भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अंदूं पावस केरळांत बेगीन पावलो आनी तसोच तो रोखडोच गोंयांत शिरलो. हरशीं जून म्हयन्याच्या पयल्या आठवड्यांतल्या शाळा आनी पावस बरोबर सुरू जाता. पूण अंदूं पावस बेगीन येयलो आनी लोकांक सत्री लेगीत घेवंक मेळ्ळी ना. आतां पोरूंच्योच पिनलेल्यो सत्र्यो वापरपाची पाळी ’सोमू’ रावता त्या तिशां गांवाचेर येयलेली.
सतत पडिल्ल्या पावसाक लागून अख्खो गांव शितळ जाल्लो. रातीं रातभर तो ओंतला आनी आतांय पडत आसा. सोमूल्या नळ्यांच्या घराचेर पावस बरो नाचता. ताचो तो अर्दन्हिदेंतच आनंद घेता. गोजडी तकले वयल्यान पांया मेरेन पांगरून न्हिदिल्लो सोमू उठपाचें नांव घेयना. इतल्यान ताचे आवयन ताका परत एक फावट उलो मारलो.
‘‘आरे बाबा! उठ मरे. आयज शाळेचो पयलो दीस. व्हडलें बाय उठून तयार जालां मरे. तूं आतां केन्ना उठ्ठलो आनी केन्ना तयार जातलो?,’’ घरा भायर पागेलांत चुलीर पोळे काडटा काडटा सोमूची आवय ताका उठोवपाची यत्न करताली.
केळीच्या शिरतेचो मदलो दाणारो बिंड्डेलांत बुडोवन, तो तव्यार सारयतना बरो ’चुर्र चुर्र’ करून आवाज येतालो. सोमूक पोळे आवडटात. पोळ्यांचो घमघम पागेलांतल्यान भितर सरतकच, सोमू उठलो. आपल्या गोजडेची घडी मारून दवरली आनी आई फुड्यांत येवन धगाक बसलो. आईन ताका चुलींतलो कोळसो काडून, ताचेर उदक घालून मात्सो थंड जातकच सोमूच्या हातांत दिलो आनी तोंड धुंवपाक लायलें. सोमूचे धवेफुल्ल दांत, कोळशाच्या पिठ्यान थोड्या वेळार खातीर काळे जाले. पोळ्यांच्या तव्या सारकेच. सोमून कुचुकुचू करून बेगीबेगीन तोंड धुलें. आवयन धुवन दवरिल्लो पोरूंचोच शाळेचो शर्ट आनी काल्सांव घालून तो चुली मुखार बसलो. पोळे खुटी च्यायेंत बुडोवन खाले आनी शाळेक वचपाक भायर सरलो.
तो आनी ताची व्हडली भयण सुमन आई सत्री हाडून दिता काय म्हूण वाट पळयतालीं. तितल्यान आईन च्यायेची ल्हान किटली आनी सत्री हाडून सुमनाच्या हातांत दिली. हे किटलेंतली च्या तीं दोगांय मदले सुटयेच्या वेळार पितालीं. सुमनान सत्री फुलयली जाल्यार तिका कांय कडेन बुराक पडलेले. तीं दोगांय तशीच ती सत्री घेवन भायर सरलीं. घोग्यांनी पावस पडटालो आनी वारोय मारतालो. सत्री गळटा ती पळोवन सोमून वाटे कुशीक अशिल्ल्या तेऱ्याचें पान काडून आपले तकलेर धरलें. दोगांय तशींच कुडकुडत शाळेचे वटेन वचपाक लागलीं.
घराच्या कांय मिटरां मुखार आशिल्ल्या व्हाळा कडेन पावतकच सुमनाचेर आकांत येयलो. ह्या वाळाचेर सुकलेल्यो माडयो घालून व्हाळ हुंपपाक वाट करून दवरिल्ली. ल्हानांक तशेंच व्हडल्यांक सर्कस करत ह्या माडयां वयल्यान वचचें पडटालें.
‘‘सोमू! व्हाळा वयल्यान वयतना सकयल उदकांत पळयनाका हां. सरळ मुखार पळय आनी चलत राव,‘ सुमनान सोमूक सांगलें.
‘‘कितें गो बाय इतलें भिता तूं. तूं म्हज्या परस दोन वर्सांनी व्हडलें मुगो. फुडल्या वर्सा तूं पाचवेक पडटलें मुगो आनीक तरी भिता. भितकुडें खंयचें कडलें,’’ सोमून ताचीं फकाणां करीत म्हणलें.
व्हाळांत पाणसोरोप बोडकी भायर काडून रावलेलो. तेका सोमू पळयत आशिल्लो.
