भांगरभूंय | प्रतिनिधी
मनशान सैम सोडून, सगल्यांक आपल्या तालार नाचपाक लायल्यात. हें सिद्ध जालां. पंजाब, हिमाचल प्रदेश, जम्मू- काश्मीर आनी उत्तराखंडांत सध्या पावसाचो, हुंवाराचो सांवार चल्ला तो सोंसपाचो न्हय. दोनश्यां वयर लोक मेल्यात. कोट्यांनी रुपयांची मालमत्ता नश्ट जाल्या. सैम विध्वंसाचे याचिकेचेर सुनावणी करतना, सर्वोच्च न्यायालयान काल खर प्रतिक्रिया उक्तायली. ह्या राज्यांक, राष्ट्रीय आपत्ती वेवस्थापन प्राधिकरण, पर्यावरण मंत्रालय, राष्ट्रीय म्हामार्ग प्राधिकरण हांकां नोटिसोय धाडल्यो. तीन सप्तकां भितर जाप मागल्या. न्यायालयाच्या मतान, ‘हें फक्त सैमीक न्हय, तर मनीस निर्मीत संकश्ट. दोंगरांनी बेकायदेशीर पद्दतीन झाडां कापल्यांत, हें हुंवार आनी पालसणां कोसळपाचें मुखेल कारण. सैम आतां सूड घेवपाक लागला.’ हाचेर साॅलिसीटर जनरलान सांगलें, ‘आमी सैमांत हस्तक्षेप केलो आनी ताका लागून तिडकल्लो सैम आतां आमचें लुकसाण करपाक लागला.’
उत्तर भारतांतलो हुंवार वेगळोच. घसघशाचें उदक ओत्ता तशी थंय हुंवार आयिल्ली न्हंय व्हांवता. विस्वास बसचो ना. पूण ही गजाल खरी. हांगाच्यो न्हंयो दोंगरा वयल्यान येतात, म्हणटकच तांच्या प्रवाहाक खूब वेग आसता. वाचकांनी व्हिडियो पळयल्याच आसतले. हिमाचल प्रदेशांतल्या धरणांत लांकडाचे शेंकड्यांनी लोळगे आयिल्ले. हाचो अर्थ कोणेतरी झाडां कापल्यांत. सरकारी वकील म्हणटा, ‘उदरगतीच्या कामां खातीर तीं कापल्यांत.’ बरें आसा, पूण तशें करतना सैमाक बादा जावची ना, हें पळोवंक नाका. रस्तो वा रेल्वेचो बोगदो करपाक दोंगर पोखरलो आनी पावसांत पालसणां सयत घरांकूय वेंगेंत घेवन त्या दोंगरान सकयल घालून घेतलें जाल्यार उपेग किेतें? जोशीमठांत कितें जालें ताची याद आसा न्हय?
देश स्वतंत्र जायत सावन झाडांची कत्तल जायत आसा. प्रकल्पां खातीर, पयश्यां खातीर. 2014 ते 2024 ह्या काळांत 1734 चौखण किलोमिटर रानांमळ ना जालां. तर 21,762 चौ. किलोमिटर इतलें नवें रान वाडलां. ही आंकडेवारी पर्यावरण मंत्रालयाची. म्हणजे कापलां ताचे कितलेशेच पटीन रानां तयार केल्यांत. मागीर सैमाचीं संकश्टां कशीं येतात तर उत्तर भारतांत? प्रकल्प, शेती, वसणुको, रस्ते, उद्देगीक उदरगत, किडी-किटक, सैमीक संकश्ट अश्या साबार कारणांक लागून रानां नाच्च जायत आसात. नवीं रानां तयार केलीं तरी जैवीक नदरेन म्हत्वाच्या झाडांचीं, दोंगरांची हानी जाल्या, हें विसरूंक जावचें ना. थळावीं झाडां कापून थंय भलतींच वा ल्हान झाडां लायलीं आनी दोंगर कोसळ्ळो, अशें कारण केरळ दुर्घटने वेळार तज्ञांनी दिल्लें.
दोंगर कापून निवासी प्रकल्प, फार्म हावसां, रिसोर्ट उबारपाचें काम पुराय देशांत चलत आसता. शेतां पुरोवन थंय इमारती बांदल्यात. उदक जिरपाक जागो ना. बिल्डरांनी दरेका राज्यांनी लाखांनी चौ. मि. जमनी घेतल्यात. सैम हाल्लो काय मागीर तो बुद्द शिकयता. न्हंयांचो हुंवार गाडयो, घरां, इमारतीय वांगडा घेवन वता. गोंयकारांनी सैम बेजार जाल्लो पळयला, पूण ताचे तिडकीचो अणभव अजून घेवंक ना.
रानांक राखण जाय. कोण झाडां कापता, उजो घालता, ते दोंगर कोणाच्या नांवार करता हाचेर लक्ष नाका? रानां संरक्षण कायदे खरपणान चालीक लावपाचो वेळ आयला. उदकाचें वेवस्थापन जाय. तें जंय सांठवता, जिरता थंय इमारती बांदूक उपकारना. सैमाची बादा निर्माण जाली काय मागीर हुंवार, मोड येता. हुंवार आडावपाक बांद, गटार वेवस्था जाय. झाडां लावन तीं जगोवपाक जाय. माती घालून शेतांनी रस्ते बांदूंक जायनात. उत्तर भारतांत हुंवार येवचो न्हय, म्हूण हिमालयाच्या आशिकुशीचें पर्यावरण सांबाळपाची गरज आसा.
उत्तर भारतांतले दोंगराळ वाठार मनशांक लागून संकश्टांत सांपडल्यात. ताका लागून पावसाच्या दिसांनी दरवर्सा सैमीक दुर्घटणा जातात. केन्ना शाणें जातले आमी?
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
