सुकीं खाणां दिवपूच योग्य!

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

दोन वेळाचें पोटभर जेवण मेळप जांकां शक्य जायना, अशीं हजारांनी कुटुंबां आमच्या देशांत आसात. तामिळनाडूचे मुख्यमंत्री के. कामराज हांकां तांच्या राज्यांत अशीच स्थिती आसा, हें जाणवलें आनी तांणी 1955 त मदले सुटयेंतलें खाण (मिड डे मिल) येवजण सुरू केली. मदुराईंतल्या सौराष्ट्र बाॅयज् हायर सेकंडरी स्कुलांत तिचें सगल्यांत पयली लोकार्पण जालें. उपरांत हेर राज्यांनीय ही संकल्पना उखल्ली. बरींच भुरगीं शाळांनी येनात, तांकां घरा कडेन वेवस्थीत खावपाक मेळना. निदान खावपाक मेळटा म्हणून तरी गरीब भुरगीं शाळेंत येतलीं हो हेतू हे येवजणे फाटल्यान आशिल्लो. तो येसस्वी जालो. मदले सुटयेंतल्या खाणाक लागून भुरग्यांचो आंकडो वाडलो आनी तातूंतल्या कांय जाणांक खाणा वांगडाच शिक्षणाची गोडीय लागली. गांवगिऱ्या वाठारांतल्या भुरग्यांक शिक्षीत करपात हे येवजणेचें मळबा येदें योगदान आसा, हें विसरूंक जावचें ना. 28 नोव्हेंबर 2001 क सर्वोच्च न्यायालयान सगल्या राज्यांतल्या सरकारांक ही येवजण स म्हयन्यां भितर सुरू करपाचे निर्देश दिल्ले. आमच्या गोंयांत 1970 च्या दसकांत मदले सुटयेंत सरकारी शाळांनी दोन मेरी बिस्कुत्यो आनी गांवठी केळें दिताले.
देशांतल्या कांय शाळांनी बाई, सेविका स्वता भुरग्यां मुखार खाणां शिजोवन दितात. गोंयांत फाटलीं बरींच वर्सां हें काम बायलांचे आपमजत गट करतात. मात, अदीं मदीं हें मदले सुटयेंतलें खाण वादग्रस्त थारत आसा. कांय वेळार तर तें खावपी भुरग्यांक हाॅस्पिटलांनी पसून व्हरचीं पडल्यांत. पाल, जल्ल्याचें वीख बादना, भुरगीं भियेवन दुयेंत पडल्यांत, असोय युक्तीवाद त्या वेळार कांय जाणांनी केला. जाका भोगता, ताकाच तें कळटा. तेन्ना खावपाची वस्त ताजी, रुचिकूच आसपाक जाय. खाणांच्या दर्ज्या कडेन तडजोड नाका.
गोंयांतल्या शाळां खातीर खाणां रांदपी बरेच गट हे थळाव्या लोकप्रतिनिधींक लागींचे. कांय गट तर वेंचणुकांच्या काळांत खास स्थापन जाल्यात. तेन्ना, ‘आमचो XX आसा, कितेंय संकश्ट आयल्यार तो तारून व्हरतलो’ हाची 200 टक्के खात्री कांय जाणाक आसा. म्हणटकूच बरेच गट खाणांचे बाबतींत शिस्त आसताच अशें ना. ते रांदतना आडनदर करतात. देखून तातूंत पाल, जल्ले पडटात. घरांत आमी रांदतात, तेन्ना तातूंत पाल पडप, कड्डणांनी बरड, किडी आसप, अशें सहसा जायना. हांगाच तें कित्याक जाता? ह्या गटांची रांदची कूड नितळ आसची ना वा ते म्हाल विकत घेतना ताचो दर्जो तपाशिनात आसतले वा तांचो गुदांव बुरसो आसतलो! सावयवेरें वाठारांतल्या सगल्याच शाळांनी किडी आशिल्लें खाण मेळूंक ना. ऐनवेळार म्हाड्डोळच्यान हाडिल्ल्या सोयाबीनांत बरड जाल्ले, ताकाच लागून हो प्रकार घडलो, असो दुबाव पालकांक आसा. सोयाबीन विकत घेतना, नितळ करतना, शिजोवपाक दवरतना कोणाकूच कशें कांय दिसलें ना? आतां सरकारी यंत्रणां हाचो तपास करतात. दोशी सिद्ध जाल्यार खर ख्यास्त करपाचें आस्वासन सरकारान दिलां. फाटले फावट जंय – जंय खाणां बाबतींतल्यो घडणुको घडल्यात, तांचेर जशी कडक कारवाय केली तशीच हांगाय जातली, अशें सगल्याच पालकांक दिसता!!!
आतां ह्या खाण पुरवणेचें काॅण्ट्रॅक्ट अक्षय पात्र फावंडेशनाक मेळ्ळां खंय. प्रभुपाद स्वामी हांची ही संस्था प्रधानमंत्री पोशण अभियाना खाला लाखांनी भुरग्यांक मदले सुटयेंतलें खाण दिता. कांय आप मजत गटांनी त्या वेळार विरोध केल्ल्यान गटांकूय काॅण्ट्रॅक्ट दिवपाचें थारिल्लें. पूण, हे असले प्रकार जायत रावले जाल्यार सगलें अक्षरपात्रांतूच पडपाक शकता. मागीर गांवगिऱ्या वाठारांतल्या बायलांच्या रोजगाराचेर हावळ येतली. प्रवास खर्च परवडना, पालक संघ बिलाचेर सय करपाक उशीर करतात, सरकारा कडल्यान वेळार पयशे मेळनात, अशी कागाळूय पोरूं गटांनी केल्ली. कांय वर्सां पयलीं भुरग्यांक पुलावा बदला पातळ भाजी, पाव आवडटात, म्हूण मेनूंत बदल केल्लो.
गोंयांतल्या सरकारी शाळांनी शिकपी कांय भुरगीं सोडल्यार मदल्या सुटयेंतल्या खाणाची सामकी गरज आसा, अशें ना. पूण भुरगीं तेलकट, मसाल्याचें खातलीं म्हूण हें पुश्टीक खाण दिवप. निदान हाचे मुखार सुकीं खाणां दिल्यार बरीं. बिस्कुती, गांवठी केळीं, कापिल्ली पोपाय, पेरां वा हेर कितें दिवं येता. तांचोय दर्जो अर्थांत तपासचो पडटलो. मात, हो मदले सुटयेंतलो वाद आनीक
नाका.