भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सोमारा सुतांपुनव जाली. कितलेश्याच काळा सावन गोंयांत सुतांपुनव मनयतात. दर एकाच्या गळ्यांत जानवें दिसता तें ह्याच दिसा. हो दीस दर्याचेर जांचें पोट चलता तांचो म्हणचो पडटलो. पावसांत दर्या खवळिल्लो आसता. ताका लागून दर्यांतले सगले वेव्हार थंड जाल्ले आसतात. सुतांपुनवेक हे लोक चड करून नुस्तेकार समाज दर्याची पुजा करतात आनी दर्याक नाल्ल ओंपून खवीळल्ल्या दर्याक शांत करतात. उपरांतूच होडीं दर्यांत घालतात. गोंयची नुस्तेमारी सुरू जाताली ती ह्या दिसाच्यान. फकत नुस्तेकारूच न्हय तर बोटी, बार्जी आनी दर्या कडेन संबंदीत सगले लोक ह्या दिसाची वाट पळेतात. दर्याचेर अवलंबून आशिल्ले सगलेच दर्याची पुजा करतात. कांय उद्देगपती तर पुजे उपरांत दर्याक भांगराचो नाल्ल अर्पण करतात.
आतां काळ बदल्ला. होड्यांचो जागो ट्रोलरांनी घेतला. हे ट्रोलर केन्नाय नुस्तें मारूंक भायर सरतात. सरकार दोन म्हयने नुस्तें मारूंक बंदी घालता तरी कांय सभागे लिपचोरयां नुस्तें मारतात. हें जरीय खरें आसलें तरी दर्या केन्ना खवळत आनी ट्रोलर उमथीत नेम ना. सैमा कडेन आमी खेळूंक पळेतात पूण सैम एकदीस तरी बुद्द दाखयले बगर रावना. नुस्तें मारपाचो बंदी काळ सोंपलो तरी होडीं, ट्रोलर दर्यांत घालूंक मेळना. ह्याच दिसांनी कांय कडेन होडीं उमथुपाच्यो घडणुको घडल्यात. आनी देखून दर्या शांत जावप गरजेचें. दर्या शांत जावचो म्हणून तर ह्या दिसा दर्याची पुजा करपाची, ताका नाल्ल-फुलां ओंपपाचीं. आनी जे कोण दर्यांत वतात तांकां सुखरूपपणान परते तडीक हाड म्हणून दर्या लागीं मागपाचें.
पूण हालींसराक गोंयकार सुतांपुनव विसरल्यात म्हणचें पडटलें. सुतांपुनवेचो जागो आतां रक्षाबंधनान घेतला. गोंयची सुटका जाली आनी जायत्या भायल्या लोकांनी गोंयांत प्रवेश घेतलो. तांणी आपले रिवाज आनी सण हांगां हाडले. तांचे बरे तरेन मार्केटींग केलें आनी गोंयकारांनी आपले सण विसरून तांचे सण आत्मसात केले.
कांय नवे गोंयकार आपणालो सण ‘छट पुजा’ मनयतात. गोंयकार तातूंत वांटेकार जावंक लागले. दर्याचीच पुजा ती पूण आमचे सुतांपुनवेचे पुजेक वेगळें म्हत्व आसा, तांचें म्हत्व वेगळें. दर्या आमचें पोट भरता, जायतीं कुटुंबां दर्याचेरूच जगतात हें आमी विसरूंक फावना. पूण आमकां आमच्या सणांचें म्हत्व कळना. फकत सुतांपुनवूच कित्याक, होळी पळयात. आमच्या गांवांनी होळी पुजप, घरांत गोडशें करून होळयेक निवेद्य दाखोवन आनी व्हड उत्साहान हो दीस मनोवप. धाकटो शिगमो सोंपून व्हडलो शिगमो, गड्यां जात्रा ह्या दिसाच्यान सुरू जावपाच्यो.
