भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हो मोसम रिझल्ट आनी कोचिंग क्लासांनी प्रवेश घेवपाचो. मुखेल दिसाळ्यांतल्या पयल्या चार पानांच्या जायरातींत अभियांत्रिकी, वैजकीय प्रवेश परिक्षांत देशांत पयल्या 500 ते 600 क्रमांक जोडिल्ल्या विद्यार्थ्यांच्या ल्हान फोटवां मदीं तिनशे मदले तिनशे मार्क मेळयिल्ल्या 3- 4 जाणांचे व्हड फोटो आनी वयर कोनशाक हाताची घडी घालून कोच उबो आसता. समर्थक खेळगड्यांचेय फोटे आसतात जांणी हें शिक्षण घेतलें ना.
शारांतल्या चौकांत, म्हामार्गार, देवळां मुखार, शाळां मुखार असलेच व्हड आकाराचे बोर्ड साबण, सिमेंट, फ्रीज, टीवी वांगडा आपलो कोचिंग ब्रांड विकतना दिसतात. कोचिंग क्लासेस हो सद्या देशांतलो कोट्यांनी रूपयांची उलाढाल करपी धंदो जाला. तेन्ना प्रवेश परिक्षांच्यो प्रश्नपत्रिका विकपी सिंडिकेटांत प्राध्यापक आनी कोचिंग सेंटरा चलोवपी सांपडिल्ल्यान ‘गुरू साक्षात परब्रह्म’ मानपी संस्कृतायेंत दुडवांच्या लालसेन कलियुगांतले थोडे गुरू साक्षात भ्रश्टाचारी रूपांत दिसपाक लागल्यात. विद्यार्थ्यां खातीर ह्यो स्पर्धात्मक प्रवेश परिक्षा ‘करो या मरो’ जिवघेण्यो जाल्ल्यो दिसतात.
आवय- बापूय मेडिकल, इंजिनीयरींग, आयटींत करियर विशी स्पर्धांचे बीं भुरगे पाचवेंत आसतना तांच्या मनांत रूजोवपाक सुरवात करतात. खरें तर तांची मुखारली सगळी जीण हीच स्पर्धात्मक जावपाची आसता. भुरगीं धावेक पावताच बारावेची तयारी सुरू जाता. डिग्री खातीर उण्यांत उणी उपस्थिती लावपा खातीर कॉलेजींत वचप आवश्यक जाता खरें, पूण सगळे लक्ष कोचींग क्लासाचेर केंद्रीत आसता.“हांवें दिसाचीं सात- आठ वरां अभ्यास केलो. टीव्ही पळयलो ना. मोबायल गरजे पुरतो वापरलो. भायली दिशा चड पळयली ना. दोस्तां वांगडा चड उठ- बस केलें ना. अशे तरेन आपूण णववे सावन व्रतस्थ रावलें” हें हालीं एका टॉपर विद्यार्थिनीन आपले मुलाखतींत सांगलां. म्हणल्यार तरूणपणांतली चार वर्सा तें जगलेंच ना. तेन्ना म्हजे सारकेल्याक खूब आदीं जल्माक घालून असल्या यातनांतल्यान सुटका दिल्ले खातीर हांव देवाचे मनोमन आभार मानतां. फकत शिक्षिणीक सिलेबसांत बंदिस्त रावनासतना आमी हांसत खेळत मस्ती करत मजेंत शिकले, जिणूय तशेच जगले आनी जगतात.
मनजोगत्या कोर्सांत प्रवेश मेळयले उपरांत मल्टीनॅशनल कंपनीत नोकरी मेळोवपा खातीर फुडली चार- पाच वर्सां डिग्रीत टॉप करपा खातीर रातीचो दीस करप सुरू जाता. मास्टर्स करपाचीं सपनां पळोवपी अमेरिका, युरोप, ऑस्ट्रेलियेक वचपाचे तयारीक लागिल्ले आसतात. ह्या सगळ्यांत मानसीक ताण हिसपा भायर वाडटा.
