हावझी पावल्यो घराघरांनी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

जे इनाम म्हूण भेटवस्त दितात, तांचें कितें? हावझीचेर बंदी घाल्या, मागीर मटक्याचें कितें?

सध्या दक्षीण गोंयांत हावझी हो जुगार प्रकार गाजता. जिल्होधिकाऱ्यान बंदी घालून लेगीत 1- 2 कडेन तो आयोजीत केल्ल्याच्यो खबरो आयल्यात. पयशे वा आनीक कितें लावन इस्पिकांनी, हावसी खेळ्ळ्यार तो कायद्यान जुगार थारता. हावसी खेळ 1970 च्या दसकांत पसून गोंयांत लोकप्रीय आशिल्लो, असो उगडास बरेच लोक काडटात. मात, आतां बंदी हाडल्या, ती हावझी व्हडले रकमेची. कुपन विकत घेवपाक पसून पयशे दिवचे पडटात. बंदी घालपाच्या ह्या निर्णयाचें कांय लोक समर्थन करपाक लागल्यात, तर थोड्यांचो ताका विरोध आसा. कांय जाणांच्या मतान, ह्यो बंदी हाडिल्ल्यो हावझी मनरिजवणेचो प्रकार न्हय, तो वेवसाय. मटको, लाॅटरी सारकोच! पयशांचे आशेन लोक पिशे कशे ताचे कडेन आकर्शीत जावपाक लागल्यात. संगीत कार्यावळीं वेळार व्हडल्या इनामाच्यो ह्या हावझींनी पर्यटकांकूय आकर्शीत केले, जाल्यार कसिनों प्रमाण फुडाराक तांकांय परवानगी मेळ्ळ्यार अजाप धरचें न्हय.
हावझी, ताबोला, बिंगो हो प्रकार पुर्तुगेजांनी गोंयांत पावल दवरलें त्या सुमाराक इटलींत सुरू जालो. कांय वर्सांनी तो युरोपांत पातळ्ळो. पुर्तुगेज तेंपारूय तो गोंयांत खेळटाले आसुये. कागदाच्या कुडक्याचेर एके चौकटींत नंबर आसतात. आयोजक डब्यांतल्यान एकेक नंबर काडटात. ते आपल्या कुपनाचेर उब्यो- आडव्यो रांको, सगलें कुपन अशे जुळटात जाल्यार पळोवपाचें. सगल्यांत पयलीं जिखता ताका इनाम. क्रमांक जुळ्ळे काय हावस वा बिंगो अशें आड्डटात. म्हणटकच तुमी जिखले अशें कळटा. सध्या हावझी खेळटात, ताची सुरवात 1734 त इटालीच्या नव्या राजाच्या निर्णयाक लागून जाली. लोट्टो खेळांत जे जिखतात तांचेर कर लायलो. ताका लागून कांय लोकांनी हावसी हो नवो खेळ सुरू केलो. इटलींत तो अर्थांत गाजलो. आमच्या देशांत ताचे पयलीं असले जायते बैठे खेळ आशिल्ले. तातूंतलो सारीपाट वा सोंगट्यो हो एक. महाभारत घडपाक होच द्युत नांवाचो सारीपाट खेळ जापसालदार आसा. खुद्द शंकर – पार्वती, खंडोबा- म्हाळसा हो खेळ खेळटालीं, अशें उल्लेख मेळटात.
दिवाळेच्या दिसा बऱ्याच राज्यांनी पयशे लावन इस्पिकांनी खेळटात. हजारांनी रुपयांची उलाढाल जाता. पूण हें सगलें घरचे घरा. राज्य सरकारां सॉर्ती चलयतात. मटको हो प्रकारूय लोकप्रीय आसा. जात्रांच्या दिसांनी पट, काला- पिला- भालो, गडगडो असले प्रकार नेटान जाताले. आयजूय जातात. आयोजक ते खातीर खास नाटकां, कार्यावळी दवरतात. देवस्थान समितींक देणग्योय दितात. गोंयांत हावझी सगलेच खेळटात. फेस्तांक, वर्धापन दिसाक, क्लबांच्या कार्यावळींनी, पार्ट्यांनी त्यो पयलीं सावन खेळटात. ताचें वांटप मुफत आनी इनाम म्हूण एखादी भेटवस्त. पूण, दक्षीण गोंयांत बंदी घाल्या, तो प्रकार वेगळो. 20 एप्रीलाक इस्टरा निमतान हजारांनी रुपयांचीं रोख इनामां आशिल्ल्यो हावझी दवरल्यात. प्रवेश शुल्क एक हजार रुपया. दरेकल्याक तीन तिकेटी दितात. लाख, 10 ते 50 हजार अशीं इनामां आसात खंय. केप्यांची चवथीची लाॅटरी विकत घेवपाक आदले रातीं लोक रांको करून रावतात, तसोच प्रकार हांगाय जावपाचो आसा. कोणाचे तरी तकलेंत ही आगळी कल्पनां आयली आनी फाटोफाट सगल्यांनीच ती उखल्ली. मात हो जुगार हाचो तांकां विसर पडलो. धिरयांचेर बंदी आसूनय त्यो जातात, तशेंच हेय बाबतींत घडूं येता. उपजिल्होधिकारी, पुलिसांक हाचेर कडक नदर दवरपाक सांगलां. सरकारी यंत्रणेचे परवानगे बगर चलपी भौशीक आनी खाजगी हावझींचेर बंदी आसतली. तांचें सामान जप्त करपाचो आदेश दिला. थळावे लोकप्रतिनिधी आतां नेमकी कितें भुमिका घेतात, तें पळोवपाचें. पुलिसांक दर सप्तकाक अहवाल दिवपाक सांगलां. फक्त आयोजकूच न्हय, तर हावझी खेळप्यांकूय जुगार प्रतिबंध कायद्या खाला अटक करतले.
जे कोण चड पयशे लावन हावझी दवरतात, तांचेर ही कारवाय जातली. पूण, जे इनाम म्हूण भेटवस्त दितात, तांचें कितें? हावझीचेर बंदी घाल्या, मागीर मटक्याचें कितें? आनी सॉर्तींचें? लागीं – लागीं सगल्याच राज्यांच्यो सॉर्ती येतात. तांचो खपूय बरो आसा. गोंय सरकाराची प्रोव्हेदोरिया सॉर्तूय एका काळार खूब फामाद आशिल्ली. चवथ, नातलांक सॉर्ती आसतात, हें सगल्यांक खबर आसा. क्लब, मंडळांय निधी उबो करपाक सॉर्ती दवरतात. तशें पळोवंक गेल्यार होवूय जुगारूच! सरकारी यंत्रणांची परवानगी घेतली, कायदेशीर आसली तरी सॉर्त ती सॉर्त, जुगार तो जुगार! अरुणाचल प्रदेशांत हावझींचेर कायद्यान बंदी आसा. उत्तर प्रदेश, मणीपूर, आंध्रांत परवानो घेवन, कर भरून हावझी खेळ आयोजीत करपाक मेळटा. दक्षीण गोंयांतल्या हावझीं बाबतींत सरकाराक सुवर्णमध्य काडचो पडुये. भेटवस्त वा चाॅकलेट दिवन खेळटात, ती हावझी मनोरंजनाचो, संस्कृतायेचो एक वांटो जाल्या, दिवाळेच्या इस्पिकाच्या खेळा भशेन! मात ही हावझी…….??