‘‘बाय हांगां यो!!! तुका पाणसोरोप दाखयतां! पळय पळय कसो जिबली भायर काडटा पळय तो. यो गो भियेनाका,‘ सोमून भयणीक सांगलें.
‘‘सोमू तुजें आतां चड जालें हां. हांव आईक सांगतलें तुजें नांव. म्हाका भिवयतां तूं. राव तुजें नांव पयलीं बाईकूच सांगतां,‘ सुमनान बाईचें नांव घेतकच सोमू सामकोच भियेलो आनी हातांतले फातर व्हाळांत शेवटीत तो व्हाळ हुंपून भयणी फुड्यान पावलो.
‘‘पळय. त्या पाणसोरपाक पळोवपाच्या नादांत भिजलो मरे! कोण सांगता तुका असलीं अवचिनपणां करपाक!! आयज तुजें नांव कुसूमबाई सांगतलेंच,’’ सुमनान ताका भिवयलो.
‘‘बाय नाका गो कुसूमबाईक सांगूंक ती म्हाका तापयतली. म्हाजे कडेन उलोवची ना. आनी म्हाका धंय, ताक दिवची ना ती बाईन तें म्हाका दिलें ना, जाल्यार मागीर हांव तुका खंयच्यान दितलों. मात्शें चीत मुगो बाय,’’ रडपाच्या सुरान सोमून ताका भावूक करपाचे यत्न केले.
‘‘बरें! पूण परत येतना व्हाळाचेर पाणसोरोप पळोवचो ना मरे?’’ सुमनान विचारलें.
‘‘ना गो हांव पळोवचो ना पूण तो कांय करिना गो.. तो आमकां भिवून फातरांनी लिपून रावता. आमी दाणयो धरपाक वयता तेन्ना तो लिपून रावता मुगो भितकुडो गो तो सामको,’’ सोमू भयणीक समजावपाचो यत्न करीत सांगता.
‘‘म्हुणल्यार तूं घरा परत वयतना तेका पळयतलोच तर. राव! सांगता तुजें नांव बाईक,’’ सुमनान आवाज चडयलो.
‘‘आगो ना गो बाय. ना सांगचो. पयलींच हो पावस त्रास करता आनी तितूंत तूं म्हाका बाईचें नांव घेवन घाम काडटा. हांव सामकोंच भिजतलों मुगो,’’ सोमू, माथ्यावयलें तेऱ्या पान सारकें करीत भयणीक सांगता.
‘‘बरें बरें चल या बेगीन आतां. आयज शाळेचो पयलोच दीस. आयज कळाव जावन उपकारना. आनीक आयज खूब दिसांनी आमच्यो बाई आमकां मेळटल्यो न्हू!,’’ सुमन ताका समजयता.
शाळे मेरेन पावपाक लागपी आडे हुपत तीं दोगांय मुखार सरतालीं. शाळे कडेन लागीं पावता पावता ’कांसवांची बांय’ सोमूचे नदरेक पडली. ती तुडुंब भरलेली. बांयचें उदक काळेकिट्ट दिसतालें. पूण सदचे भशेन तेका कांसव वयर दिसले ना. पूण भयणीच्या भंयान ताणें बांयचे लागीं वचपाचें धाडस केलेंना.
‘‘बाय! कितलो पावस न्हू गो. कांसवाची बांय पळय सामकी भरल्या,’’ सोमून विशय काडलो.
‘‘तुका आतां थंय वचपाक जाय कितें रे? कांसव पळोवपाक,’’ सुमनान ताचें लक्ष सारकें धरलें.
‘‘ना गो बाय. हांव फक्त येवजितालों हे कांसव खंय गेले काय म्हूण. बांय भरून व्हांवता न्हू गो ते उदका वांगडा भायर सरले ना मुगो? शेतांत बी गेले काय?’’ सोमू भंयणीक एकार एक प्रस्न विचारपाक लागलो.
‘‘हय. जायत. बांय तेंचें घर न्हू. तेवूय आमचे भशेन शाळेक गेल्या आसतले. चल आमीय बेगी या,’’ सुमनान तेका सांगलें.
‘‘बाय ती कांसवाची आनी सश्याची काणी म्हाका मागीर परत सांग हां’’ सोमून भयणीक सांगलें.
‘‘आरे! अंदूं तुका ती काणी आसतली. कुसूमबाई सांगतली तुमच्या वर्गाक,’’ सुमनान म्हणलें.
‘‘खरेंच?’’ सोमू उमेदीन शाळे वटेन पावलां मारपाक लागलो
(मुखार चलता)
संजय बोरकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
