हांव सगळें जाणा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

बातमी दिवप्यान बरयतल्यान वाचतल्यान ती वेवस्थीत बरोवंक जाय. ते खातीर अभ्यास जाय. आनीक कांयच शिकपाचें उरूंक ना, हो अहंकार बळावता तेन्ना विद्यार्थी वृत्तीचीं ज्ञान भितर शोशून घेवपी छिद्रां पुरवतात.

शेजारचो अनय सदचे भशेन सांजे आयलो. ताका खेळपाक रुबिक क्यूब दिलो. क्यूब कसो सोडोवप, सगळे रंग एके वटेन कशे व्हरचे हाचेर ताका टिप्स दिवपाक सुरवात केली. अनयान म्हळें, “काका, म्हाका येता तें सगळें.” म्हाका हांसो फुटलो. हांव सगळें जाणा अशें सांगपी कांय लेखक आनी पत्रकारांची याद जाली. अनयाक स वर्सां. आयचीं भुरगीं हुशार आसात. ताणें म्हजो मोबायल घेवन गूगल सर्चांत वचून एक ऑडियो मेसेज दिलो – रुबिक क्यूब. तेच बरोबर रुबिक क्यूब कसो बेगीन सोडोवचो हाचे वेलो व्हिडियो आयलो. अनयान ते प्रमाण फटाफट रुबीक क्युबाचे वेगवेगळे स रंग एका वटेन पावयले. हांव पळेत उरलों. स्मार्टफोनाचो वापर करून भुरगीं स्मार्ट म्हळ्यार हुशार जावपाक लागल्यांत.
एक दीस- एका इश्टान म्हाका ताच्या स्मार्टफोनांत सॉक्रेटीसाचें एक वाक्य दाखयलें. सुविचार. तो म्हणटा – हांव एकूच गजाल जाणा ती म्हणल्यार हांव कांयच नकळो.
सॉक्रॅटिसालें शाणेपण केदें व्हड. कांय लेखकांक आपूण विचारवंत अशें दिसता. दिसलें म्हूण जायना. आसूंक जाय. काळाचे कसवटणेक देवंक जाय. आमकां सगळें कळटा अशें म्हणटात ते करपांतलें कालूं कशे इल्ल्याशा विश्वांत मुंगरून उरतात. गिन्यान, कला ह्यो अनंतताये पेल्यानच्या प्रवासाचो दिश्टावो आमकां घडयतात. कोणाक? जो नमळायेन विद्यार्थी रावंक सोदता ताका. नवे बदल कितें जातात, कितल्या गतीन आनी वेगान ते बदल जातात, नवें संशोधन कसलें चल्लां आनी जालां, विज्ञान आनी तंत्रगिन्यान नवें कितें घेवन आयलां आनी ताचे लाव-धोके हे विशीं अद्ययावत ज्ञान न मेळोवपाचें कारण म्हळ्यार हांव सगळें जाणा हो मद.
चोडणेचो दादी हो पेटी वाजोवपाक कापाझ. नाटकांनी नाट्यगितां खातीर दादीची साथ आसप म्हळ्यार दुदांत साकर. दादीली पेटी म्हळ्यार झऱ्या सारकी झुळूझुळू. भीमपलास, भैरवी, यमन, बागेश्री खंयच्याय रागांत बध्द नाट्यगीत आसूं दादीक गिन्यान आशिल्ल्यान बोटांतल्यान जादू निस्तुचो. काळ बदल्लो. दादीच्या एका सोयऱ्यान ताका एकदां विदेशांतल्यान इलेक्ट्रीक पेटी हाडली. दादी खूश. आतां भातो मारपाक खर्च जाताली ती उर्जा साल्वार जाली अशें ताका दिसलें. तो सोमतोच वाजोवपाक बसलो. भातो ना. तरी लेगीत गरज नासतना दादी दावो हात वावडीत आशिल्लो. संवय जाल्ली. म्हाका सगळें खबर आसा, आतां शिकपाची गरज ना, हो भ्रम कांय जाणांक जाता तो असो. दादी नाशिल्लो भातो मारतालो, चड शाणे नाका आशिल्ल्यो गजाली आमडितात वा वावुडटात.
पत्रकारांनी खूब खूब वाचूंक जाय. म्हाका वेळ ना हें निमित्त चलना. आपूण जे भाशेंत बरयता ते भाशेचें व्याकरण, शुद्धलेखन आपणाक पक्कें कळपाक जाय. नाजाल्यार सगळें खोबरें जाता. म्हाका कळटा अशें दिसतकच शिकपाची वान्सा वता आनी मागीर सांचिल्लेपण येता.