4- 5 वर्सा खडतर तपस्ये उपरांत देशांत टॉपच्या महाविद्यालयांत प्रवेश मेळयतकच अभ्यासक्रम झेपना जाल्ले कारणान वा मनजोगती स्पर्धात्मक टक्केवारी मेळपाची शक्यताय नाशिल्ल्यान भियेवन जीण सोंपोवपी विद्यार्थ्यांची संख्या आयज वाडत आसा. गोंयांत 6 म्हयन्यांत एकाच नामनेच्या अभियांत्रिकी विद्यालयांतल्या तिगा विद्यार्थ्यांनी आपली जीण सोंपयली. आतां तर कोचिंग क्लासेसांतल्या ‘मॉक टॅस्टीं’ त बरो निकाल ना लागिल्ले कारणान जीण सोंपोवपाक लागल्यात. देशांतल्या प्रवेश परिक्षांचे व्हड कोचींग हब म्हूण नामना लाबिल्ले- आनी बदनामूय जाल्ले – कोटां शारांत असल्यो आत्महत्या हो एक अपरिहार्य भाग म्हूण आतां तटस्थपणान पळोवपाक लागल्यात.
हातूंत काय बाबतींत विद्यार्थी तर काय बाबतींत आवय- बापूय जापसालदार आसतात. विद्यार्थी स्वता जिद्दीक पेटून आपल्या बौद्धीक कुवतीन पचोवपा पेल्यानचो व्हडलो घास मारपाक वतात आनी शक्य जायना अशें दिसता तेन्ना निर्शेतात. दुसऱ्या प्रकारांत आवय- बापूय आपले सपन, आपल्यो महत्वाकांक्षा भुरग्यांच्या माध्यमांतल्यान पुराय करपा खातीर ताचेर अमुकूच शाखा वेंचपाचे चेंपण हाडटात. कामवाली बायांचे भुरगे इंजिनीयर, दोतोर जावंक शकता जाल्यार तुका कसली धाड मारल्या हो तर्क. दोतोर बापायन फोर्सान आपल्या फाटल्यान आपलो वारसो चलोवपा खातीर पुताक विज्ञान शाखेंत धुकळील्लो. पूत मुळांत कवी काळजाचो. प्रयोगशाळेंत ताका बेब्यांक हात लावपाक वीट दिसतालो तर तो दोतोर कसलो कर्माचो जातलो. तरी बापायन समजिकाय दाखोवन वेळ आसतना ताका कला शाखेंत प्रवेश मेळोवन दिलो.
सगळ्यांकच हें भाग्य लाबना. आवय- बापूय हट्टाक पेटिल्लीं आसतात तेन्ना विद्यार्थी नैराश्याच्या गर्तेत सांपडटा आनी शेवटा ‘आवय बापायचे रीण फारिक करनासताना आपूण वता’ म्हूण माफी मागपी चीट फाटल्यान दवरून जीण सोंपयतात.
जे येसस्वी जावन परदेशांत वा देशांत बऱ्या कंपनींनी पावले तांणीय आवय बापायचे रीण बरे तरेन फारिक केलें वा करतात अशें बऱ्यांचदा जाल्ले दिसना. आपलो चलो अमेरिकेंत प्राध्यापक आसा म्हूण अभिमानान सांगत ताका सोयरिक सोदपी आवयक आपलो पूत आदींच गोरे अमेरिकी बायले वांगडा काजार जावन एके चलयेचो बापूय जाला हें कळ्ळें तेन्ना तिचें जग बदल्लें. ती समाजांतल्यान अलिप्त, अंतर्मुख जावन घोवा वांगडा बाल्कनींत बशिल्ली हांव बरींच वर्सां पळयतालो. कालांतरान दोगांय देवाघरा गेलीं. हालीं ते घर गायब दिसलें. अमेरिकेंतल्या पुतान जागो बिल्डराक विकला, तो थंय बिल्डिंग बांदतलो अशें शेजाऱ्यान सांगलें.
