पंगत

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चवथ जावु मे म्हयनो लागी येयल की आता जमान्यात सोशल मीडीयाचेर साभार फोटो,व्हिडीओ आमकां पळोवु मेळतात. आमगेल पीढीतले हे फोटो आनी व्हिडीओ तरी आमकां खंय तरी हे भुतकाळात फीरोवुक व्होन्न हाडतात आनी आमगेल मनाक म्हणलार म्हाक तरी स्वर्ग सुखाची अनुभुती वर्तमान काळात मेळता म्हणलार हरकत ना. सांगचे म्हणलार ते फोटो,ते व्हिडीओ म्हणलार पंगतीचे. हय,हय जेवणां पंगतीचे.
मे म्हयन्यात रज पडलेकी आनी भाद्रपदात चवथी रजेक आमी कारवार येताले. प्रत्येक पटी नवो अनुभव घेऊक. कारण मे म्हयन्यातले वातावरण भाद्रपदात उरनाले आनी भाद्रपदातले मे म्हयन्यात. पुण ह्या दोनी काळात न बदलची गोश्ट उरताली ती म्हणलार,पंगतीची. सकाळी पेजेची पंगत तीच दनपार आनी रातीन जेवणा पंगत. मे म्हयन्यात पंगत आंगणात. आंगणातल्या पंगते बद्दल बरोवु गेलार रामायण खुप जातले. पुण आंगणातली चान्न्यांरात्री कडली पंगत तर आज जशाची तशी दोळ्यां मुकार येता आनी दोळे आपसुक ओले जातात.
पयली सगळ्यांगेर एकत्र कुटुंब पद्धत आशिली आनी सगळे कशे एकत्र उरताले तेतुत जेवणां पंगत धन्न घर संवसारातली सगळी कामां एकत्र खेळी मेळीन जाताली. त्या काळार प्रत्येक घरात पंगत पळोवु मेळताली. इतले कीत्याक शेतात चोंबे घालताना,रंव मारतना,रोपी लायतना,रोपी खेळयताना,नण्णी, लुवणी करताना सकाळी,आनी दनपारा मध्याना हिच जेवणा पंगत शेता मेरेर पळोवु मेळताली. सगळे कशे मेळ्ळन्न मिसळ्ळन्न.
गेले वर्सा हांव म्हागेल सत्कार आस म्हण पंढरपूर गेल्लो. कार्यक्रम बरो व्होड आशिलो. पुण इतलो व्होड कार्यक्रम जमनीर बसुनत. तेजे मुकार वचुन दनपारां जेवण पंगतीचे आशिले. म्हाक मातर गडबड आशिली कारण हो पुराय कार्यक्रम जालो की विठ्ठलाले दर्शन करु जाय म्हण. हांव बेगबेगी जेवलो आनी उठु गेलो तर एक लेखक मित्रांन हात धरलो आणी म्हणुन लागलो की ” हांगा पंगत सोडन्न उठनात तर ह्या पंगतीत बशिल्या सगळे लोकांले जेवण जेवन जाल की उठचे उरता. ” म्हाक हे खुप अप्रुप दिसले.
जेवणां पगंतीत जेवण वाडच्या कामात म्हागेल आत्याल हात धरतलो कोणत नाशिलो. तेन्न कीत जाताले त्या वेळार दनपार जावु रातीन घरातले लोकां बरा खंयी चुकुन शेजारचो कोणी जेवणा उरतालो आणी त्या काळार अशी गत की हाडली पड खाली पड फाल्यांचे फाल्यां. पुण आत्ये जेवण वाढतना सगळ्यांक समाकन्न वाढताले. ते केन्नाय म्हणताले एक तीळ सात जाणांन वाटुन खावु जाय आनी पगंतीक भेद केन्न करु जायना. ते सगळे जाणांक कमी आशिल जिन्नस कसो पुराय पंगतीक वाढन्न पावयताले हो आज विचार केलार सुदा एक व्होड प्रश्न चिन्ह उबे रावता.
कार्तिक पुनव जाली की गांव गांवात वनभोजनाची जात्रा सुरु जाता. ह्या जात्रेक बी आमकां जेवणां पंगत पळोवु मेळताली. अख्खो गांवचो लोक देवा प्रसाद पंगतीत बसुन जेवताले. ह्या जात्रेक तर गांवचे अठरा पगडचे लोक एकत्र जातात तेन्ना ह्या पंगतीन गांवातले लोकां भीतर एकी निर्माण जाला अशें म्हाक तरी दिसता. तरी काय गांवात आजुन समाजाची म्हण वेगळी जेवणां पंगत उरता. आयचे काळार हे सगळे पळयल्यार बोंड सुन्न जाता.
