तारान पळोवया. वर्स 1948 मेरेन फिलिस्तीनाचेर ब्रिटीश राज्य करताले. तेन्ना थंय ज्यू (जुदेव) लोकांनी अच्छेव कांडला. तांणी थंय तेन्ना कितलेशेच रेल्वे मार्ग आनी पूल उध्वस्त केल्यात. एकदां तांणी कींग डॅवीड हॉटेलांत रावपी निश्पाप इंग्लीश नागरिकांचेर हल्लो केल्लो. ते भायर एक आदलो ब्रिटीश मंत्री लॉर्ड मोयने आनी संयुक्त राष्ट्र म्हासंघाचो एक मध्यस्त कावंट बेर्नाडॉट हांच्यो तांणी हत्या केल्यात. स्टर्न गॅंग आनी इरगन ह्यो संघटणा सुमारा भायर खुनशी आनी भिरांकूळ आसल्यो. अजाप म्हणल्यार मेनाचे बेगीन आनी इतझाक शमीर हे ह्या संघटणांचे मुखेली मुखार इस्रायलाचे प्रधानमंत्री जाले! इतिहासांत जांचें सादलां ते शाणे थारल्यात.
आयज हामासाक नानपयत करपाचो पण बेंजामीन नेतान्याहू हाणें केला. पूण ताणें आयच्या हमासाक मारले जाल्यार फाल्यां नवे हमास तयार जातले आनी सूड घेवपाक फुरफुरतले. महात्मा गांधीन एकदां म्हणलां की जर तुमी दांताक दांत आनी दोळ्याक दोळो मागशात जाल्यार मागीर अंताक दांत नाशिल्ले आनी कुड्डे तितलेच लोक शिल्लक उरतले.
शांती खातीर धडपडपी थकल्यात आनी कुशीक पडल्यात. संदीसादू शेक गाजयतात. 1979 ह्या वर्सा अनवर सदत हो इजिप्ताचो अध्यक्ष इस्रायला कडेन समजिकायेची उलोवणीं करूंक मुखार सरिल्लो. ताचो ओडणो इस्रायला वशीन आसा अशें समजून ताच्याच कांय मनशांनी ताची हत्या केली. दुसरो इस्रायलाचो प्रधानमंत्री इझान रबीन. हो 1993 ह्या वर्सा ओसलो कबलात आनी ‘दोन देश’ हे प्रस्ताव घेवन वाटाघाटी करपाक फुडें सरिल्लो. पूण ताचो ओडणो फिलिस्तीना वशीन आसा असो दुबाव घेवन ताच्याच कांय मनशांनी इझाकाची हत्या केली. अशा वेळार महात्मा गांधीचो उगडास जाता. हो मनीस मुसलमानां वशीन झुकता अशें येवजून एका हिंदून ह्या म्हापुरसाची हत्या केली.
ह्या स्तंभांत हांव एके गजाली कडेन तुमचे लक्ष ओडटां. खरें म्हणल्यार फिलिस्तीनींची वट घटमूट आसा. तरिकूय ते हरल्यात. हाचे कारण म्हणचे तांचो हिंसेचो भावार्थ आसा. आनी गांधीजीच्या शांतीमय मार्गाक तांणी फाट केल्या. गांधीजीन जें शिकयलें तें इतिहासांत एकमेव अशें आसा. अहिंसक आंदोलकांनी बंदखण्यो भरप आनी जैत जोडप अशें हाचें पयलीं केन्नाच घडूंक नासलें. भारतीय कम्युनिस्ट गांधीचेर तो ब्रिटीशांचो हस्तक आसा असो आरोप करताले. स्वातंत्र्या खातीरच्या क्रांतीकारी मार्गांक तो ‘खो’ घालता म्हूण ताचो निशेध करताले. पूण अखेरेक जेन्ना अहिंसेचें जैत जालें तेन्ना ते आनी पुराय जग थटाकलें!
अमेरिकेच्या मार्टीन लुथर कींग ह्या फुडाऱ्यान गांधीजीचे तत्वगिन्यान आपणायलें. गोऱ्यांनी शेंकड्यांनी वर्सां सावन ताच्या मनशांक गुलाम करून तांचेर तरेकवार अत्याचार केल्ले. तरीय आसतना ताणें अहिंसेचो आग्रो सोडूंक ना. शस्त्रां हातांत घेवपाच्या मोहाक बळी पडनासतना गोऱ्यांच्या जुलमाक कशे तरेन प्रतिकार करप आनी जैत साद्य करप हें ताणें आपणाल्या लोकांक सारकें बरें समजावन सांगलें. गांधीजी वरी ताचीय बी हत्या जाली. पूण ताणें आपणायिल्ले तत्व अजरंवर उरलें. दक्षीण आफ्रिकेंत नेलसन मंडेलान गांधीवाद आपणायलो आनी देखून थंयचो शेंकड्यांनी वर्सांचो रंगभेद सासणाचो सोंपलो.
फिलिस्तीनीन इतिहासीक जैत जोडपी गांधी मार्ग कित्याक आपणावंक ना? निशस्त्र मनशांक जेन्ना हत्यारां आशिल्ल्यांक फुडो करचो पडटा तेन्ना ताचेर गांधी मार्ग होच एक आयतो उपाय आसा. महात्माजीचो नातू तुषार गांधी खूबशे फावटी फिलिस्तीनांत गेलो आनी थंयच्या अरबांक तांणी गांधी मार्ग आपणावचो म्हूण हर तरेन विनवण्यो केल्यो. ताणें सांगलें की इस्रायलाच्यो सगल्यो बंदखणी आंदोलकांनी भरच्यो म्हूण. हाका लागून मागीर सत्ताधाऱ्याचे मनोबळ खचतलें म्हूण. पूण ताका येस आयलें ना.
जण एका समाजाक ताचो खाशेलो असो सांस्कृतीक इतिहास आसा. इस्लाम समाजाक तरसादी वरवीं जैतां जोडपाची मोटी परंपरा आसा. इस्रायलाच्या जल्मा वेळार जायत्या अरबांनी सोपूत घेतिल्लो की, त्या देशाक दर्यांत व्हरून बुडयतले म्हूण. पूण तशें करप म्हळ्यार तें दुसरें दुखदिणें होलोकॉस्ट (holocaust) जातलें आसलें. जर तांणी गांधी मार्ग आपणायिल्लो जाल्यार आयज फिलिस्तीन एक स्वतंत्र राष्ट्र म्हूण मिरयतलें आसलें.

मूळ लेखक: स्वामीनाथन एस अय्यर

प्रदीप लवंदे
9923292022