कोवीड पर्वांत नवे शब्द उदेताले. मास्क, सॅनिटायज, क्वारंटायन…. हें सगळें खबरांनी जशें आसा तशें कळोवप म्हणल्यार अर्दी खबर इंग्लिशींत दिल्लेवरी जावपाचें. तरी लेगीत मेजाचेर आशिल्लो उपसंपादक शब्द तयार करतालो. नवो शब्द तयार करपाक सतत वाचन, हेर भाशां कडेन अखंड संपर्क आनी शिक्षणीक बुन्याद जाय पडटा. सगळें खबर आसा ही वृत्ती धरल्यार जें कितें दितात ताका दर्जो उरना. जायत्यो खबरो इंग्लीशींतल्यान मराठी वा कोंकणींत अणकारीत जातात. ताका गती आनी अचूकतायेची गरज आसता. केन्ना केन्नाय शब्दकोश पळोवपाक उणोच वेळ मेळटा. देखून इंग्लीश वाचीत रावंक जाय.
उदकाचो स्रोत. म्हळ्यार उगम. स्त्रोत वा स्तोत्र (देवाचें) न्हय. कोंकणींत कांय उतरां वापरतात, तीं गोंयांत खंय, केन्ना, कोण उच्चारता उलयता तें पळोवपाची म्हाका जायत्या वर्सां सावन इत्सा आसा. सान (ल्हान), दिका (दिशा), भलायकी (आरोग्य) अशी ही वळेरी लांब आसा. कठीण भाशेक वा उतरांक लागून वाचपी पयस वचूंक शकता. खबरांपत्रांनी वा माध्यमांनी लोकांक सादे भाशेंत कितें घडलां तें सांगचें.
भोंवतणीं वांयगणे तज्ञ खूब आसात. हांव सगळें जाणा म्हणपी वा समजुपी जाणकार ते. लुकसाण करतात भाशेचें. एका कोंकणी पुस्तकाच्या कार्यावळींत बशिल्लों. निवेदक शब्दफुलांचो शिंवर घालीत आशिल्लो. हे कोंकणीचे उत्फर्के आनी उमाळे, अशें निवेदकान म्हळें. म्हज्या इश्टान हळूच म्हाका कानांत विचारलें – उत्फर्के, उमाळे हांचो नेमको अर्थ कितें?
शाण्या, राजा, म्हाकाय खबर ना रे. हांवें सांगलें. खंयचो हाका वांगडा हाडलो काय जालो.
साहित्याची भाशा ग्रांथीक आसता. ती कठीण आसूं येता. पूण संपर्काची भाशा कठीण आसल्यार लोकांक ती कळची ना.
रेडियो, टीव्ही, दिसाळ्यांचेर खबरो दिवपाची भास लोकांक समजूंक सोंपी आसूंक जाय. बातमी दिवप्यान बरयतल्यान वाचतल्यान ती वेवस्थीत बरोवंक जाय. ते खातीर अभ्यास जाय. आनीक कांयच शिकपाचें उरूंक ना, हो अहंकार बळावता तेन्ना विद्यार्थी वृत्तीचीं ज्ञान भितर शोशून घेवपी छिद्रां पुरवतात.
शींव आपली शिकार जशी धरता तशी चपको मारिल्ली घट्ट विजे सारकी पकड गायकाची स्वराचेर आसता. असो गायक हाताच्या तळव्यार लिंबू बी दवरून खेळोवचो तसो श्रोत्यांक संमोहित करून सोडटा. पत्रकाराक उतरांचेर अशी पकड आसूंक जाय. उतरांक बळ आनी शक्त जाय. तीं पोकीं आनी सुकीं आसूंक फावना. पाल्हाळीक फटासो चलनात. शब्दांच्या कथन प्रवाहांत प्रभुत्व मेळोवपा खातीर अभ्यास आनी तपस्या जाय पडटा.
अनयाक हांवें बुद्दीबळ खेळ हाडिल्लो. तो आयज आयलो. शाण्या, नेम शिकयतां. हांवें म्हणलें. हें उंट, हो राजा, हो घोडो, हो हती. हती कसो चलता सांगतां. ताणें म्हजो फोन घेवन गुगल उगडलो. ऑडियो सर्चांत आदेश दिलो. बुद्दीबळ नेम. खोंटांनी व्हिडियो आयले.
अनयाक त्या बुद्दीबळ बोर्डाची गरज नाशिल्ली. तो बापायलो मोबायल घेवन ताचेर आदींच खेळटालो दिसता.
ही फुडली पिळगी आमच्या खांदार आसा. तांचे कडेन दूरदृश्टी आसा.
ते पिळगेनूय सगळें कळटा म्हाका वा ए आय यंत्रणेक अशें म्हणून चलचें ना. तांणी आनी हांवें एकूच प्रार्थना करची पडटली- देवा, म्हाका कांयच कळना, खबर ना हाचो सॉक्रॅटिसावरी विसर पडूंक दिवं नाका आं!!

मुकेश थळी
फोंडें