भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सावदां मेकळीं सुटल्यांत, अशें म्हणपा सारकी परिस्थिती गोंयच्या कांय गांवांनी आसा. गोरवां आनी सुण्यांचो प्रस्न तसो चिरंतन. कोणें कितेंय सांगूं, पूण हेडगीं गोरवां, रस्ताद सुण्यांची समस्या अजून पुराय सुटावी जावंक ना. कांय कडेन तर ह्या पाळीव प्राण्यांक धरबंदूच उरूंक ना. तांचे वांगडा रानां लागसार आशिल्ल्या वाठारांनी आतां रानवटी जनावरांची भिरांत चडूच वाडल्या. फाटल्या कांय दिसां सावन बिबटे, वांश्वेलां लोकवस्तींत पावल्यांत. तीं अजून तरी मनशांचे वाटेक वचूंक नासलीं. मात, काल सुर्ल – सत्तरींत वांश्वेलाच्या दोन पिलांनी एके 17 वर्सां पिरायेचे चलयेचेर हल्लो केलो. तिचे आजयेन आरड मारतकूच रानां खात्याचे कामगार आयले. नाजाल्यार अनर्थ जावपाचो! मुळगांवां कांय म्हयन्यां पयलीं सुणीं खावपी बिबटो रानां खात्यान पांजरो लावन धरिल्लो. आतां थंय दुसरो बिबटो येवपाक लागला. पेडणेंच्या घाणयारें उदक प्रक्रिया प्रकल्पा लागसार बिबट्यान सुणो उबारून व्हेला. व्हायरल फोटो दुसरो आसत, पूण ही घडणूक खरी, अशें थंयचे नागरीक सांगतात. बिबट्यांनी पेडणें म्हालांत सुणीं, पाडकां मारपाच्यो घडणुको ह्या वर्सांत घडल्यात. पार्शेंच्या एका दुचाकी चालकाचेर पोरूं जूनांत तुयें गांवांत बिबट्याचो हल्लो जाल्लो. सत्तरींत तर अदीं मदीं बिबटे, वाग दर्शन दिसतातूच. फाटीं फोंड्यां, सत्तरींत गवे
दिसल्यात.
शेतकारांक गवे, रानदुकर, माकड, हती हांचो त्रास जाता. 1980- 90 च्या दसकांनी गांवांनी माकड येताले, रानदुकर दिसताले. आतां तांचो आंकडो रानां कुशीच्या वाठारां पुरतोच उरला. सुपारी, फळां, भाजयांचें पीक घेवप्यांक तांचो चड त्रास जाता. पिका खातीर धोक्याचे प्राणी अशें जाहीर केल्यार तांकां मारपाचो परवानो मेळटा. फाटीं रानदुकराचें नांव जाहीर केल्लें. पूण बोवाळ जालो. कांसाक वचपी लोक रानदुकर शेतांत घुसलो म्हूण ताका मारतले, असो दुबाव कांय प्राणीमोगींनी उक्तायलो. मुळांत जनावरां ना जावपाक कांसादोरूय जापसालदार आसात. भुकेक लागून वाट चुकिल्लीं जनावरां येतात, तीं सोडल्यार आदले सारकीं जनावरां आतां रानांनीय उरूंक नात. वाग हें एकूच उदाहरण पुरो. 1900 सालांत लाखांचे संख्येन आशिल्ले वाग फुडल्या 75 वर्सांत हजारांचेर आयले, हें आमकां खबरूच आसा. कांसादोरांक लागून, भुकेक लागून, दुसऱ्या जनावरान शिकार केल्ल्यान देशांतलीं जनावरां सोंपल्यांत. रानां खात्यान हाचो विचार करपाक जाय. वाग हेडटात, ते फक्त पोटांत दोन घांस पडचे म्हूण, मजा करपाक न्हय. देखून तीं रानांतूच धादोशी उरतलीं, हे खातीर यत्न जावप गरजेचें. तांच्यो गरजो चड नासतात. पोटभर अन्न, उदक, शांत हुस्क्या मेकळो जागो इतलेंच तांकां पुरो. भूक लागली काय तीं गांवांत येतात. शिकार करतात आनी अटंग्या रानांत परततात आनी धोलींत लिपून रावतात. पूण, तीं अस्सल रानवटी आशिल्ल्यान, मनशांचो प्रत्यक्ष संबंद आयल्यार सरळ हल्लो करतात…. आनी हे बाबतींत सावदां मनशां परस शक्तीमान. दांत, नाखटां, पांय हांचो वापर करून तीं ताका सोंपेपणी जिवेशीं मारपाक शकतात. एकूय जनावर गांवांत येवचें ना, हे खातीर देशभरांतल्या रानां खात्यांनी वावुरपाक जाय. हें तशें कठीण काम न्हय. तरीय आमकां हें अजून शक्य जावंक ना.
सावदां अस्वस्थ जाल्यांत हाचे फाटल्यान आनीक एक मुखेल कारण आसा. तांचो रावपाचो जागो काबार जाला. साठी हुपिल्ल्या प्रत्येकान आपलें भुरगेंपण याद करचें. तुमी ल्हान आसतना तुमचो गांव कसो आशिल्लो, थंय कितलीं झाडां आशिल्लीं, सुकणीं, सावदां येतालीं. दोंगर कशे पाचवेचार आशिल्ले…. याद करचें. आयज हें चित्र दिसता तुमकां? उदरगत जायच, पूण सैम बेणून न्हय! प्रकल्प, सुविधांच्या नांवा खाला दोंगर बोडकावपाचें सत्र अजून चालू आसा. खरेंच गरज आसा वा आशिल्ली हाची? आतां अटंग्यां रानांनी पसून लोक जागे घेवपाक लागल्यात. आमची जाता मजा- खेळ, पूण जीव वता सुकण्यां, सावदांचो! देवराय, वाग वाठार आनी हेर कांय कारणांक लागून आमचो सैम तिगला. तो आमी आनीक नश्ट जावपाक दिवंक फावना. ताची जतनाय घेवंक जाय, तो फुलोवंक जाय. फुडल्या पिळग्यां खातीर ताची खूब गरज आसा.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
