नाटक ही एक चळवळ, ती तिगतली

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

विसर्जना उपरांत मनांतली वेदना खूब गंभीर आसता, कारण आमचें मन तातूंत रुजिलें आसता, देखूनच कलाकाराच्या कानाचेर ‘पॅक अप’ हें उतर पडटा तेन्ना मन भरिल्लें सारके दिसता.

गोंय हें एक उमेदीचें कला मळ जावन आसा. वेगवेगळे लोक, वातावरण, पूण कला तिगोवन दवरपी मळ. गोंयांत नाटक आसूं वा संगीत दरवर्सा हजारांनी प्रयोग जातात आनी गांवचे लोक ते उमेदीन मनयतात, पळयतात. तशें म्हणपाक गेल्यार गोंयांत चवथीचें पिशें जशें आसा, तेच भशेन नाटकाचेंय पिशें आसा. विघ्नहर्तो घरांत येतकच ताचो उत्सव देड, पांच, सात, इकरा दीस मनयतात, तशेच हांगा नाट्य महोत्सव लेगीत मनयतात. 11 ते 15 फेब्रुवारी मेरेन ‘रंग विश्वनाथ‘ हो पर्यायी रंगावकाश सुर्ल – सांखळे श्री सत्यनारायण देवस्थान सभाघरांत हांगां जालो.

ह्या महोत्सवांत वट्ट सात प्रयोग जाले. हातूंत वेगवेगळ्यो सुवातो आशिल्ल्यो. बॉक्स थिएटर, घराचें आंगण, अग्रशाला. नाटक अशेंच करचें, तें अशेंच आसता हें मतींत दवरनासतना प्रयोग केले. मजेची गजाल म्हळ्यार जेन्ना जेन्ना आमी नाटक आनी तें कसलें आसता म्हणटात, तेन्ना तेन्ना ताचेर वेगवेगळीं मतां आसतात आनी आमकां कांय जाणांनी सरळ विचारलें की ‘तुमकां प्रयोग करपाक जाय तें नाटक सामान्य लोकांक, म्हळ्यार गांवांतल्या लोकांक समजतलें काय?’. खरें म्हळ्यार ते विचारतात ते प्रस्न मुळांतूच गांवांतले लोक कितें म्हणटले, अशें तांकां दिसता. पूण इश्टांनो खरें सांगूं……पयल्या दिसा सावन आशिल्ली गर्दी निमाण्या दिसा मेरेन तशीच उरिल्ली. नाटकांतल्यान तांकां कांयच कळनाशिल्लें जाल्यार वेळ फुकट घालोंवक ते कित्याक येतले? ह्या महोत्सवाच्या माध्यमांतल्यान लोकांचीं विधानांय चुकीचीं आसात हें आमी स्पश्ट केलां.
दर एका नाटकाचो वेगळो विशय आशिल्लो. मुळांतूच उतरां नाशिल्ल्या नाटकात शारिरीक भावना आशिल्ली. आयच्या युगांत आमी जाचो विचार करिनात तें विचार करचे, अशे विशय आशिल्ले. खरें म्हणल्यार नाटकाची संकल्पना पड्ड्या बगर करप शक्य ना, असो दृश्टीकोन ‘पालशेतची विहीर’ ह्या नाटकाच्या प्रयोगाक लागून पयस जालो. कारण हो प्रयोग अग्रशाळेंत जाल्लो. फाटल्यान ‘माडाचीं पानां’ आशिल्लीं आनी तीनूय वटांनी प्रेक्षक. शेवटाक नाटकाचो आशय- विशय गरजेचो आनी उरिल्लो फकत ताका आदार दिता, अशें स्पश्ट जालें.
महोत्सवाचें निमाणें नाटक ‘ताबूत जिंदगी’ हो घरांच्या आंगणांत जालो. पयलीं आमच्या गोंयांत नाटकां आंगणांत जातालीं आनी गोंयचें नाटकाचें मूळ रूप आंगणांतल्यान सुरू जालां. आनी तें परतून रुजलें तें पळोवन उमेद जाली. फाटलीं सात वर्सां विजयकुमार ट्रॅव्हलिंग बॉक्स थिएटर वेगवेगळ्या सुवातींनी बॉक्स थिएटर स्थापन करून नाट्यशास्त्राचो प्रयोग करतात. रविंद्र केळेकार हांणी बरयल्ली ‘लीग’, गडद निळ्या सावल्या, मैं नाटकवाला, द युनिव्हर्सल सारकीं एकल, दुहेरी नाटकां पळोवपाक आनी वेगवेगळ्या सुवातेर करपाक खूब मजा आयली. आनी हो महोत्सव करतना नाटक करपी आनी पळोवपी लोकां भोंवतणीं रावचे बदला नव्या नाट्य कलाकारान कशें मुखार येवप, नवे नाटककार तयार करप म्हणून ‘नाटक छोट्यांचे’ आनी ‘युवा नाटक कार्यशाळा’ घडोवन हाडली. कार्यशाळा घेवप गरजेचें आशिल्लें कारण नाटक नवे पिळगेच्या हातांत वचपाक जाय.
निमाणें ह्या वर्साचो पांच दिसांचो नाट्य महोत्सव व्हड उमेदीन मनयलो. विजयकुमार ट्रॅव्हलिंग बॉक्स थिएटरांतल्या रंग विश्वनाथ नाट्य महोत्सवाचो समारोप ‘पुन्हा भेटूया अश्याच मैफलीत’ हे घोशणान जालो. पूण अशें म्हण्टात की विसर्जना उपरांत मनांतली वेदना खूब गंभीर आसता, कारण आमचें मन तातूंत रुजिलें आसता, देखूनच कलाकाराच्या कानाचेर ‘पॅक अप’ हें उतर पडटा तेन्ना मन भरिल्लें सारके दिसता. पूण हें पॅक-अप फकत एक विराम…! नाटक ही एक चळवळ आनी ती तिगून उरतली.

सिद्धांत सदानंद खांडेकार
8208102698