पूण ही होळीय बदलली. हेर कडली होळी हांगा पावली आनी भांग मारून हांगची होळी सजूंक लागली. वेगळ्यावेगळ्या रंगांची उधळण जावंक लागली. आमचे होळयेक रंग मारी नासले. आमी गुलाल मारताले धुळवटी दिसा. तेय दीस थारिल्ले आसा. दर गावांत वेगळो दीस. पूण आतां होळीच रंगमय जाता. शिगमो तर सरकारान दर तालुक्यांत सुरू करीत सावन परंपरीक शिगमो सोंपलो म्हणपाची पाळी आयल्या. शिगमोच कित्याक आमच्यो सगल्यो परबो फकत इव्हेंट जायत चल्ल्यात. इंत्रुजाचो कार्निव्हाल जालो. तोय सरकारी जालो. गांवचे खेळ सोंपले आनी चित्ररथांनी जागो भरलो. आतां तर सांज्यांव आनी चिखलकालोय सरकारी जावचे वाटेर आसा. तांचोय चिखोल जालो ना म्हणजे जालें.
तर सांगतालों सुतांपुनवेचें. सुतांपुनव आमी विसरले आनी रक्षाबंधन घेवन बसले. आमच्या भुरगेपणांत रक्षाबंधन हें उतरूच आयकूंक नासलें. अकस्मात एक दीस हें बंधन उदेलें आनी सगले काडेन फाफसलें. सगले कडेन हॅपी रक्षाबंधन आनी दुकानदारांची जोड. आमच्या सणां मदीं एक नवो सण आयलो. गळ्यांत घालताले तें सूत हाताक बांदूक लागले. आतां ह्या सुताक कोण कितलें म्हत्व दितात देवाक खबर. पूण त्या सुतांक रंग बेरंगी करून धंदो मात बरो चल्ला. भावान आपली रक्षा करची हे आशेन भयण ह्या दिसा भावाक राखी बांदता. भाव खऱ्यांनीच भयणीची रक्षा करता? आयच्या सुवार्थी जगांत प्रोपर्टीक लागून भावां-भयणीं मदल्यान उजो वचना. ते भाव भयणींची धऱ्यांनीच रक्षा करतले?
हाची जाप हय अशी जरी आसली तरी भयण भावाक बांदता त्या धाग्यांत भयणीची रक्षा करची तांक आसा? जाल्यार दर दिसा आमकां कितें आयकूंक मेळटा? लिंगीक अत्याचार, बलत्कार, विनयभंग असल्योच खबरो येतात मूं. खंयचेंय वर्तमानपत्र काड वा खंयचोय टिव्ही चेनल लाय. ह्योच खबरो मेळटल्यो. दर एकली बायल ही कोणाची तरी भयण म्हणपाचो विसर कसो पडटा तर आमकां? खंयचेय चलयेचो वा बायलेचो विनयभंग करतना आपणाक राखी बांदपी भयण दोळ्यां मुखार कशी येना तर? हाचो अर्थ कितें जाता तर रक्षाबंधन ह्या उतराक आनी हाताक बांदिल्ल्या त्या धाग्याक अर्थ ना. रक्षण करपी आसता तो कसल्याच बंधना बगरूय रक्षण करता. आनी जाच्यांत विकृतीच भरल्या तो भयणी कडेनूय तेच विकृत नदरेन पळेतलो हातूंत दुबाव ना. म्हणटकूच रक्षाबंधनाचो सण हो फकत एक इव्हेंट जावन पडला म्हणल्यार अतिताय जावची ना.
हाचो फायदो जायना असो न्ही. कांय दीस तरी बाजार बरो चलता. तरी म्हाका दिसता आमी गोंयकारांनी मात्शें फाटीं वचची गरज आसा. आमी आमचे सण-परबो पयलीं वरी मनोवचेली गरज आसा. गोंयकारपण आनीक कित्यांत सोदपाचें तर आमी? ह्याच सणा परबांनीच न्ही? आमच्या सणा परबांचे इव्हेंट करूंक दिवचे न्हय इतलेंच मागणें. आतां चवथ येतली. ती तरी परंपरीक पद्दतीन मनोवया. कांय सार्वजनीक गणपती मंडळांनी धंदो चलयला तांकां चलोवं दी. आमी प्रामाणीकपणान चवथ मनोवया.
अभयकुमार वेलिंगकार
9423884687
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
