भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हवा ही मनशाक जगपा खातीर गरजेची. पूण, ती शुद्ध नासली जाल्यार कितें जाता, तें कोणाक वेगळें सांगपाक नाका. सगल्यांत पयलीं भलायकेच्यो समस्या निर्माण जातात… आनी मनीस कांय वर्सां भितर दुयेंत पडून स्वासाचे रोग जावन हाथरुणाचेर पडटा वा मरता. मुंबय सारक्या म्हानगरांतल्या चेंबुर आनी हेर वाठारांनी चाळीस वर्सां पयलीं हवेच्या प्रदुशणाचो प्रस्न खूबच गाजतालो. नामनेचे अभिनेते, दिग्दर्शक राज कपूर जेन्ना दादासाहेब फाळके पुरस्कार घेवपाक दिल्ली गेल्ले तेन्ना तांकां स्वास घेवपाक त्रास जाताले. तो खीण पळयतकच त्या वेळार बऱ्याच दिसाळ्यांनी हो हवा प्रदुशणाचो मुद्दो उखलून धरिल्लो. आतां थंय कारखाने बंद जाल्ल्यान घडये हवा सुदारल्या आसतली. दिल्ली शार मात सदां काळ प्रदुशितूच आसता.
दिल्लींत हालींच हवेच्या दर्ज्याचो इंडेक्स (एक्यूआय) 388 आशिल्लो. देशांत हो सगल्यांत चड. उपरांत बिकानेर 377, भिवंडी 362, हनुमंतगड 360 एक्यूआय. हीं तिनूय शारां राजस्थानांतलीं. उत्तर प्रदेशांतलें नोयडा हें उद्देगीक शार पांचव्या क्रमांकाचेर आसा. 358 एक्यूआय, तर ग्रेटर नोयडा 356 आनी मेरठ 355. उत्तर प्रदेश, बिहारूय हवा प्रदुशणाचे बाबतींत मुखार आसा. हरियाणा, पंजाबांत नोव्हेंबर ते जानेवारी मेरेन शेतां लुंवून जातकच कापून उरिल्ल्या पिकाचीं पानां, दांडे, कोयर, पिड्ड्यार कणसां लासतात तेन्ना हो सगळो धुंवर दिल्ली वटेन येता. हातूंत भर म्हणून काय कितें, पाकिस्तानाचे शिमे वयलो धुंवरूय भारतांत येता. अर्थांत तो कोण आडावंक शकना. पूण शेतकारांचे हे कृतीक लागून दिल्ली धुंवरेता. हाचेर उपाय काडपाचें दरवर्सा थारता. पूण धुंवर काय उणो जायना.
आमच्या गोंयांत तशें हवेंचें प्रदुशण जाय नाशिल्लें. मात तें आतां जावपाक लागलां. गोंयची लोकसंख्या 15 लाख आनी गाडयोय 15 लाखूच आसतल्यो. सरकारी आंकडो मात्सो उणो दिसता. म्हणटकच हांगां गाडयांतल्यान येवपी धुंवराचें प्रदुशण आसतलेंच. तातूंत हालींच स्मार्ट सिटींत (पणजी) हवा प्रदुशण वाडिल्ल्याचें दिशिल्लें. पूण न्यायमुर्तींनी शारांत भोंवडी कितें मारली आनी हवा एकदम सुदारली. हवेचो दर्जो इंडेक्स 120 वयर गेल्लो. तो एकदम 80, 90 चेर पावलो. पोरूं वास्को आनी म्हापशें शारांकूय पणजेन फाटीं उडयिल्लें. काॅण्ट्रेक्टरांनी धुल्ल जावचो न्हय म्हूण उपाय घेतिल्ल्यान पणजेची हवा सुदारल्या आसतली. न्यायालयान कान पिळटकच हें जालां. हरशी तें उपाय पयलींच घेवं येताले. स्मार्ट सिटीचेर इतलो खर्च जाला, तातूंत हो इल्लो खर्च!
वास्को मात सदचे भशेन प्रदुशितूच उरलां. थंय कोळशाची येरादारी जाता. तो कोळसो हवेंत मिस्तुराद जाता आनी पळयत थंय काळो थर दाटून येता. ल्हान भुरग्यांक, जाण्ट्यांक, दुयेंतींक हो सामको माल. तातूंत फाटल्या कांय दिसांनी कोळसो येरादारी मार्गाचेर एक विशिश्ट प्रकाराचो दुर्गंध येता तो वेगळो. थळावे समाजवावुरपी जीव त्रासांत घालून आंदोलन करतात. सोशल मिडियाचेर व्यक्त जातात. आतां तरी संबंदितांनी हाचेर उपाय येवजण करपाक जाय. नाजाल्यार हाचो परिणाम भलायकेचेर जातलो, हातूंत दुबाव ना. गाडयांच्या वापराचेरुय निर्बंध, नियंत्रण आसल्यार बरें. आयज मेळत तो स्वताची गाडी घेवन भायर सरता. अर्द किलोमिटर अंतराचेर पसून लोक गाडी घेवन वचपाक लागल्यात. चलपाचें विसरूनच गेल्यात. राज्यांत इंधनाचो वापर जाता तो सोंसपाचो न्हय. आतां कांय वर्सांनी इलेक्ट्रीक गाडयो वाडटकच लायट लागतली. भौशीक येरादारी सुदारप हो हाचेर एक उपाय. रेंव, माती, खडी, कोळसो हांची येरादारी करतना वयर ताडपत्री धांपपाचें सरकाराचें बंधन आसा. तें पाळपाक जाय. शारांत, गांवांत धुल्ल जावचो ना, हे खातीर जतनाय घेवपाक जाय.
हवेच्या प्रदुशणाचो परिणाम फक्त मनशांचेरूच जायना. तर मोनजातीचेर, सुकण्यांचेरुय जाता. सुकण्यांचें, फुलपाख्यांचें प्रमाण देंवलां. कांय सुकणीं तर दिसचनात. हाचे फाटलें एक कारण हें हवा प्रदुशण आसतलें. फक्त शारांनी वा प्रदुशण करपी उद्देग आसात थंयच हें प्रदुशण जाता, अशें ना. काठमांडू सारक्या सैमिक सुंदरताय आशिल्ल्या, हिमालयाचे वेंगेंत वशिल्ल्या शारांत पसून हवा प्रदुशण आसा, तेंय दिल्ली परस चड. हाचे वयल्यान मनीसजातीच्या ‘पराक्रमा’ची कल्पना करची. आतां तरी सुदारुया. नाजाल्यार स्वास घुस्मटून हवेंत विरघळून वच्चें पडटलें.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
