होरावणी घालपी ‘मोडकूळ’

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नामनेचे कोंकणी लेखक, कवी, संघटक आनी ज्येश्ठ शिक्षक प्रकाश द. नायक हांकां परबीं फावता. कारण फाटल्या बिरेस्तारा स तारखेर मंगळुरूंत विश्व कोंकणी केंद्राचो विमला पै साहित्य पुरस्कार ‘मोडकूळ’ ह्या तांच्या कविता संग्रहाक फावो जाला. कोंकणीची सेवा ते जीव तोडून करीत आयल्यात हातूंत दुमत ना. तांचो आदलो कविता संग्रह ‘कस्तूर गंध’ जसो समाजीक जाणविकाय करून दिवंक सक्षम थारिल्लो आसा. तितकेंच बळगें आशिल्लो हो ‘मोडकूळ’ कविता संग्रह. उदकांत बुडटे मुयेंक जसो पानाचो आदार तसो पोक्या बडवाचारान भुरकुटून गेल्ल्यांक सरळ मार्ग दाखोवंक ‘मोडकूळ’ काळाची गरज जावन आसा. ती गरज कवी बाब प्रकाश द. नायक हांणी हो कविता संग्रह दिवन पुराय केल्या अशें हांव म्हणीन. सडेतोड व्यक्तीमत्व आशिल्ल्या प्रकाश बाबाले साहित्य लेगीत तितलेंच प्रखर आनीक प्रभावशाली जावन आसा. तांचे लिखाण तरनाट्या कोंकणी शिक्षकांक आत्मविस्वास वाडोवपी अशेंच थारता. आपले साहित्य कृतींतल्यान वाचप्यांक जागृत दवरप मोजक्याच साहित्यकारांक जमता. तांतुंतले एक जावन आसात कवी प्रकाश बाब नायक. आपले कवितेच्या माध्यमांतल्यान ते वाचप्यांच्या मनांचेर फावो तो प्रभाव घालूंक सफळ जाल्यात. हाची गवाय ‘मोडकूळ’ कविता दिता म्हणल्यार जाता
भुतकालीन मोडकूळ –
खंबीरतायेन उबी आसली
देशाचें नांव वयर काडीत …!
एक वेळ आशिल्लो शेताचो वावर मनीस बैलांच्या खांद्यार जूं दवरून करतालो. मळणेचो वावर करूंक स्वता जावन हूम गळयतालो. आयज काळ बदल्ला शेताचो इतलो सगट वावर यंत्राच्या आदारान केल्ल्या कारणान मोडकुळेची गरज पडना जाल्या. ही जाली शेतकामत्यांचे कश्ट उणे करचेली तजवीज. मनशाचे बुद्दीची उपज म्हणल्यारच तंत्रज्ञान. जाचे बगर नव्या युगांतली जीण कशीच मुखार वच्ची ना. परके सत्तेखाला आशिल्ल्या गोंयाक मुक्त करचे खातीर सगले एकठांय वावुरताले. आपले आवय भाशेक न्याय मेळून दिवंक मतभेद आसून लेगीत लागीं आयिल्ले जाका इतिहास गवाय आसा. देश मुखार घेवन वतले जाल्यार एकवटान वावुरपाची आयजूय गरज आसा पूण कवीक तो एकवट आतां दिसून येना. तेच परी कोणा एकाचें दुख्ख पळोवन दुखी जावपी मनीस हालिंसराक दिसना जाल्यात. गोंयकारपण तिगोवन दवरचे खातीर आमी कृती करूंक फाटी पडल्यात. स्व चेच नाव आनी प्रसिद्दी मेळोवचे पसत खंयच्याय थरार वचपाची मनशाची तयारी पळोवन कवीक घडये मोडकुळाची याद जाता. कारण आशावादी उतरांचें मोडकूळच ह्यो गजाली जाग्यार घालूंक शकतलें अशी आस्त ते घडये मनांत बाळगीतात. आयज परत एक फावट
एकठांय येवन आपले नीजपण राखपाचो यत्न करूया अश्यो वयल्यो वळी सुचयतात कांय कितें ?
हे खेपे
गडगड ना
जोगलावणी ना
वारो ना
वादळ ना
तुफानूय ना !
