चण्या येदो फातर

light yellow-brown stone on a white background

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आवय लोकांगेर वचून कामां करून पोट भरता तें पळयतालीं. तांकां बापायचो राग येतालो. चलो, चली ताका झेलत आयल्यार लेगीत कशी बशी घरांत हाडटालीं. तो बरो आसत जाल्यार खूब बरो आसतालो. व्हड व्हड गजाली सांगतालो.

एका गावांतली खबर. त्या गावांत एक ल्हान कुटूंब रावतालें. त्या घरांतलीं मनशां कितलीं तर जेमतेम फक्त पांच जाणा.
बापूय, आवय, दोन धुवो आनी एक पूत. ती बडबडत कपडे धुताली. ‘‘कितें करपाचे ह्या घोवाचें. कितलें म्हणून सांगपाचें. आतां आनी हे पावसाचे दीस. दनपारां जेवंक पावतलो म्हूण सांगून सकाळीं भायर सरिल्लो. आयज तरी बरो येतलो काय? सकाळीं विचारिल्लें तेन्ना हय म्हणून सांगून गेलो. ती बेठीच सांगपाची गजाल. हाणें आयजूय सिद्ध केलें पळय.’’
‘‘आगे आवय कित्याक ती बडबड करता. तुका संवय जाल्या, तरी अशी कित्याक वागता? तो येतलो. सदचे वरीं वाटेर मेळिल्ल्यांक भजीं, भेळ दीत. तेवूय बी ताका खंय सोडटात? ताका विचारतात आनी आपल्या तोंडांत उडयतात. हाका खंय याद उरता की ते ताणें आपल्या भुरग्यांक हाडल्या म्हूण. मात्सो तायट जालो रे जालो तागेलें पेपारें हें अख्ख्या रस्त्यार वाजता. कुट्ट केलें की ताचे इतलो आनीक कोण आसा? तुवें बडबड केली म्हूण तुज्या पांया कडेन येवन उबो जातलो काय कितें?’’
‘‘कोणाक खबर हो असो म्हणून? म्हज्याच गळ्यांत हाडून घातलो. आमचीं सगळीं मूर्ख आशिल्याचो भास जाता. भाव शिकल्यात, सवरल्यात तरी हे एकले भयणीक तांणी हाच्या गळ्याक मारलो. विचारीत जाल्यार म्हणटा, ‘‘अगो तो असो नाशिल्लो गो. तो बरोच म्हूण तुका ताका दिलें. पूण तुजे नशीब फुटकें. आतां ताका आमी कितें करचें. तरी आमी ताका समजायता. पूण हें एक वेसन सोडल्यार भावोजी खुबूच बरो आसा.’’
‘‘कर्म म्हजें. हांवूच म्हूण हाचे लागीं दीस काडटा. आनीक कोणूय जाल्यार सोडून वतलें आशिल्लें.’’
‘‘आगे पूण असो रस्त्या वयल्यान आवाज करीत कित्याक येवंक जाय न्हय? म्हाका न्ही अशी तिडक मारता जाणां. म्हाका बाबाच कित्याक आनीक कोणूय असो सोरो पियेवन चड बडबड केल्लो दिसलो की तांकां मारूं कशें दिसता. हांवें बाबाक कितलें सांगले. आमकां लज दिसता हेंवूय मात्शें लक्षांत घे. येता दिसता गे. आवाज आयक. पळय असो अख्खो गांव गाजयत येता. तूं भितर बस. ताई तें ताका घेवन येता आसतलें. तुवें ताका असो आसून लेगीत बरें जेवण खाण दिवन दवरला म्हणून तो आसा. मामी पयर सांगताली. म्हाका ताचो आतां खुबूचच राग येता.’’
‘‘बाये, आसूं कसोय जालो तरी तो बापूय तुमचो.’’
