सोराप

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

प्रत्येक मणशाक कसल्या ना कसल्या गजालींचो भय आसता. कोणाक पाणयाचो, आगीचो, काळोखाचो, मणशांचो, गर्देचो, उंचायेचो आणी कितल्याशात गजालींचो. खयचाय चेडू मणीस म्हटला काय चडशा जाणांक जिल्ला, कोळी, पाल, हुनीर हेंचो सामको भय दिसता. कसलाय जिवाणा म्हटला काय तेचो जाल्यार प्रत्येकाकच बाबा भय दिसता. म्हाका सुध्दा पयली जिवाणांचो सामको कडकडीत भय दिसा. पूण आता वायच कमी जालो. जिवाणा किंवा सोराप म्हटले काय तितको भय आता तरी दिसाना.
भुरगेपणांत जिवाण्याचे कितकेशेत गजाली घडलेत. तेची याद सुध्दा केली जाल्यार आंगार काटो उबो रवता. ल्हान आसताना दिसाक एक तरी जिवाणा ना जाल्यार कसलो तरी सोराप हटकून दिसात आसलो. पयली पासून जनावरांची आवड म्हटल्या उपरांत एक माजार पोसलाला. बरा बाळ्या रंगाचा माजार. एक वर्सा घराचा मद्यार केला. जुने जाल्ले नळें घरा फाटल्यान रिंग्याचा झाड आसला. त्या झाडाच्या मुनान ते नळें माणून दवरलले.
आत्यान दोनपारण्याक गोनते आणी पायपुशणी धुवन थयच नळ्यांचेर सुकत घातलली. छकू आमचा माजार थयच वचान त्या गोनत्यांचेर सुस्त न्हिदलला. दोनपारण्याक ता म्हज्या कुशीक जाया म्हणान तेका सोदीत फाटल्यान पावलय. उखलपाक म्हणान हात घातलो इतक्यात खोलयांचो आवाज जालो. बेश्टीच नदार मारली जाल्यार थय देगेकत येदो व्हडलो घोणस चला आसलो. नशीब, वायच जाल्यार तो पाया वयल्यान वचपाचो. तसोच घरांत धावत गेलय आणी आत्याक सांगला. मगेर तो खय गेलो कोणाक खबर.
तसोच एकदा शाळेतसून इलय. कुडीत वचान कपडे बदली आसलय. कुडीच्या भायल्यान आमच्या घरांत माळो आसलो. त्या माळ्याचेर तेवा खुबच हुनीर आसले. त्या हुनरांक धरपाक दिसता वयर दिवड इल्लो. तो पाटयेचेर शेगानशेग भोवा आसलो. थयच भायर भाताचे सात आठ पोतयो आसल्यो. मम्मी थयच भायर उबी रवान गजाली सांगी. इतक्यान पाटयेर भोवपी दिवड डब… करून जमनीर पडलो. तो आपलो जीव घेवन धावता आणी आमी आमच्या जिवाक भियातो. इतक्यान तो वचान भाताच्या पोटल्यानी रवलो.
दिसपाक सारको सोरोप कसो. पूण आता तो खरोच दिवड काय सोरोप ह्या कळा नसला. आमचेर अकांत सामको. मगेर धावत वचान बेगीन बेगीन शेजाऱ्याक आफयलो आणी त्या दिवडाचो बंदोबस केलो.
आनीक एकदा असाच जाला. घरांत पडयेर अशेच गणपतीच्या पाटाचेर भाताचे पोटल्यो दवरलले. त्या पाटा पोनाक दिसता हुनीर आसलें. हुनराच्या वासांक काळो किट्ट कोळसो कसो, दोमा सारको दीवड केवाच येवन थय रवलो. तेवा आमगेर एक कुत्रा आसला त्या कुत्र्यान बघलो. कुत्रा थय रवान भोक भोकता. कोणाक कायच कळाना. मगेर वायच हुनरांचो आवाज कानाचेर पडलो. पोनाक बघला जाल्यार येदो व्हडलो येठाळो घालून आसा. कोण तो मातय कळाच ना. सगळी दारा धापून तळा कपडे घातले आणी काठयेन ढोंगसून ढोंगसून एकदाचो तेका थयसून घालयलो.
ल्हान आसताना घरांत मी आणी म्हाजो भाव लिंबवाचा सरबत धवळी. घरातली पोरसांत कामेऱ्यांन बरोबर नडत. दोनपारच्या वेळार आमी रानचे कुडीन आमचा काम करु. रानचे कुडी भायल्यान कोंबड्यांचो पयलीचो घूड आसलो. त्या घुडाचेर तेवा काठ्यांचो माच दायळ्ळो. माचाचेर काठया, सळपा, शेणी, कट्ट्यो, सोप, सोडणा, शोळकुणा सगळा दाळून दवरलला. त्याच माचा वाटेन रानचे कुडीची खिडकी आसली.
