स्वच्छ भारत अभियानाचें घसघशीत येस !

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

स्वच्छ भारत अभियानाक जें येस मेळ्ळां तें विवीध प्रकारान मेजूं येता. फाटल्या धा वर्सांत धा कोटीं परस चड शौचालयां बांदली, आनी हाकाच लागून शौचालय कव्हरेज 38 टक्क्या वेल्यान 70 टक्क्यां मेरेन वाडली हाची दखल घेवचीच पडटली.

केंद्रांत सत्तेर येतकच प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी हांणी एक विशिश्ट उद्दिश्ट दोळ्यां मुखार दवरून सुरू केल्ल्या स्वच्छ भारत अभियानाक दोन ऑक्टोबर दिसा म्हणल्यार गांधी जयंती दिसा धा वर्सां पुराय जातात. स्वच्छ भारत अभियाना खाला निर्धारीत उद्दिश्ट गांठपा खातीर केंद्रांतल्या सरकारान केल्ल्या कार्याचो तपशील नेमान लोकां मुखार येत आसलो तरी ह्या अभियानांतल्यान आमी नेमकें कितें साद्य केलें हाची म्हायती ब्रिटनांतल्या एका प्रसिद्ध आनी प्रतिश्ठीत अशा विज्ञान पत्रिकेंतल्यान प्रसिद्ध जाली तेन्ना खंय ह्या अभियानाक मेळिल्लें येस संवसारा मुखार आयलें. स्वच्छ भारत अभियानाक आरंभ जायत सावन प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी हे फक्त टिकेचे धनी जाल्ले, आनी राहूल गांधी हांचे पसून अखिलेश यादव आनी सोनिया गांधी पसून जयराम रमेश हांचे मेरेन सगल्यांनीच स्वच्छ भारत अभियानाचेर टिका करतना हें अभियान म्हणल्यार आपल्या मोलादीक वेळेचो जावपी अपव्यय कसो आसा आनी मोदी हांणी आपल्या प्रचारा खातीरच ह्या येवजणेचेंे साधन कशें केलां असोच आरोप सेगीत करीत स्वच्छ भारत अभियानाची बदनामी कशी जातली हाचेरूच मुखेलपणान भर दिलो. पूण आतां ‘नेचर’ ह्या ब्रिटनांतल्या विज्ञान पत्रिकेन केल्ल्या अभ्यासांतल्यान भायर आयिल्ले म्हायतीक लागून ताचें येस अधोरेखीत जालां आनी हो निश्कर्श सगल्या विरोधकांच्या दोळ्यांत झणझणीत अंजन घालपी थारचो असोच आशिल्ल्याचें म्हणूं येतलें.
स्वच्छ भारत अभियानांतल्यान नेमकें कितें साद्य केलें हाचेर केल्ल्या अभ्यासांतल्यान ‘नेचर’ विज्ञान पत्रिकेचो जो निश्कर्श प्रसिद्ध जाला तो पळयत जाल्यार विरोधकांकूय आतां ह्या अभियानांतल्यान उक्त्या मनान वांटेकार जावपाची कशी गरज आसा हेंच एके भशेन दाखोवन दिलां. ज्या अभियानाची फाटल्या दसकभर विरोधकांनी फक्त बदनामीच सेगीत केली त्या अभियानाक लागूनच उण्यांत उणें पांच ते स लाख नव्या अर्भकांक जिवदान मेळिल्ल्याचो दावो ह्या अभ्यासांतल्यान केला. दर वर्सा उण्यांत उणे सात ते सत्तर हजार नव्या अर्भकांक जिवदान मेळत आसलें तरी मोदींच्या स्वच्छ भारत अभियानाचें ते खूब मोटे येस म्हणचें पडटलें. धा वर्सा पयलीं प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी हांणी ह्या अभियानाची सुरवात केली तेन्ना अर्थांतूच आपल्या खंडप्राय देशांत तातूंतल्यान व्हडलेशें येस साध्य जावंक शकतलें अशी अपेक्षा स्वता प्रधानमंत्र्यांनीय केल्ली नासुये. पूण आयज ह्या अभियानांतल्यान आमी कितें मेळयलें हें पळयत जाल्यार आमकां आतां अदीक गंभीरतायेन हें अभियान मुखार व्हरचें पडटलें अशी भावना दरेकाच्या मनांत तयार जायत जाल्यार ती खूब व्हडली गजाल थारुये. ह्या अभियानाचो प्रभाव देशांत सगली कडेन तसो दिसून आयलो ना. काँग्रेस आनी हेर विरोधी पक्षांची सरकारां जंय आसात वा आशिल्लीं त्या राज्यांनी तर ह्या अभियानाची तशी दखलूय घेतली ना आनी राजकी कारणा खातीर ताचे कडेन आडनदर केली. हाचे उपरांतूय ह्या अभियानाक मेळिल्लें येस देशांतल्या लोकांक आनी चड करून राहूल गांधी कंपनीक समर्पक असो संदेश दिवपी आसा.
