नारी सशक्तीकरण, वंदन आनी राजकारण

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नारी शक्ती वंदन अधिनियम – सरळ- सोंपे भाशेंत सांगपाचें जाल्यार महिला आरक्षण बील. संस्कृत आनी संस्कृतायेचें फण्ण मारपाची सद्य संस्कारी सरकाराक संवय जाल्या.
पुराणांत देवां इतल्योच आमच्यो देवाताय सामर्थ्यशाली दाखयल्यात. रक्तबिज राक्षसाक सोंपयले उपरांत उत्तेजित कालीक नियंत्रणांत हाडपाक देवांचो देव महादेवाक तिच्या पायां लागी आडवो पडचें पडलें. हें नारी शक्तीचें वंदन. वैदिक काळांत यज्ञवल्क्याच्यो दोन बायलो महिला विदुशी वाचक्नवी गार्गी आनी मैत्रेयी चर्चासत्रांत घोवाक निरूत्तर करतालीं. राणी लक्ष्मीबाई, कित्तूर चन्नम्मा, वेलू नच्चीयार, रजिया सुल्तान सारकिल्या 20 मायत राण्यांनी रणांगणांत पुरूश सेनांचें नेतृत्व केलां हें हालींचो इतिहास सांगता.
थोडक्यांत सांगपाचें म्हळ्यार काँग्रेस, जनसंघ, कम्युनिस्ट, भाजप जल्माक येवचे आदी भारतीय संस्कृतींत अनादीकाला सावन कायद्याच्या अरक्षणा बगर नारी सम्मान- वंदन जायत आयलां. आतां आरक्षण बील हाडून चल्लां ते ‘महिला वंदन’ हे मता खातीरचें राजकारण. राजीव गांधी, नरसिंह राव हांचें योगदान सांगत काँग्रेसीन जरी स्रय घेवपाचो यत्न केलो तरी कायदो संमत करून घेतिल्याचे स्रय शेवटाक मोदी- भाजपाक वतलें.
“कायदेमंडळांत महिलांक धैर्य, सामर्थ्य, सशक्तीकरण दिवपी बील आमी संमत करून घेतला” अशे सभांतल्यान सांगत मोदी हांणी आपल्या पक्षा खातीर मतां मागपाचो श्रीगणेशा केला. आता आरक्षणां भितर एससी, एसटी, ओबीसी आरक्षणाचो मुद्दो उपस्थित करून विरोधी पक्ष त्या वर्गांतल्या महिलांची मतां मेळोवपाचो यत्न करतले, अशें दिसता.
समाजांत महिलांक पुरूशांच्या बरोबरीन मान दिवपाचो संदेश सरकार, मंत्री, नेते, राजकारणी, पक्ष कार्यकर्ते, समर्थक हांणी आपल्या मानसिकतेंतल्यान आनी वागणुकेंतल्यान समाजातल्या पुरूशवर्गाक धाडप चड गरजेचें. देशाक पयली अदिवासी महिला राश्ट्रपती मेळोवन दिली म्हूण स्रय घेवपी मोदी सरकारान नव्या संसद भवनाच्या उक्तावण प्रसंगाक तांकां आपोवणें धाडलें ना. महिलांचेर आगळीक, छळ केल्ले कारणान बंदखण भोगतल्या गुन्यावकारांक राज्य सरकारांनी परतून परतून सुट्यो संमत करप, तांचो बंदखण काळ उणावन सुटका करप, गुन्यांवकारांचें भायर आयले उपरांत पक्ष समर्थकांनी स्वागत करप, तांच्या प्रवचनांक घिट्टी करप हातूंत छळ भोगिल्ल्या पीडितांचो अवमान जाता… आनी वंदन जाता त्या नराधमांचें.
मणीपूरांत दोन बायलांची नग्न करून धींड काडली ताचेर प्रधानमंत्र्यांचें वक्तव्य सत्तर दिसांनी आयलें. तेंवूय विडिओ वायरल जाले उपरांत. मणिपूरांत सत्तापक्षाचें सरकार आसतना शेंकड्यांनी महिलांचेर आयजूय अत्याचार जायत आसतना सरकार- प्रशासन फावो तितले गंभीर आनी कृतीशील दिसना. दिल्लींत केंद्र सरकारच्या पुलिसांनी आंदोलन करपी महिला पैलवानांक रस्त्यार लोळयत लाठ्यांनी बडयलीं, पूण गंभीर लिंगीक छळाचो आरोपी सांसदाक चवकशी खातीर कस्टडींत घेवपाची तयारी दाखयली ना. महिला आड अत्याचारांची पुरूश मंत्री, सांसदां कडल्यान निंदा जाल्ली दिसना. उपरोध म्हळ्यार जेन्ना महिला मंत्री- सांसद, महिला आनी बाल कल्याण मंत्री हाणीं अत्याचारांची घोर निंदा करपाची अपेक्षा आसतना तांचे जीबेक आर मारिल्ली दिसता तेन्ना महिला वंदन, सम्मान, सशक्तीकरण हो राजकी फायद्या खातीरचो फकत सुवार्थ तितलोच जावन उरता.