कवी प्रकाश बाब नायक हे निजाचे सैम मोगी आशिल्ल्यान तांचे कवितेंत सैमाचें वर्णन आयले बगर रावना. जण एक कवीची खाशेली शैली आसता आनी ताचे पडबींब तांचे कवितेंत दिसता. कांय कवी सैमाची तोखणाय गायतात, पर्यावरणाचो ध्यास उकतायतात. प्रकाश बाब सारके कवी समाजीक भावना उक्तायतात. हय, पावस आतां पयली सारको पडना, ताचे वेळापत्रक बदल्लां. ताचे नीज गूण शेणल्यात. हाका जापसालदार कोण ? आयज मनीस अन्याया आड उबो रावचे बदला तो अन्याय सोंसता. कांय जाण आपलो सुवार्थ पुराय करचे खातीर मूग गिळून बसतात. समाजाक पोखरून उडोवपी घडणुको घडून लेगीत मनीस तोंडार बोटां दवरून कसो ओगी रावंक शकता काय. हाचें कवीक अजाप दिसता. कारण मनशाचे वागणुकिचे विपरीत परिणाम सैमाचेर जावंक लागल्यात. पावसाची देख आमच्या दोळ्या मुखार आसा. समाजांत वावुरपी वायट शक्ती ना करतले जाल्यार दरेकल्यान गंभीरतायेन विचार करून ताचे आड संग्राम करूंक गर्जना करची पडटली असो सो संदेश ह्यो वळी दिवंक सोदतात अशें हांव म्हणन. पावस जेन्ना गडगड आनी जोगलां घेवन येता तेन्ना तो पुराय धरतरेक आपूण आयलो म्हूण कळीत करता काय ना ?
आयज मनीस कोणाचें वायटपण घेवंक पळयना देखून कवी म्हणटा
तुमचेमदीं सळसळटें रगत उरूंक ना
उरला तो…
गोठेल्ल्या रगताचो चोथो
आनी बुजगावण्यावरी सांगाडो !!
‘बीं ते भात’ हे कवितेंत कवी म्हणटा
तूं जगता
म्हजे खातीर
हांव जगता
बिंयेखातीर
बी जगता भाता खातीर !
वयले वळींनी कविचो आशावाद प्रकट जाता. मनशान सैमाकडल्यन जायत्यो गजाली शिकच्यो आसता. सैम परत फेड मागीनासतना मनशांक भरभरून दिता. फुलांची माळ तयार करतलो जाल्यार एक एक फूल सुयेन सूत घालून गुंथचें पडटा तेन्नाच एक सोबीत माळ तयार जाता. हो संवसार एकमुळ्यांचो तर बिलकूल न्हय. हांगां जियेतलो एक एक जीव फुलांचे माळेवरी जावन आसा. फूल आपल्याक सूंय तोंपून घेवन, कश्ट सोंसून घेवन एक सुंदर माळ तयार करूंक आदार दिता. मनशांक लेगीत होच नेम फावो जाता. आमचे पैकी कितले जाण हो नेम पाळटा आसतले काय ? एका मेकांक आदार दिवन जीण मुखार व्हरची आसता. बीं जर म्हणूंक लागली भात म्हजें आनीक हांव तें कोणांक दिवचेंना तर ह्या सैमाची परिस्थिती बिकट जातली काय ना. ही कविता संत तुकाराम महाराजांच्या सुंदर वळिंची याद करून दिता ‘एका मेका सहाय्य करू, अवघे धरू सुपंथ’. स्वता खातीर जगतना हेरांचोय विचार करून वावरीत तर जीण सुखी जावंक पावता. हे कवितेंत बी मनीसजातीचें प्रतीक जावन येता.
लाचारी सोडून गोंयकारांक जाग हाडचे खातीर कवी ‘गोलमेज परिशद’ घडोवन हाडटा.
अजेंडा असो –
विशय क्रमांक एक
थोड्या दिसां खातीर
देश भाड्याक दिवपाचो आसा
— घेवपी सोदपाची गरज आसा
विशय दुसरो
भाड्याक घेवपी मेळ्ळोना जाल्यार
विकपाक काडचो आसा
वयल्यो वळी दुबाव नासतना लाचारीचेर तरसादीवरी वार करतात. पुराय मनीस जातीक नितीमत्ता सोडिनासतना आपलो हावेस पुराय करपाची शिकवण दिता. कसलेंच खत लागूंक दिनासतना सक्रीय जावन सर्वसमावेशी जावचे खातीर वावराक लागात म्हूण केल्लें हें आवाहन अशें हांव म्हणीन. आमचे निश्काळजीपणाक लागून आमी जें कितें वगडावन बसल्यात. ते परत मेळचे ना पूण नवे पिळगे खातीर जें कितें आमच्या हातांत आसा तें सांबाळुया तांचो फुडार पर्जळीत करूंक वावरुया. आपली जापसालदारकी सोडून पळटल्यांचेर कवी प्रकाश बाब उतरांचो चाबूक मारूंक कशेच फाटीं रावनात.
ह्या कविता संग्रहांत जिणेचे
वेग-वेगळे रंग दिसून येतात, म्हादय मायेची व्हडवीक आसा, अस्तुरेची रुपां आनीक संघर्श आसा. सैम, समाज आनी राजकारण तशेंच कविच्या मनांतली शाळा आसा, बाजार आसा. वट्ट 81 कविता आशिल्लो हो संग्रह वाचनीय जाला. निश्क्रीय जाल्ल्या मनशांक जाग हाडून आपलें कर्तव्य तडीक व्हरची प्रेरणा दिवपी असो ‘मोडकूळ’ कविता संग्रह अशें हांव म्हणीन.

एच मनोज