सुवाळो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

घडये पिराय वाडत गेल्ले कडेन नव्या पिळगेचे बरोवप हांकां पचना जाल्ल्यान, त्या बरपावळीचीं तांकां डायरिया बी जाता जावंये.

त्यावेळार आमच्या वाड्यावेलीं भोवतेक घरां रासवळ घराब्यांचीं जाल्ल्यान मनश्यांनी भरून ओत्तालीं अशें म्हणल्यार अतिताय जावंची ना. आयज लेगीत तीं घरां जरी त्याच जाग्यांनी आसात, पूण त्या घरांनी चार ते पांच बोडकां सोडलीं तर कोणूच मनीस दिश्टी लेगीत पडना. तातुंतली कांय घरां फकत उत्सवा दिसांनी वा घरांच्या कसल्याय सुवाळ्या निमतान परत मनश्यांनी भरिल्लीं दिसतात. गोंयकार चवथ, दिवाळी हे दोन मुखेल धर्मीक उत्सव चुकनासतना मनयताच. ह्या धर्मीक उत्सवां भायर काय घरांनी 15 ऑगस्ट, 19 डिसेंबर आनी 26 जानेवारी हे राष्ट्रीय सण मनयतात. आदीं सुवाळो म्हळ्यार घरांतल्या बायल मनश्यांची फुलां, नवीन जल्मल्ल्या भुरग्यांचे बारशे, सटी, मूंज, साखरपुडो, लग्न, साठी, पंच्यातरी…. इतल्या पुरतो मर्यादीत आसतालो. आयज काल कसल्याय गजालींचो सुवाळो करप सोंपें जालां. आदी बऱ्या घडणुके पासत वा खाशेलो आनंद दिवपी दीस, कृती, मनवोपांत सुवाळो जातालो. आतां ती गरज उरुंक ना. जल्माचो धरून मरणाचो लेगीत आयज सुवाळो मनोवप जाला. उपरांत त्या सुवाळ्यांचे फोटू समाज माध्यमां वेल्यान जगार घाल मेरेन ह्या “सुवाळोवाल्यांक” चैन पडना. ह्या फोटवांनी फुलांनी न्हेसयिल्लें पाळणें ते मडें व्हरपाची निसण, हाजीर आशिल्यांक वांटूंक केल्ले दुदाचे पेडे धरून बाराव्याच्या पिंडाचो आसपाव आसता. सुवाळो मनोवपाक फावो तो जागो, तातूंत वांटेकार जावपी रसीक लोक जायच अशें ना. आयच्या तांत्रिक युगांत तर तो व्हर्चूअली घरा बसून मनोवंयेता. आपल्या तोंडा मुखार फोन ना तर कॉम्पुटरांतलो कॅमेरा चालू केलो कीं जालें. सगळें जग तुमच्या मुस्कटा सामकार हजर. ह्या सुवाळ्यांक आंतरराष्ट्रीय सुवाळे म्हणूं येतात.
हालीं गोंयांत एका फाटोफाट कोंकणी पुस्तक लोकार्पण सुवाळे जावंक लागल्यात. कोंकणी चळवळी मोगींच्या मळार ही खोशयेची गजाल जावं येता. पूण जायत्या फावट अश्या सुवाळ्यांनी वाचक कमी आनी लेखकाच्या सोयऱ्या दायऱ्यांची गर्दी चड नदरेंत भरता. सुवाळ्यांचो जागो लेगीत स्टार हॉटेल धरून कला भवनाचे हॉल असो आसता. जांका पयशांची ही चैन परवडटा तांणी ते करचे. जांकां परवडना तांणी अनुकरण करचें न्हय. कांय फावट ह्या सुवाळ्यांनी प्रकाशीत जाल्ल्या पुस्तकां विशीं कोंकणी म्हालगडे आपली प्रतिक्रिया उक्तायतात. ती वाचले उपरांत येवजून येता, घडये हांकां तांच्या फाटल्यानची आयची कोंकणी बरोवपी पिळगी फकत अपचनी बरपावळ करता अशें दिसता काय? वा घडये पिराय वाडत गेल्ले कडेन नवे पिळगेचे बरोवप हांकां पचना जाल्ल्यान, त्या बरपावळीचीं तांकां