सिनेमा, थेटरां आनी उमेदीच्या खिणांची याद

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आदीं थिएटराचो पड्डो आनीं पिक्चर निव्वळ चकचकीत दिसनाशिल्लें. आमीं त्या पडड्याक बाणशिरें म्हणटाले !

भुरगेपणा सावन तरणाटेपणां मेरेन सिनेमा थेटरां आनीं सिनेमा म्हणल्यार आमचो आवडीचो विशय आशिल्लो. मनरिजवणेचें तें एक महत्त्वाचें साधन आसतालें. तेन्ना कोणेंय एखादो सिनेमा पळयला आसत, पूण हेरांनीं पळोवं नासत जाल्यार, जाणें पळयला तो झेतान ताची काणी सांगतालो आनी हेर सगळे तो प्रसंग दोळ्यां मुखार हाडटाले. पळयल्ल्या सिनेमाची काणी सांगप म्हणल्यार लेगीत एक कलाच आसताली. एखादो वांगडी ती अशे तरेन सांगतालो की आयकतल्यांच्या दोळ्यां मुखार तो खीण उबो रावतालो. जर सगळ्यांनीच तो पळयल्लो आसत जाल्यार मात जण एकलो आपआपले परीन ताचें वर्णन करतालो.
शिंयां दिसांनी आमी रातचे जेवन धग घालून भोंवतणीं बसताले. तेन्ना पळयल्ल्या सिनेमाचे स्टोरीचोच विशय आसतालो. गरमे दिसांत रातचे शेतांत वा देवळा कडेन वाऱ्याक बसताले, तेन्नाय बी सिनेमा स्टोरीचोच विशय आसतालो. एखाद्या सिनेमांतलीं गीतां आवडलीं जाल्यार तो सिनेमा परत परत पळयताले. खासा करून संगीतकार शंकर जयकिशन हांचीं गीतां, राज कपूर, देव आनंद, राजेंद्र कुमार, शम्मी कपूर हांचे सिनेमा रसिक तरणाटे परत परत पळयताले.
म्हाका याद आसा हांव लेगीत सिनेमांतलें अमूक गीत अमूक वेळार लागता तें आयकूंक सिने नायगारा पड्ड्या लागीं दारां भायर उबो रावन आयकतालों. उपरांत डोअरकीपर म्हाका भितर बसून आयकूंक सांगपाक लागलो. कारण तेन्ना हीं गीतां फकत रेडिओचेरच आयकूंक मेळटालीं.
तरणाटेपणांत आमी चार- पांच वांगडी रातच्या साडे धा- इकरा वरांची वास्को- मिरज ( मुंबय ) रेल्वेन बेळगांव वताले. फांतोडेर चार साडेचार वरांचेर पावताले. पावले बरोबर सकाळचीं नियमित कामां करून च्या पिवन पयलीं खबरांपत्रांत खंयचो सिनेमा खंयच्या थेटरांत लागला तें पळोवन सकाळीं दनपरां सांजचो रातचे चार नवे बरे सिनेमांचे शो पळवन रातची देड वराची रेल्वे धरून सकाळीं सांवड्ड्यां पावताले. केन्ना- केन्ना दोन दीस रावन आठ सिनेमा पळोवन येताले. पळयल्ले सिनेमा गोंयांत येवपाक उण्यात उणीं एक देड- दोन वर्सां लागतालींच. तेन्ना आमीं झेत मारप, आंवंय हो सिनेमा हांवें देड वर्सा आदीं बेळगांव पळयल्लो !
तशें पळोवंक गेल्यार गोंयांत आयजूय सिनेमा थेटरां आसात. डिजिटल तंत्रज्ञानान आज सिनेमा पळोवप खुबूच सुखदिणें आनी खोशयेचें जालां. फरक इतलोच की, सिनेमा थिएटराचें नामकरण मल्टिप्लेक्स स्क्रीन जालां. आदल्या थेटराचे सुवातेर दोन थेटरां म्हणल्यार स्क्रीन जाल्यांत. आदले पन्नास पयशे, सव्वा रुपया आनी अडेच रुपयांचे तिकेटींची सुवात आज देडशें, दोनशें, अडिचशें, तिनशें रुपयांचे तिकेटींनी घेतल्या.