आमी सरबत करता आसताना कसला तरी जिवाणा खिडकेतसून भितर सरांक लागला. दिस्तक तेचेर म्हाजी नदार पडली. बघता म्हणासर ता कोण ता आणीकच भितर पावला. भियान हातितलो तांबयो थयच उडयलो. आमी दोघय हुयेली मारीत भायर धाव मारली. कोणाक काय जाला ताच कळाना. बेगीन वचान पोरसांत बापायक सांगला. ‘खिडकेतसून कसलो तरी सोरोप भितर सरला. आयदानांक कडेन येवन रवललो’. बापायन आणी आवयन येवन बघलो. सगळ्या भर सोदलो आणी बघतय जाल्यार नानाटो. तेका तोणको लायना फुडे तोच नानाटो आपलो जीव घेवन पळान गेलो. आमच्या पोटान बेश्टोच कलकालो.
मे म्हयनो अर्धो जालो काय जास्तिशे लोक आपले काजी सोडटत. मगेर कितकेशेत जाण कोणाचाय काजीनी वचान उरबाडो काडटत. काजी इकून चार पयशे गावले जाल्यार गावले हया आशेन वयतत. एका वर्सा मी, आवय आणी आत्याचो झील काजी इस्कूंक गेलू. करता करता वयर रायच्या व्हळाकडेन पावलू. मी आणी आवय एका काजी पोनाक आणी आत्याचो झील सकयल्या मेरे सकयल. इतक्यान बघतय जाल्यार सामको हळद कसो सोरोप. फाटीर काळोच आकडो. वायच फडा फुलोवन आमच्या फुड्यांतल्यान वयता. तो सरळ सकयल आत्याचो झील आसलो थय वचांक लागलो. सोरपाक आयकांग येताला म्हणान आवय भाच्याक व्हडल्यान सादय घालीना जाली. काय करू ता कळाना. दिस्तक आत्याच्या झिलान वयर बघल्यान. इतक्यांत आवयन मोन्यानीत हातीन खुणो करीत सगळा सांगलां. ती थयच पाया पडान आपल्या तोणातल्या तोणांत काय तरी बडबडपाक लागली. इतक्यान ती खयच्या तरी देवाक गारायणा घालता हेचो अदमास मी घेतलो.
आमच्या पयलीच्या घरां भोवतणी खूब झाडा आसली. घराक तेकानच एक सावर आसली. ती मगेर कातरून उडयली. तीचा मून पोखारलाला. थय मुना पोनाक बरी थंड सावळी आसली. मी शाळेतसून इलय आणी फोनाचेर बोलत खिडके कडेन उबो रवलय. बोलता बोलता म्हाजो लक्ष थय सावरीच्या मुनाचेर गेलो. बघतय जाल्यार एक सोरोप थय निवणा करून बसला. तेणी काय तरी खाल्लांला कसा दिसा. कारण तेच्या पोटान येदा व्हडला गुजाड इल्ल्या सारक्या दिसा.
घरांत तेवा कोणच ना. तेका बघीत बघीतच मी कोणा कोणांक फोन मारलो. इतक्यान दोग तिगजाण शेजारी आमगेर पावले. सगळ्यांनी तेका बघलो. जाल्यार तो आकडो आसललो नाग. मारतलय म्हटल्यार जावचा नसलां. तेवा एकटो गेलो मांत्रीकाक हाडपाक. तो येता म्हणासर पंदरा वीस मिनटा गेली आनी तो इलो. तो येवन खळ्यांतसूनच “खय रे आसा…?” असा इचारला आणी तो सोरोपत थयसून गेलो. आता हो कसलो चमत्कार काय आणीक काय कोण जाणा. तेणी मगेर तानूळ मंत्रायले आणी सगळ्या घरा भवतणी मारले.
आमचा पयलीचा घर असला थय सोऱ्याची भाटी काडी. पावसाच्या दिसानी आमी त्या भाटयेच्या खोरनान मातयेचो गणपती पुजलो. दोमपारा सायकलीर बसोवन त्या गणपतीक हाडून कोणिचेर बुडयलो. घरा वचान पुजलल्या खोरनातला सगळा रोमाट काडपाक इलो. भितर हात घालपाक आणी इतक्यांत थय खाचीतसून येदो व्हडलो काणेर भायर सरलो. त्या देवाचेत उपकार आमी तेवा बऱ्यान सुटलो.
असल्या तरेचे कांड आणी असल्यो कितकेशेत यादी आसत जेंची वळेरी केली तरी सुध्दा ती सोप्पाची ना.

अद्वैत साळगांवकार
7262095902