डायरिया बी जाता जावंये. कोणाचें बरोवप बरें वायट हें थारावपाचो हक्क खरें तर प्रत्येक वाचप्यांक आसता. तो कोणा एकल्याच्या माथ्यार दिल्लो ना. कोंकणी बरपावळींत जर भर पडत आसा, तर जण एकल्याचे विचार आयकून घेवपाचे, चुकता माकता ते लेखकांक व्यक्तिशा सांगपाचें आमी धाडस दवरूंक जाय. अशें करी नासतना विंगड विंगड माध्यमांचो आलशिरो घेवन नवे पिळगेक, नव्या लेखकांक फाटीं ओडप ही लेगीत एक मानसीक विकृतीच.
आतां वेळ आयला कीं अकादेमी, मंडळाच्या जाणवळदांरानी, मानपान भोवमान, शालीं आनी फुलां भेटवण मातश्यो कमी करून आपली तांक नव्या बरोवप्यांची कार्यशाळा घेवंक लावंक जाय. कोंकणी मळावेल्या म्हालगड्यांक मार्गदर्शक म्हण घेवंक जाय. अशें जायत तर कोंकणी बरपावळीक आनीक बरे दीस येवं येतात. नवे पिळगेक तशेंच नव्यान बरोवपी हांका आपलें कितें, खंय चुकता हें कळूं येता. आनी तें दाखोवन दित तर कोंकणी भास आनी कोंकणी साहित्य फुडे सरूंक वेळ लागचो ना.
हालींसरा कोंकणी लेखक, शिक्षक विशाल खांडेपारकाराच्या तेराव्या पुस्तकांचें वांगडा रेव्ह. फादर मायरन जेसन बार्रेटोच्या रोमी आनी नागरी लिपींतल्या पुस्तकांचें प्रकाशन जालें. सुवात आशिल्ली एक वाचपाघर. पुस्तकांचे लोकार्पण करचे पासत ह्या परस बरो जागो खंयचो आसूं येता? वेंचीक वाचक, सरभोंवतणी पुस्तकां आनी परिपक्व मार्गदर्शक हांच्या हजेरीत ही कार्यावळ सोबली. भास, लिपी हें सगळें कुशीक सारून फकत कोंकणी खातीर वांगडा जाल्ल्या ह्या कार्यावळीत मुखेल सोयऱ्यांनी दोगांय लेखकांचे अभिनंदन करताना सर्गेस्त कवी मनोहर बाब सरदेसाय हांची याद करून दिली. सगळ्या कोंकणी लेखकांक लिपीचो बांद मोडून एकठांय हाडपाची ताक त्या वेळार तांकां आशिल्ली. बऱ्याच वर्सांनी ती गजाल त्या दिसा अणभवूंक मेळळीं अशें मत मानेस्तांनी, त्या वगतार उक्तायलें. शिक्षणीक पुस्तकां, ल्हान भुरग्यां पासत केल्लें बरप खरें तर कोंकणी शाळांनी ना तर कोंकणी शिकपी भुरग्या मदीं जावंक जाय. ढोल- तासो वाजोवप, कवनां, गायनां, खेळ मस्ती करपा इतलेंच हेंय गरजेचें. कोंकणींत बरें साहित्य तयार जातलें तर सगळ्यांक एकठांय घेवन तें करूंक जाय. असल्या वेळार आपले विचार, मत जर आमी शिकपी भुरग्यांच्या माथ्यार फॉर्सान मारत तर ते फुडें घातक आनी मारक जावं येता. कोंकणी पासत आमी एक कशें एकठांय जावं येता ही देख आयचे पिळगेक मेळूंक जाय. आनी अशें जायत तर ह्या फुडें कोंकणींत ज्ञानपीठ पुरस्कार फावो जावपी कितलेशेच साहित्यीक तयार जातले हातूंत कसलोच दुबाव ना. सण, उत्सव, कार्यावळ आनी सुवाळो हांतुतल्या फरकाची जाणविकाय आमकां जावंक जाय. आतां मेरेन ती जर जाली ना तर, कसल्याय गजालींचो आपल्या सुवार्था पासत सुवाळो करपी राजकारणी आनी आमी वेगळे थारचे नात.

दादा हेगडे
9518942298