भांगरभूंय | प्रतिनिधी
वेलगां गोठणांतल्या शांतादुर्गा कला आनी खेळा संघाचे, तशेंच आपल्या सुपुल्ला यत्नां वरवीं हिंदू धर्माची संस्कृताय तिगून दवरपाक तळमळीन वावुरपी तांच्या दरेक वांगड्यांचें आनी तांकां मार्गदर्शन करपी समेस्त जाणट्यांचे गुण गायता तितले उणेच. हिंदू संस्कृतायेची राखण करपाक तांच्यातल्या दरेकल्याक खूब आयुष्य मेळूं….
गुडी पाडवो, अक्षय तृतीया, दसरो आनी पाडवो ह्या हिंदूंच्या साडेतीन म्हुर्तां मदलो एक पाडवो. गोरवां पाडवो, बली प्रतिपदा. आमचे दरेक परबेंत एकतरेन सैम पुजाय आसता. आमचे जिणेत तांचें मोलादीक योगदान. कृतज्ञता पटगटावणचे भावनेन ती करतात. पाडवोय ताचीच देख. दिवाळी मनयतना तिसऱ्या दिसा येता तो हो पाडवो. ते निमतान गोरवांचो सांबाळ करपी, दरेक घरां सयत हेर घरांच्या आंगणात गोठे उबारतात. तांतूत काट्टां, खोलयो वापरून गोरवांची प्रतिकां, आनी शेणा सावन हेर पारंपारीक सामान, वस्तू करतात. सामान्य कश्टकरी राखणाच्या संवसाराचें चित्र उबें करपी देखावे, जे आदले दायजाचो उगडास करुन दितात, तुळशी कुशीक उबारतात. ते दिसा गोरवांचे गोठे धुवन निवळ करतात. गोरवांक न्हाण घालतात, तांका रोजां वा हेर फुलां माळो घालून गळ्यांत तांदळाच्या पिठाचे पोळे बांदून तांच्या पांयार चंद्र- सुर्य पितारुन, फाटीर रंगरंगयाळीं वांटकुळी रिंगा काडून सजयतात, नटयतात. सदांच आमकां अन्नपुरवण करपाक कश्ट करपी आनी आमकां थाकाय दिवपी मोन्या जिवांची पुजा, आरती भक्तीभावान करतात.
गोठ्यांत बळी राजाच्या नांवान पुजिल्ले पांच शेणागुळे रोजा फुलां सकट घरावेल्यान शेवटून इडा-पिडा टळूं, बळींचें राज्य येवूं, अशी प्रार्थना करप जाता. तेच निमतान शेतकाराक देवा समान आशिल्ल्या बळीराजाचो उगडास काडप जाता. धेंणलो घरांघरांनी भोंवता. कितलें सोबीत वातावरण सैमात तयार जाता. तें पळोवन जीव धादोसकायेन भरता. मनशां आनी मोनजात हांचे भितरलें हें आपुलकायेचें नातें पळयतकच कितलें बरें दिसता हे सांगपाक उतरां उणी पडटात.
पाडवो मनोवपा फाटल्यान सात- आठ तरी आख्यायिका आसात. पुणून तांतूतली बळी राजाची आनी कृष्णान सत्यभामे वरवीं केल्लो नरकासुराचा वध ह्यो मुखेलपणान यादींत उरता. इंद्राच्या कोपान गोकुळांत पडिल्लो उटंगाराचो पावस आनी श्रीकृष्णान गोवर्धन उखलून केल्ली सगळ्यांची राखण आजूनय विसरायेर वचूंक ना….
वेलींग गांवात श्री शांतादुर्गा संघाच्या तरणाट्यांनी गोठ्यांची अप्रूप अशी सर्त घडोवन हाडिल्ली (फाटलीं तीन- चार वर्सां सावन ती आयोजीत करतात). आनी ती पळोवपाची भांगरासंद म्हाका मेळ्ळी. सर्तींत जण एकल्या सर्तकान आपले परीन गोठे उबारिल्ले, जांव ते वांकडे- तिकडे, पुणून संस्कृतायेक धरून उबारिल्ले. आपले कश्टकरी जिणेचें दर्शन दरेकल्याच्या आंगणात पळोवंक मेळ्ळें. मनीस कश्टांनी, कर्तृत्वान कितल्याय वयल्या पदार पावूं, तांणी आपलें मूळ केन्नाच विसरचें न्हय, अशें म्हण्टात. शांतादुर्गेची सासाय आशिल्ल्या ह्या वाठारांत तरणाट्यांनी ताची देख दवरल्या. ते आयजूय संस्कृताय तिगोवपाक वावुरतात हें पळोवन काळीज भरून येता….