सरकारान आरक्षण बील 2014 वर्सा सत्तेंत आयले उपरांत रोखडेंच हाडिल्ले जाल्यार 2024 च्या वेंचणुकांत ताची अंमलबजावणी जावपाची. अधिनेमांतल्या तरतुदीं नुसार अंमलबजावणी जावचे आदी जनगणना आनी उपरांत मतदारसंघ फेररचना जावप आवश्यक जाल्ल्यान कायदो संमत जावप हो ‘शिता पयलीं मीठ खावपाचो’ प्रकार जाला म्हणू येता. फेररचना हो वारंवार बसका घेवपी न्यायालयीन कार्यविधी सारको खडतर वावर आसता. ह्या बंधनाक लागून फुडल्या धा वर्सांत ह्या कायद्याची अंमलबजावणी जायत काय, हाचो दुबाव येता.
सद्या महिला लोकप्रतिनिधींची संसदेंत आनी विधानसभांनी सरासरी 10% आसपास आसा. इत्सा आसता थंय मार्ग दिसता म्हणटात. 2024 ची लोकसभा आनी लागींच्या काळांत विधानसभा वेंचणुकांत राज्यांनी 35% ते 40% उमेदवारी समर्थ, लायक महिला उमेदवारांक बहाल करून ‘नारी वंदन’ आतांच सुरू करपाक हरकत ना. कोणेच आडावपाचो प्रस्न येना. तशें पळयत जाल्यार आयज मेरेन ब. स. पाची मायवती, तृणमूल काँग्रेसची ममता बॅनर्जी ह्या महिला पक्ष मुखेल्यांनीय फावो तसो महिला कॅडर तयार केलो ना.
आरक्षण दिले म्हूण धोल बडयतात तेन्ना महिलांक त्या पदाचो हक्क खऱ्या अर्थान मेळटलो काय कितें ताचोय विचार जांवक जाय. देशाच्या केंद्र- राज्य कायदेमंडळांत सभासद आशिल्ल्यो निर्मला सीतारमण, स्मृती इराणी, ममता बॅनर्जी, कन्नीमोही, सुप्रीया सुळे, जया बच्चन, महुआ मोइत्रा ह्या शक्तिशाली उच्चभ्रू महिला राजकारण्यांची देशांतल्या ग्रामसभा, पंचायत क्षेत्रांत वावुरपी तळागाळांतल्या सर्वसादारण महिला प्रतिनिधींची तुळा जावंक शकना.
पंचायत प्रभाग महिलां खातीर आरक्षीत जातात तेन्ना दादले पंच आपल्या जाग्यार बायलेक उबी करतात. निवडून आयले उपरांत ती बसता घरा आनी घोव तिच्या पदाचे अधिकार भोगता. हें गोंयांतूय घडटा. मध्य प्रदेशाच्या दामोह तालुक्यातल्या गैजाबाद पंचायतींत वेंचून आयिल्ल्या महिला पंचांच्या जागेर तांचे घोव फेटे बांदून सोपूत सुवाळ्याक उबे दिसले तेन्ना बोवाळ जाल्लो. कितें चल्लां तें प्रशासनाक खबर आशिल्लें. मध्य प्रदेशांतल्या सागर, पन्ना तालुक्यांतूय हे प्रकार घडिल्ले आसात. दलीत महिला सरपंचान कायदेशीर निर्णय घेवपाची दाखयिल्ली धिटाय उच्चवर्णीयांक मानवूंक नाशिल्ल्यान मध्य प्रदेशांतल्याच शिरपूर जिल्हांत दलीत महिला सरपंचाक दादल्यांनी बडोवन रेब्यांत लोळयिल्ली.
महिलांक उमेदवारी दितना तिका स्वता स्वतंत्र निर्णय घेवपाची तांक आसा की ना हाचो विचार जावप गरजेचें. समजा गिरेस्त राजकी घराण्यांतल्या धुवांक, सुनांक उमेदवारी दिली जाल्यार तांचे निर्णय हे बापूय, घोव, मावांनी घेतिल्ले कारणान नारी शक्तीच्या पड्ड्या फाटल्यान पितृसत्ताकताच कृतीशील दिसतली. ती सुविद्य दोतोर, इंजीनियर आसली वा सातवी पास हाचो फरक पडना. संस्कारा नुसार चडशी ती आपल्या घरांतल्या पुरूश जाण्टेल्यांक मान दित तांचे आयकता हें आमी पळयतात.
कायद्या फाटली भावना लक्षांत घेनासतना फकत अनिवार्य संविधानिक तरतुदींचे परिपूर्ती खातीर कायदे करप हातूंत अर्थ ना. नारी सम्मान, नारी वंदन, सशक्तीकरण हे आरक्षणाच्या कागदा वयल्या आकडेमोडींत न्हय तर पुरूशप्रधान समाजांतली मानसिकता आनी वागणुकेंतल्यान वास्तवांत प्रतिबिंबीत जावपाक जाय. जगांत महिलांक संसदेत सगळ्यांत चड 60% प्रतिनिधीत्व दिवपी देश आफ्रिका खंडातलो ऱ्ह्वांडा थारता. क्यूबा (53%) निकारागुवा (52%) हांणीय दादल्यांचे बरोबरीन महिलांक प्रतिनिधित्व दिलां हे विश्वगुरू जावपाच्या वाटेर आशिल्ल्या भारतान लक्षांत घेवपा सारकें.

दीपक लाड
पर्वरी