सगळ्यांत बरी पंगत रंगताली ती लग्नां माटवात. ही पंगत मानाची उरताली. त्या काळार लोकांन स्वता दंडक घालन्न घेतील की न्हंवरकारागेरचे लोक पुराय जेवले शिवाय व्होंकलकारागेरच्यान जेवचे ना. लग्नां पंगतीत तर जेवणां बशिल्याक दम्मय दात्र कन्न पोट भन्न जेवण वाढताले. आणी त्या काळार जेवण भांणात रांदताले. वाड्यार एक लग्नं म्हणलार आजुबाजुचे पांच स वाडे एकत्र जाताले. मागीर माटवात पंगत बी तितलीत उठ्ठा बसताली.
आज पंगतीचे स्वरुप बद्दलनत गेला. एकत्र कुटुंब पद्धत आज व्होळु व्होळु ना नपयत जावु लागला. मागीर ही पंगत आनी खंय उरतली. आत घरात सकल जमनीर बसुन जेवुक कोण मागना. आनी एकादे बसलार तुक समा वाडतल कोण ना. आज दम्मय दात्र कन्न वाढतले लोक नात. ती पीळगी इतिहासात केन्न की जमा जाली. आताची नवीन पिळगी शेतां सोडन्न भायर कंपनीत,कंचेरीत कामां वयतात सगळ्यांनी जेवची खावची वेळ निराळी. रातीन सगळे लोक आप आपले घर येयल तरी जो तो आपापले कामात गुंग. तर आशिल ल्हान घरात सुद्धा पंगत नात्त जाते आसा.
आज बी कार्तिक पुनव येता वैता पुण आज कायकडे वनभोजन सुद्धा लग्नां माटवातले भाशेन बुफे पद्धतीचे जाला. लग्नां माटवतात तर विचारचे ना तरी आता गांवात सुद्धा लग्नां माटवात जायना तर लागीच्या हाँलात जातात. सगळी टेबलाचेर पंगत. कोण न्हंवऱ्या बाजुन,कोण व्हंकले बाजुन हो विचारत आत ना जाला. इतले कीत्यांक ह्या बाजुन लग्नं लागले रे लागले त्या बाजुच्यान जेवण सुरु जाता तर लोकांली जेवणाकडे इतली गर्दी की व्होंकल नवऱ्याक आशिर्वाद दिवुक लोक कमी. आनी एक पळोवु मेळता की एक पंगत जेवु बसला आत ही पंगत टेबलाचेर उरता तर जो जेवु बसला तेगेल फाटल्यान तेजे नंतर जेवतलो पयलीत वचुन उभ रावील उरता पंगतीत जेवुक खुर्ची आडोवुक.
पयलीची पंगत आनी आताची पंगत जमीन आसमानचो फरक. पयली दम्मय दात्र कन्न जेवु बशिल्याक जेवण वाडताले. जेवतलो खुश आनी वाडतलो खुश. प्रेमान वाडील कारणांन जेवतलो जेवण पान पुसुन जेवतालो. आज ही टेबलावयले जेवण आणी बुफे जेवण म्हण ह्या असल्या पंगतीत जेवणाचो इबाड पळयल्यार दोळ्यां दुख येतात. पयली पंगतीक उदा सोडले शिवाय लोक जेवनाले आत उदा सोड सादे ” जेवा” हे सांगचे पयल्यात जेवुक सुरवात करतात.
पयली काळातली पंगत पळयल्यार दोळ्यांबरा मनसुद्धा त्रुप्त जाताले. ह्या पंगती वयल्यान गांवची एकी कितली आसा काय म्हण कळताले. आनी ज्या कोणागेर कसल्याय कारणांक पंगत वाडताले तेन्ना थंय जमीले जेवणकार पळोवन त्या मनश्यांल्या धनाची ना तर मनाची श्रीमंती कळताली. आज असली ही पंगत व्होळु व्होळु इतिहास जमा जाते आसा. आनी आमकां याने आमगेल पीढीक ही पंगत एक मनात यादत जावन उरला.

संदेश बांदेकार
9480790172