अशे तरेच्यो सर्ती गोंयात एक- दोन सुवातांचेरच जाता. तांतूतली गोठणांतली ही एक. आयजूय मोनजाती कडलें नातें उपकारी भावनेन तगोवन दवरलां. खऱ्यांनीच वालोर तांकां. सर्तींतल्यांन भरपूर आनंद, धादोसकाय, काळजांत सांठयत हांवें थंयच्या तरणाट्यांचो निरोप घेतलो आनी घरचे वाटेक लागलों.
मुखेल बाजारांतल्या बसथांब्याचेर पावतकच मात अचकींत मुखा वयल्या एकेकल्याचेर नदर पडटकच काळजांतल्या आनंदाचेर खंताचें सावट आयले. बाजारांत भोंवतल्या मनशांक, येरादारी करतल्या वाहनाक तीं आडखळ हाडटालीं. ना गळ्यांत भोवमानाची फुलां, ना रोजां माळ, ना पोळो, ना घुंगरां, ना तृप्ततायेची सया आनी…. कांयच ना. उरफाटे अर्दकुट्यो कांपलेल्यो शेंपड्यो, अर्दकुटीं शिंगा (कापलेलीं?), तशेंच कातरे घाल्ले कान, फाटींचेर बडयांचे वळ, घावे. तांची ती दैना पळयतकच खंतीन काळीज चुरचुरलें… कितली क्रुरताय, दुश्टपणा हीं तांचे आड?…
ह्या गोरवांक बेवारशीच म्हण्टात. पूण कोणे केलीं तांका बेवारशी? कारण, घरांतल्यांनीय तांच्यो सुवाती बळकायल्यात. सुवार्थाक लागून तांका घरा भायर काडल्यांत. ना तांकां घरचें खाण, तांच्या वांट्याक येतात कागदां आनी प्लास्टिक. फाटीच्यो बरगड्यो कोणाच्याय नदरेंत भरतात. तांच्या घांयांतल्यान भायर आयिल्ले, व्हांवतना सुकून घट जाल्ले रगताचे गुळे आनी तांचेर बसून घुंवघुंवपी ते मूस. तांच्या कुल्यांचेर पातळ शेणाचे सुकून जाल्ले खवळे पळयतकच प्रश्न पडटालो, पाडव्याक पुजा जाता ती हेच मोनजातीची?
गोरवां पोसली तीं शेतकारांनी, जमीन कसतल्यांनी. कश्टकरी समाजांतलो शेतकार तांचो सांबाळ करचेलो यत्न करता खरो, पुणून आतां शेतकाराचे जिणेक वेगळें मोडण आयलें. शेतकारालीं शेतांय उणी जालीं. गोरवां पोसप, तांचो सांबाळ करप, जतनाय घेवप शेतकाराक शक्य जायना. आपणा वरींच शेतकाराचेर माया करपाक तो उणो पडला, असफळ थारला. आतां तांचे काळीज निबर जालां. तांच्या सांबाळा कडेन तो आड नदर करता… आनी देखूनच तीं उबंत पडल्यांत. खंयचेय सबसिडीन गोरवांचें पोट भरना. ती मोनजात. कोणाक सांगतली आपली मोनी व्यथा, दुखख? खंय घेतलीं आलाशिरो? येदी व्हड कूड जगोवपाक खातलीं कितें? सैम येदो व्हड आसून लेगीत फुड्यांतलो, भोंवतणचो चरोव खावपाक गेलीं जाल्यार सगळ्याकच वेंग मारुन बशिल्ल्या सुवार्थी मनशाच्या अत्याचाराक फुडो करचे बगर तांकां पर्यायूच उरना. कोण आसा तांकां वाली? मोनजाती विशीं मनीस इतलो निर्दयी, निश्ठूर कित्याक जाता तेंच कळना?
आमकां सणा- परबेक केल्ल्या प्रसादाचें पान दिवपाक ह्या गोरवांची गरज पडटा. घरा लागीं मेळना जाल्यार भोवतात चार चाकी, दोन चाकी घेवन रस्त्यार. कारण गोरवांत तेत्तीस कोटी देव आसतात न्हय? तांचे आशिर्वाद मेळूं नाका? केल्लो प्रसाद ताचे मेरेन पावूं नाका?
त्या गोरवांचेर अत्याचार करतना तांचे भितर आशिल्ल्या तेत्तीस कोटी देवांचो मनशाक कसो विसर पडटा? तांच्यो शेंपड्यो, कान शिंगा कातरतना, तांच्या फाटीर बडयांचे वळ काडटना, कोणाकूच कशें येवजना कीं आमी खंयच्या तरी देवाक कातरुन उडयतात, बडयांनी बडयतात, तांची रगतां व्हांवयतात? कित्याक, कोणाच्याच काळजांत हो भावार्थ उप्रासून येना…??? कोण एकलोय तांचे खातीर तळमळीन वावरना…? देवा समान आशिल्ल्या हे मोनजातीन अशेंच उबंत हेडपाचें..? काळजांतलो भावार्थ भायर सरुन केन्ना तांचे परोपकारी सेवेंत वावुरतलो???
उल्हास यशवंत नायक
8010061867
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