अमेरिका आनी युकेंत दोन पूत आशिल्ले, तांची एक काणी. आवय सोंपली तेन्ना अमेरिकेंतल्या पुतान भावाक सांगलें हातांत म्हत्वाच्या प्रोजेक्टाची जापसालदारकी आसा. कंपनी सुटी दिवची ना. तेन्ना तूं कसोय करून थंय वचून आवयचो अंत्यविधी करून यो. तसो त्या भावान केलो आनी तो युकेंत परतता थंय आसा तर आवयच्या मरणाच्या शोकान बापूय भायर पडलो असो संदेश ताका आयलो. ताणें अमेरिकेंतल्या भावाक फोन केलो. हांव आत्ताच परतलां तेन्ना ह्या फावट तूं वच, क्रिया कर्मा उपरांत घर- भाटाचेय जाग्यार घाल. त्या प्रमाणें अमेरिकनान गोंयांत येवन विधी केले आनी वकिलाक घर- दार, जागे विकपाची ‘पॉवर ऑफ एटर्नी’ दिवन कायदेशीर सोपस्कार पुराय करपाक लावन अमेरिकेक शेंवटलो.
जे आयटींत पुणे, बंगळुरू, हैदराबादेंत आसात तांच्याय आवय बापायची परिस्थिती चडशी वेगळी आसना.
वर्क फ्रॉम होम करप्यांचो घरांतूच वेगळेंच जग- स्पेस आसता. म्हज्या अहमदाबादच्या इश्टाचे चलयेक मल्टीनॅशनल बँकेत काम मेळ्ळें आनी तीं पुण्यांत खरडी आयटी पार्क वाठारांत रावपाक आयलीं. हांव पुण्यांत कोरेगांव पार्क भागांत राबित्याक आसता थंयच्यान खरडी लागींच आशिल्ले कारणान डिसेंबरांत हांव तांकां मेळपाक गेल्लों. इश्ट आनी हांव जमशेदपूरांत कामाक आसतना ताची धुव धा वर्सांची आशिल्ली, तेन्ना हांवें तिका पळयिल्ली. आतां तीस वर्सां उपरांत पुण्यांत त्या दिसा ती चली पाच मिनटां म्हजे वांगडा उलोवन भितर गेली ती परत दिसली ना. भायर सरचे वेळार तिका बाय म्हणपाचें आसलें. इश्ट म्हणपाक लागलो तिका डिश्टर्ब करू नये. कितलेशे म्हयने थंय आय.टी पार्क वाठारांत आडकून पडून पिझ्झा, ऑनलायन खाणां खावपी इश्टाक मोटर सायकलीचेर कँप, एंप्रेस गार्डन, शेनवार वाडो, दगडूशेठ गणपती, सारस बाग, सदाशिव पेठ, नारायण पेठ, नवी पेठ, डेक्कन जिमखाना, जंगली महाराज रोड, फर्ग्युसन रोड भोंवडायत आमच्या ल्हानपणांतले ओरिजनल पुण्याचें दर्शन घडयलें, जेन्ना खरडी, मगरपट्टा, औंध, बाणेर, हिंजेवाडीत फकत शेतां आशिल्ली. ताका मुंजाबाच्या बोळांत बेडेकरांचो झणझणीत मिसळ- पाव खावोवन फर्ग्युसन रोडार आमच्या लेंडमार्क ‘रूपाली’ची कॉफी पिवयली आनी घरा सोडलो.
नोकरेक लागतात तेन्ना वयाची पंचविशी पार जाल्ली आसता. थोड्याशा रोमांसा उपरांत लग्न जातात. दोगांय मेळून रीण काडून फ्लॅट, कार घेतात. करियर ग्राफ वाडोवपा खातीर, लायफ स्टायल उंचावपा खातीर, पगारवाडाये खातीर जोडप्यांची कॉर्पोरेट निसण चडप सुरू जाता. ताण वाडटा. पयस रावतात तांचो कुटुंबाशी संपर्क उणावता आनी घरांत चार वण्टींत रावतात तेन्नाय एकमेकां वांगडा सुखदसो संवाद जायना. घरांत कुटुंब न्हय रोबॉटस रावतात म्हणुंयेता.