आदल्या काळांत सिनेमा खंयचोय आंसूं, नवो वा पोरणो, तिकेटीचे दर केन्नाच बदलनाशिल्ले. फकत आमच्या सांवड्डें- कुडचडेंच्या मारुतीगडावयले जात्रेक आनीं मडगांवचे दिंडी उत्सवांत रातीं बारा आनी तीन वरांचेर खासा शो आसताले तेन्ना दर इल्लेशे वाडयताले. हे सिनेमा गोंयांत हेर गांवात लागचे आदीं या दोन थेटरांत लागताले.
म्हाका भावान पयले फावट सिनेमा पळोवंक व्हेल्लो तो राजेश खन्नालो “आखरी खत” दोन वर्सांच्या भुरग्याचें कथानक आशिल्लो. तातूंत आवय मेल्ल्यान तो भुरगो रस्त्यार बाबडो एकटोच भोंवत आसता. ताका वाटेर गुळयो दिसतात. त्यो तो खाता आनी न्हीद येतकच रेल्वे रुळाचेर न्हिदता. ताचे वयल्यान रेल्वे वता ती पळयतकच म्हजेर आकांत आयिल्लो. गाडी गेल्या उपरांत तो रडत उठून वता. तेन्ना हीं सगळीं फकाणां म्हणपाचें कोणा खबर आशिल्लें ! उपरांत आमी स्कूलांतल्या वांगड्यांनी पयलो इंग्रजी सिनेमा ” Machenas Gold ” नाटका भशेन पड्ड्या तेंकून आठ आणें तिकेटीचे पयले लायनींत बसून पळयलो ! मागीर कळ्ळें नाटक फुडें आनी सिनेमा फाटल्यान बसून पळोवप आसता !
सगळ्यांत महत्त्वाचो बदल म्हणल्यार, आदल्या काळांत नवो सिनेमा मुंबय, दिल्ली सारख्या महानगरांत रिलीज जातालो. तो बरो चल्लो जाल्यार दोन वर्सांनीं गोंयांत येतालो. बरो चललो ना जाल्यार स म्हयने वा वर्सान गोंयां येतालो. बरो चलतलो सिनेमा पणजी, मडगांव, म्हापशें सारख्या शारां उपरांत तीन- चार म्हयन्यांनी आमच्या सांवड्डें- कुडचडेच्या सिने प्रशांत वा सिने नायगारा थिएटरांत लागतालो. म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार, त्या काळांत सिनेमा पळोवपाची एकच सुवात आसताली ती म्हणल्यार थेटर. उपरांत टेलीव्हिजन आयलो, व्हिडीओ प्लेअर, व्हिडिओ कॅसेट आयली, उपरांत सीडी प्लेअर, सीडी आयली. तेन्ना व्हिडिओ प्लेअर, व्हीसीडी भाड्यान हाडून पळयताले.
आज परिस्थिती बदलल्या. सिनेमा पळोवंक थेटरांत वचपाची गरज उरली ना. घरांत पन्नास साठ इंच आकाराचो टी वी आनीं इंटरनेट आसत जाल्यार दोळ्यां विचारून जायतो सिनेमा पळोवंक मेळटा. इतलेंच न्ही तर आधुनिक तंत्रगिन्यानाच्या आदारान डॉल्बी सावंड वा स्टिरीयोफोनिक सावंड परिणामांचो लाब घेवप शक्य जालां. थोड्यांनी तर आपल्या बंगल्यांत धाकटुलेशें सिनेमा थेटरुच बांदलां.
