नितळ दर्या, सुरक्षीत दर्यावेळ

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंयांत लाखांनी पर्यटक येतात, तातूंतले लागीं लागीं सगलेच दर्यावेळांक भेट दितात. रावतात थंयच्यान लागी आशिल्ली दर्यावेळ नाजाल्यार कोलवा, कळंगूट, वागातोर, मिरामार ह्यो तांचे आवडीच्यो दर्यावेळो. ताका लागून सरकारी यंत्रणांनी आनी लोकांनीय त्यो नितळ, सोबीत उरतल्यो, बुरश्यो जावच्यो नात हाची जतनाय घेवपाक जाय. दर्या खंय विशाल मनाचो, तो आपल्या पोटांत कांयच दवरिना. जें ताच्या शिरंतरांनी भरसता, तें तो दर्या वेळांचेर वा देगांचेर हाडून रकयता. दर्या विशीं जाका खबर आसा, ताका हें वेगळें सांगपाक नाका. पुराय संवसारभरांतल्यो दर्यावेळो बुरश्यो जाल्ल्यो पळोवंक मेळटा. थळावीं सरकारां दिसपट्टी नितळसाण राखतात, म्हूण त्यो नितळ दिसतात. पूण दर्या जें देगेर येवन ओंकता, तें मनशानूच ताच्या पोटांत सारिल्लें, भरशिल्लें आसता. सगले तरेचीं रसायनां, प्लास्टिक, कोयर, तेलाचे गुळे, जनावरां, मनशांच्यो कुडी, लाकडां….. अनंत कोटी जीनस दर्यांत वतात आनी कांय काळान ते देगांचेर येवन पडटात. उरिल्ले भितरलीं नुस्तीं खातात. केंद्र सरकारान फाल्यां 17 सप्टेंबराचो आंतरराष्ट्रीय दर्यादेग नितळसाण दीस व्हड प्रमाणांत मनोवपाचें थारायलां. देशाच्या स्वातंत्र्याक 75 वर्सां जाल्ले खातीर आझादी का अमृत महोत्सव मनयतात. ते निमतान 3 जुलयाच्यान देशांतल्यो 75 दर्यावेळो 75 दीस नितळ करपाची मोहीम केंद्र सरकारान सुरू केल्या. ती 17 सप्टेंबराक सोंपतली. 75 दर्या वेळां मदीं गोंयांतल्यो पांच दर्यावेळो आसात. मिरामार, बायणा, बोगमाळो, वेळसांव आनी कोलवा. गोंयांत फाल्यां 37 दर्यावेळो नितळ करतले. मुखेल कार्यावळ मिरामार, कळंगूट आनी कोलव्यां जातली.
खरें म्हणल्यार नितळ दर्या, सुरक्षीत दर्या ही मोहीम चालीक लावपाचो वेळ येवपाक जायना. लोकांनी स्वताक शिस्त लावन घेतल्यार, समाजीक नेम पाळ्ळ्यार दर्या आपशीच नितळ आनी सुरक्षीत उरतले. दर्यांतल्यान देगांचेर येवपी कोयर वाठार बुरसो करताच, पूण जमनीरुय बेशिस्त लोक कोयर करतात. ताचो विलो लावपाक खास लोक दवरचे पडटात, संस्था नेमच्यो पडटात, हाचे वयल्यान थंय नेमकें कितें जाता आसतलें, ताची कल्पना येतलीच. सरकाराचे 75 दिसांचे मोहिमेंत देड हजार टन कोयर एकठांय करपाची मोख दवरल्या. अडेच म्हयन्यांनी जर इतलो कोयर, तोय 75 दर्यावेळांचेर, जाल्यार उरिल्ल्या साडेणव म्हयन्यांत कितलो कोयर जाता आसतलो? हातूंत उरिल्ल्यो दर्यावेळो, दर्यादेगो धरूंक नात. हो हजारांनी टन कोयर फक्त वेळो आनी देगां वयलो!! लोकवस्तीच्या आशीकुशीक आसा ती जमीन उरली. थंयूय कोयर फाल्त ना. पर्यावरण, दर्या वेळो, हवामान संरक्षण हांचो नितळसाणे कडेन लागींचो संबंद आसा. ताका लागून दरेका नागरिकान जापसालदारकेन वागपाक जाय. हांवें एकल्यान कोयर उडयलो म्हूण कितें जातलें, ही वृत्ती आमकां घातक थारल्या. फुडाराक आनीक चड घातक थारतली. दर्याच्या प्रदुशणाक लागून नुस्तें, वनस्पती मेल्यात. मरत आसात. चड तकली फोडपाची गरज ना. 30 वर्सां पयलीं तरातरांचें नुस्तें मेळटालें. आयज तातूंतलें कितल्या जातींचें नुस्तें उरलां, ताचो फक्त वयले वयर नियाळ करचो, म्हणटकच प्रदुशणाचो पांवडो खंय पावला, तें कळटलें.
प्लास्टिकाचें उत्पादन जो मेरेन उणें जायना, तो मेरेन प्रदुशण कमी जावचें ना. निदान प्लास्टिक नश्ट करपी विशाणू तयार करपाचेर वा मातयेंत विघटन जावपी प्लास्टिक तयार करपाचेर शास्त्रज्ञांनी भर दिवपाक जाय. उजो लावन प्लास्टिक काबार करप भलायकेक घातक. दर्या आनी दर्यावेळो बुरश्यो करपांत प्लास्टिकाचोय हात आसा, हें वेगळें सांगपाक नाका. दर्यावेळांचेर पर्यटक वा हेर कोणी बुडपाक जायना, म्हूण जीवरक्षक दवरतात. तशे प्लास्टिक वा तत्सम कोयर करप्यांक दंड दिवपाक खासा सुरक्षा रक्षक दवरूं येतात. कोयरा बल्लां दवरलीं म्हूण लोक कोयर करपाचे सोडीनात. हातूंत सुशिक्षीत लोकूच चड आसतात, अशें दिसून आयलां. गोंयांतल्या कांय शारांनी, गांवांनी
समाजसेवी संस्था दर सप्तकात नितळसाण मोहीम आयोजित करतात. तांकां दर खेपे 3-4 साक भरून कोयर मेळटाच. हाचो अर्थ नितळसाण करप्यां परस कोयर करपी लोक चड आसात. कोयर कित्याक जाता, ताचो
अभ्यास करून मुळाचेरुच घाव घाले बगर ही समस्या सुटावी जावची ना.