मागीर नारायण मुर्ती सारकेले सप्तकांत 70 वरां काम करपाची शिफारस करपी मेळटात. आयताराक बायलेचे तोंड पळयत बसपाचे सोडून ऑफिसांत कामार येवन उत्पादन वाडोवपाची शिकवण मुर्ती दिता. तो तंत्रज्ञानांत हुशार, जीवशास्त्र सारके शिकलोनाशे दिसता. काम आनी जीण जगप हातूंत संतुलन दवरलें ना जाल्यार एक तर भलायकी इबाडटा आनी दुसरे कालांतरान सर्जनशिलता आनी उत्पादनक्षमता उणावता हें ताका कळना. बायल सुधा मुर्ती घोवा परस चड परिपक्व दिसता. तिच्या उलोवण्यांत शाणपण आनी औचित्य दिसता जेन्ना ती “दुडू म्हणल्यार सर्वस्व न्हय, भुरग्यांक दुडवांच्या पलतडी वचून विचार करपाक शिकयात. कुटुंबा वांगडा वेळ घालयात” असो उपदेश दितना दिसता. नारायणबाब धंदोच वाडयत बसलो. तिचे वांगडा संवाद सादलो नाशिल्ले कारणान घरकान्नीचें जीण जगपाचें मौलिक तत्वज्ञान ताका समजलेंनाशें दिसता.
जीण सजगतायेन (mindfully) जगपाक पावले नात हें जेन्ना ह्या लोकांक कळपाक लागता तेन्ना वेळ गेल्लो आसता. भूतकाळांत रिगून जगपाची टेक्नोलॉजी आयज तरी ना. इलॉन मस्क हो सरासरीपरस चड बुद्ध्यांक आशिल्लो अभियंतो- संशोधक. ट्रंपाचो उजवो हात आशिल्ल्यान आयज अब्जावधी डॉलरांची सरकारी कंत्राटा ताका मेळटात. चार बायलां कडल्या संबदातल्यान 13 भुरग्यांचो बापूय आशिल्लो मस्क एक आदर्श अशें कुटुंब घडोवपाक शकलो ना. एके चलयेन संबंद तोडून बापायचें नांव लावपाचें सोडून दिलां. जगांतल्या सगळ्यांत गिरेस्त, बळिश्ट मस्काक तणाव मुक्त जावपा खातीर कॅटामायन ड्रग्साचो आदार घेवचो पडटा. देशांतूय तणावपूर्ण जीण जगपी युनिव्हर्सिटी, कॉर्पोरेट टॉपर्स तकलेंतल्या तणावांतल्यान थोडो विसव मेळोवचे खातीर ड्रग्सांचेर निंबून दिसतात. ड्रग अतिरेकान गोयांत संगीत रजनींत एंजॉय करपाखातीर आयिल्ल्या आय.आय.टी टॉपराचो जीणे प्रवास हांगा सोंपलो. काव्य, ललित सहित्य, मानसशास्त्र, समाजशास्त्र, तर्कशास्त्र, तत्वज्ञान हांचो अभ्यास नाशिल्ल्यान आनी आपली जीण ही फकत तंत्रज्ञान, गणिती समीकरणांत घुस्पावन दवरिल्ले कारणान स्वताक समजावप, समुपदेशन करप, जीण संतुलित राखप हांकां जमना. ‘सा विद्या या विमुक्तये’ अशें विष्णूपुराणांत म्हणलां. दुख पयस करून बरी जीण जगोवन मोक्ष प्राप्त करून दिवपी तें ज्ञान असो ताचो अर्थ. यश, किर्ती, संपत्ती फाटल्यान धांवून जीण दुख्खदायक करून, इबाडून सोंपोवप असो ताचो अर्थ जायना.
दीपक लाड
पर्वरी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