आदल्या काळांत थेटरा कडेन वचून लायनींत उबो रावन एकामेकाक धुकलून, चिड्डून, झगडीं करुन तिकेटी काडच्यो पडटाल्यो. आज मोबायला वरवीं खंयूय रावन आमी तिकेटी आनी जायती सुवात बूक करूं शकतात. मल्टिप्लेक्स येत सावन तिकेटींचो काळोबाजार बंद जालो. आदल्या काळांत ह्या धंद्याचेर कुटुंब पोसताले. आमच्या गांवच्या थिएटरांत तिकेट बुकिंग करपी वा मॅनेजर वळखीचो आसप म्हणल्यार तेन्ना व्हडली गजाल आसताली.
आमचें सांवड्डें- कुडचडेंचें सिने प्रशांत थिएटर गोयचें सुंदर थिएटर आशिल्लें आनीं मडगांवचें सिने विशांत व्हड सिनेमास्कोप पडडो आनीं बरो आवाजा खातीर फामाद आशिल्लें. आदीं थिएटराचो पड्डो आनीं पिक्चर निव्वळ चकचकीत दिसनाशिल्लें. आमीं त्या पडड्याक भांडशिरें म्हणटाले ! उपरांत सिने प्रशांत थिएटरांत फोटोफोन स्क्रीन प्रोजेक्टर बसयतकच पिक्चर बरें चकचकीत आनीं इल्लें व्हड दिसूं लागलें. पूण ताचेर फकत 35 मि.मि आकाराचेंच पिक्चर दिसतालें. उपरांत स्टीरीओफोनीक सावंड तंत्रगिन्यान आनी 70 मि.मि पड्ड्याचेर पळवपाचो “शोले” सिनेमा आनीं उपरान्त “कुर्बानी” आयलो. पुण तो आमच्या पड्ड्यार इल्लोसोच दिसतालो. म्हणटकच आमीं धावी यत्तेची प्रीलिमनरी परिक्षा सोंपले उपरान्त मडगांवां दनपरां सिने मेट्रोपोलांत “शोले” पळयलो, पूण थंय बी मजा आयली ना. कारण तेन्ना गोंयांत 70 मि.मि थेटर नाशिल्लें.
1980 वर्सा हैदराबाद प्रशिक्षणाक गेल्ले कडेन नशिबान एका नव्या “शिरीन फरहीन” या ट्वीन 70 मि.मि स्टीरीओफोनीक सावंड थिएटरांत म्हाका फिरोझ खानालो “कुर्बानी” हो सिनेमा पळोवंक मेळ्ळो. कांय वर्सांनीं मुंबय गेल्ले कडेन 70 मि. मि स्टीरीओफोनीक सावंड थिएटरांत “शोले” सिनेमा मॅटीनी शो पळवपाची संद मेळ्ळी. मन धादोस जालें.
आतां तर सगळींच मल्टिप्लेक्स स्क्रीन थिएटरांत 70 मि.मि स्टीरीओफोनीक सावंड आसता. आदल्या एका थिएटराचे सुवातेर दोन थिएटरां म्हणल्यार दोन स्क्रीन जाल्यांत. पांचशें, सातशें सिटांची सुवात आज दोनशें सिटांनीं घेतल्या.
एक मजेशीर गजाल याद जाता, हांव आनीं म्हजो आतेभाव दनपारचो “चितचोर” सिनेमा शो पळोवंक गेल्ले. तातुंतलीं सुंदर गीतां, सिनेमेटोग्राफी, सहज सुंदर अभिनय, कथानकान आमचेर जादू केलो आनीं आमीं थंयच रावन परत सलग सांजचोय शो पळवन घरा आयले. अशेच एकदां आमीं नासिरुद्दीन शाहचो “अल्बर्ट पिंटो को गुस्सा क्यों आता है ” हो आर्ट सिनेमा पळोवंक गेल्ले. इंटरवल जावन पळयत जाल्यार येद्या व्हडल्या थिएटरांत आमीं पांचच जाण आशिल्ले ! म्हणटकच आमी ताचें नांव बदलून “प्रेक्षकों को गुस्सा क्यों आता है ” अशें नामकरण केल्लें !

रंजन महादेव नायक
9823154336