स्रम प्रतिश्ठा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कामाक जो वेळ मेरेन प्रतिश्ठा मेळची ना तो वेळ मेरेन काम करपी कामगाराकूय मान मेळचो ना. ताका मनीसपण नाशिल्ल्या भाशेन वागोवप जातलें.

प्रतिश्ठेचो फाटलाव मनीस करीत आयला. ज्या- ज्या कामाक प्रतिश्ठा आसता त्या- त्या कामांत झोकून दिवपाक मनशाक आवडटा. ताका तें करप म्हणल्यार वाँड्र दिसता. तें करपाची लज दिसना.
खंयच्याय कामाक ‘ग्लॅमर’ हाडीत जाल्यार त्या कामाक आपोआप प्रतिश्ठा येता. रांदपाक येता आसून लेगीत घरा कडेन पायांर पांय घालून बसपी दादलो मनीस, हॉटेलांत नोकरी करपाक वतना बेस बरें रांदता. थंय रांदपाक ताका लज दिसना. पूण तेंच ताका घरा रांदचें पडल्यार बायलेचेर उपकार केल्ले वरी तो काम करता.
फाटी एका शिक्षकांच्या कार्यशाळेंत, जंय बायलो शिक्षक चड प्रमाणांत आशिल्लीं, हांवें तांकां विचारलें, आयज तुमी दीस भर हांगा कार्यशाळेंत आसतलीं. कितलीं जाणांचे घोव आज घरा रांदून भुरग्यांक वाडटले, तीं हात वयर काडात पळोवया. चडशीं जाणां हांसलीं. एकूय हात वयर आयलो ना. दुसरो प्रस्न विचारलो, कोणा कोणाच्या घरा दादलो रांदपाचें काम करता? एका दादल्या शिक्षकान म्हणलें हांव बायलेक रांदपाक मदत करतां. एके बायल शिक्षकान म्हणलें म्हाका घोव मदत करता.
मदत करप ह्या उतराचो अर्थूच असो जाता, काम बायलेचें आनी दादलो तिका मदत करून तिचेर उपकार करता. पुरूश प्रधान समाजांत दादल्यांनी जायत्यो गजाली आपल्या फावरांत करून घेतल्यात. बायलेक रांदून वाडप ताका कमीपणाचें दिसता. बायलेन पिल्ल्या चायेचें कप धुवप ताका कमीपणाचें दिसता. सगल्यांचें जेवन जातकूच आयदना काडून घासप, उश्टें काडप ताका कमीपणाचें दिसता. पूण हॉटेलांत कूक म्हण त्याच रांदपाच्या कामाक वा वेटर म्हण आयदना काडप, उश्टें काडप ह्या कामांक प्रतिश्ठा मेळटकूच ताका तें कमीपणाचें दिसना. बायलांचीय मानसीकताय तेच तरेची आसता. रांदप हें आपलें काम आनी आपल्याक दादलो करता ती मदत हेच तरेन ती चिंत्ता. तिचे व्हड जावपाचे प्रक्रियेंत सतत तिचे तकलेंत रांदपा वाडपाचीं आनी घरांतलीं पयशे ना मेळपी कामां हीं तिचींच आसतात हें भरपाचें काम सरभोंवतणचे लोक करीत आसतात.
हेंच पळयत भुरगें व्हड जाता आनी फुडलें जोत वता तशेंच फाटलें जोत वता. भुरगीं सांगून शिकचे परस पळोवन चड शिकतात. हेंच पळयत भुरगें जेन्ना व्हड जाता तेन्ना ताच्याय मनाचेर नकळत हेच संकेत पकड घेवन बसतात. जावं तो चलो, जावं ती चली. दोगांय समजतात रांदप हें काम बायलांचेंच. भुरग्यांक स्रमांची प्रतिश्ठा कळप हें म्हत्वाचें. कसलेंय काम करपाक भुरग्यांक लज दिसपाक जायना. पूण तशें जायना. समाज, पालक तशें करपाक दिनात.
एका शाळेंत स्रमदान कार्यावळींत भुरग्यांक शाळेची बाग निवळ करपाक सांगली. आपल्या भुरग्याक शाळेंत काम करपाक सांगलें, मातयेंत हात घालपाक सांगलो हाचेर एका पालकान जबाबदार शिक्षकाक बरोच धारेर धरलो. तुका जाय जाल्यार हांव मानाय धाडून तुजी बाग निवळ करपाक लायतां म्हण सांगपाकूय तो विसरलो ना.