अशी ही आवय आपल्या भुरग्यांक सदांच समज दिताली. तिकाय ताचो ह्या एका पाड्या लक्षणाक लागून राग येतालो. आकूचो बापूय तो तें एक वेसन सोडल्यार सगल्यांक जाय असो मनीस. सकाळचो घरातल्यांन भायर सरतना बायलेक म्हणटां, ‘‘आयज हावं घेवचो ना गो. वता आनी पळयतां. काम मेळ्ळें जाल्यार रावतां.’’ पूण हातांत पयसो आयलो की तिका मार भिस्क्यार असो आशिल्लो. भुरगीं म्हण कितें करतलीं? आवय लोकांगेर वचून कामां करून पोट भरता तें पळयतालीं. तांकां बापायचो राग येतालो. चलो, चली ताका झेलत आयल्यार लेगीत कशी बशी घरांत हाडटालीं. तो बरो आसत जाल्यार खूब बरो आसतालो. व्हड व्हड गजाली सांगतालो. माग कितें जाय ते म्हूण सांगतालो. पूण जें घेवन येता तें मात वाटेरूच काबार करीत घरा पावतालो.
तागेली एक चली अंजू ताका बरें करतालें. ताचें वेसन आसूनय काळजी घेतालें. ताका त्या वेसनाची मात व्हड तिडक येताली. कितेंय आसूं आपलो बापूय ही आवयली देख ताका बापायक वायट म्हणूक फाटी काडटाली. तरी तें परत परत बापायक सांगतालें, ‘‘बाबा पूरो कर रे आतां. आनी कितलो असो आमकां लज करतलो?’’
‘‘चल फाल्यांच्यान बंद.’’ अशे तो म्हणटालो. आनी एका दिसा बरोय येतालो. भुरग्यांच्या तोंडार खोशी फांकताली. पूण कितें, कांय दिसांनी उलट्या घड्यार उदक कशें. आतां भुरगीं सामकीं विटिल्लीं.
एक दिसा असोच आवाज करीत तो येतालो ते अंजूक सहन जालें ना. त्या दिसा अंजूचें कितें घुवंले कोणाक खबर? ताणें हातांत एक चणो कसो फातर घेतलो आनी तो आपल्या बापायचेर शेवटिलो. तो नेमको वचून ताचे तकलेर बसलो. ताका तो मात्सो लागलो. बारीक चणो कसो फातर आशिल्लो पूण तोंक आशिल्लें जावं येता. ताका मात्शें रगत आयलें. अंजू भियेलें. ताका भिरांत दिसली. तरी ताणें बापाय म्हऱ्यांत वचून ते रगत पुसलें. ताका तेल लायलें. ताका भिरांत दिशिल्ली बापूय आतां आपल्याक मारतलो. ज्या वेळार अंजू बापायचे तकलेचें रगत पुसतालें आनी तेल लायतालें तेन्ना घडये बापायक आपूण फुड्यांत आसा हें कळूंक ना आसतलें अशें दिसलें. मात्शें बरें दिसतकूच आपली धडगत ना. हाका लागून ते शेजारच्या घरा वचून लिपलें.
पूण बापायचें मन मात बदल्लें. ताका कळ्ळें की म्हगेलें अंजू म्हजी इतली सेवा करता. मात्सो मारून आयल्यार लेगीत म्हजें हांतरूण घालप, बरें निवळ तोंड धुवप, घाम पुसप. आनी आयज मात म्हजेर असो फातर मारप. हें अशें कित्याक हाचो विचार ताचे तकलेंत घोळूंक लागले. हाचे फाटलो राग कितें तरी आसा हाची ताका जाण आयली. ताणें हेवटेन तेवटेन पळयलें जाल्यार अंजू घरांत ना. ताका कळ्ळें तें शेजाऱ्यांगेरच आसतलें. तो दुसरे दीसा स्वता अंजूक हाडूंक गेलो. अंजू भियेवन कशेंच भायर येना.
आपली चली ल्हानशा कारणाक भियेली जाल्यार हांव सदांच ह्या वेसनांत आसता तेन्ना कितलें बेजार जाता आसतले. अंजूची दयनीय स्तिथी पळोवन ताकाय कळून चुकलें की आपले चलयेक कितले त्रास दिले हांवें आनी केन्नाय करूंक नाशिल्ली चूक पयलेच फावटी केली. ताका अंजूच्या मनांतलें कळ्ळें. ताणें अंजू कडेन सोपूत घेतलो की हांव आयज सावन वेसन मुक्त जाता आनी खरेंच अंजूक आपलो बाबा आतां अदिकूच सुंदर जाला, आनी खास करून वेसन मुक्त जाला हाचे खूब खूब बरें दिसलें, कारण एका चण्या येद्या फातरान ही कमाल केल्ली.

सोनाली सु. पेडणेंकार
9923046779