स्वच्छ भारत अभियान सुरू करपा फाटलो अर्थांतूच प्रधानमंत्री मोदी हांचो स्पश्ट असो उद्देश आशिल्लो. पांच वर्सांत म्हणल्यार 2019 मेरेन स्वच्छ आनी उक्त्या शौचमुक्त भारताचें उद्दिश्ट दोळ्यां मुखार दवरुनच हें अभियान सुरू केल्लें. धा वर्सां उपरांत आमी हें उद्दिश्ट कितले मेरेन गाठूंक शकले हो चर्चेचो विशय आसलो तरी जें कितें साध्य केलां तेंवूय उणें अशें म्हणूंक येवचें ना. स्वच्छ भारत अभियानाक जें येस मेळ्ळां तें विवीध प्रकारान मेजूं येता. फाटल्या धा वर्सांत धा कोटीं परस चड शौचालयां बांदली, आनी हाकाच लागून शौचालय कव्हरेज 38 टक्क्या वेल्यान 70 टक्क्यां मेरेन वाडली हाची दखल घेवचीच पडटली. अशीं खूबशे गांव आनी शारां आसात की तांणी स्वताक उक्तडार शौचमुक्त घोशीत केल्यांत. लोकां मदीं नितळसाणीचे बाबतींत वाडिल्ली जागृताय ही लेगीत तितलीच म्हत्वाची आसा. नितळसाण आनी कोयर वेवस्थापना विशीं सर्वसामान्य लोकूय आतां उलयतना, ताचेर चर्चा करतना दिसून येतात हेंवूय ह्या अभियानाचें येस म्हणूंक येतलें. भौशीक सुवातेर कोयर उडोवप वा घाण करप हाचे पसून लोक आयज पयस रावपूच पसंत करतात. पूण ते बरोबरूच हेरांकूय ह्या विशयाचेर दोन उतरां सांगतना दिसून येता हेंवूय न्हयकारूं येवचें ना.
देशांत सगली कडेन ल्हान व्हड शारांनी आनी मोट्या गांवांनीय कोयर एकठांय करपाचें काम सुजनियोजीत रितीन चल्लां हें मान्य करचेंच पडटलें. ही वेवस्था जर निश्‍चितूच स्वच्छ भारत अभियानाची एक मोटी देणगी आसा हें विसरूंक फावना. आमच्या खंडप्राय देशांत नितळसाणे बाबतींत आनीक खूब कितें करूंक येतलें आनी ‘नेचर’ विज्ञान पत्रिकेन आपल्या अभ्यासा उपरांत जाहीर केल्ल्या निश्कर्शा प्रमाण तर अजून खूबशीं आव्हानां स्विकारूंक येतलीं. विरोधक ‘नेचर’ न काडिल्ल्या निश्कर्शांचेर कितलो मेरेन विस्वास दवरतले हो लेगीत दुबाव आसा. दरेक गजालीचें राजकारण करपाकूच श्रेश्ठ मानपी विरोधकांनी नरेंद्र मोदी हांच्या अभियानाक येवकार दिवन उक्त्या मनान ताका तेंको दिल्लो जाल्यार फाटल्या धा वर्सांत आमी हाचे परस खूब कितें साध्य करपाक पावतले आशिल्ले. भौशीक भलायकेच्या मळार आयचें चित्र धा वर्सां आदींच्या चित्राचे तुळेन खूब समाधान दिवपी आसा. शौचालय निर्माण करपाचेर दिल्लो भर खूब म्हत्वाचो थारला आनी स सात लाख भुरग्यांचे जीव वाटावपाक वेवस्थेक येस आयलां. नव्या अर्भकांच्या मरणाचें प्रमाण हजारा फाटल्यान वीस बाविसाचेर हाडप हें ह्या अभियानाचें मोटें येस आसा. अजून लेगीत ह्या आघाडीचेर खूबशीं आव्हानां आमचे मुखार उबीं आसात. प्लास्टीक हो तर मोटो दुस्मान जावन उबो रावला. ताचे आड करतात ती उपाय येवजण फक्त कागादारूच आडकून उरिल्ली दिसून येता. नितळसाणघर आनी मुळाव्या सुविधांची नितळसाण तशेंच कार्यक्षमता राखप हेंवूय मोटें आव्हान आसून प्रभावी कोयर वेवस्थापन प्रणाली तिगून उरली जाल्यार हे आघाडीचेर अजून खूब मोटे येस आमी मेळोवंक शकतले. अभियानाची उद्दिश्टां साध्य करपा खातीर आमकां अजून खूब कितेंे करूं येतलें.

वामन प्रभू
9823196359