भुरग्यांक शिकयतना, पुस्तक जावं अभ्यासक्रम वेगळें सांगता आनी समाज तांकां वेगळें दृश्य दाखयता. झाडां लायात, झाडां जगयात हें शाळेंत शिकयतात. समाज, पालक तांकां मातयेंत हात घालप, झाडांक उदक घालप हें कमीपणाचें काम, तें मानाया कडल्यान करून घेवपाचें आसता म्हण शिकयता. भलायके खातीर शरिरीक काम करप गरजेचें आसता, पूण तें करपाक दिनासतना जिमांत वचून ताका घाम गळयल्यार प्रतिश्ठा मेळटा देखून तें करपाक लावप जाता. स्वावलंबनाचेर शाळेंत धडे शिकोवप जातात आनी भुरग्याक शाळेंत पावोवपाक येवपी पालक भुरग्याचो बोटवो आपल्या खांद्याक लावन येता.
पयलीं आनी आयजूय गांवच्या कांय शाळांनी आपलो वर्ग निवळ करपाची जबाबदारी भुरग्यांचेर आसता. आळयेन पाळयेन भुरगीं वर्गांत सान्न मारतात. थोडी भुरगीं बांक हालयतात आनी थोडीं भुरगीं सान्न मारतात. आपलो वर्ग, आपली शाळा, आपलें घर, आपलो गांव, शार निवळ दवरपाक कसलीच लज दिसपाक जायना. पूण शारांतल्या शाळांनी हें घडटना दिसना. शारांत भुरग्यांनी काम करप आसना आनी आसल्यारूय आसता तें फकत दाखोवपाक आनी मिरोवपाक. फोटो काडून समाज माध्यमांचेर घालपाक. गांधी जयंतीक सरभोंवतणचें प्लास्टीक एकठांय करप ही एक कार्यावळ जावपाक लागल्या. आपणें खाल्ल्या चॉकलेटीचें कागद आपल्या बॉल्सांत दवरून मागीर तें कोयरा डब्यान घालपाक शिकोवपी कमी लोक मेळटात.
उच्च माध्यमीक विद्यालयांनी, म्हाविद्यालयांनी पयलीं एन. एस. एस. शिबिरां जातालीं. सुटयेंतले धा दीस ह्या शिबिरांनी सारताले. खूबशीं उच्च माध्यमीक विद्यालयां, म्हाविद्यालयां ह्या शिबिरांचो उपेग भुरग्याच्या विकासा खातीर करून घेतालीं. एन. एस. एस. शिबिरां सोंपतकूच कितल्याश्य़ाच भुरग्यांत प्रगल्भता आयिल्ली हांवें पळयल्या. हीं शिबिरां पयलीं गांवांनी करप जातालीं. गांवची तळी निवळ करप, रस्तो तयार करप सारखीं कठीण कामां लेगीत एन. एस. एस. शिबिरांनी करून दिल्यांत. पूण आयज हीं एन. एस. एस. शिबिरां फकत शिक्षण खात्याक कागदार बरोवन दिवपा खातीर जातात अशें दिसता.
शारिरीक कामाची, स्रमाची प्रतिश्ठा हाची देख भुरगेपणांतल्यानूच मेळपाक जाय. पयलीं गांवांत, घरच्या कुळागरांतलें, शेतांतलें काम, गोठ्यांतलें काम, घरांतलें काम, शाळेंतलें काम हें भुरग्याच्या जिणेचो भाग आशिल्लें. आतां तें हळू हळू कमीच न्हय तर ना जायत चल्लां. कामाक जो वेळ मेरेन प्रतिश्ठा मेळची ना तो वेळ मेरेन काम करपी कामगाराकूय मान मेळचो ना. ताका मनीसपण नाशिल्ल्या भाशेन वागोवप जातलें. ताचे कडल्यान पयश्याचो मोबदलो मेळसर काम करून घेवप जातलें. मनीस आनी मशीन हातूंत फरक जावचो ना. आनी अशें जावप हें बऱ्या समाजाचें लक्षण न्हय.

चेतन आचार्य
9422389290