साळीक

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ल्हानपणांत म्हजो बापूय मळ्यांत वचून आमचें खातीर साळकां हाडटालो. तशेंच साळकांचें कंद खावपाक दितालो. ताची रूच अजून म्हजे जिबेर घोळटा.

खंयच्याय जाग्यार वा वाठारांत त्या- त्या जाग्यार थळावीं फळां, फुलां आसतात. तांकां खूब म्हत्व आसता. सदांचे जिणेंत तशेंच जिणेशैलींत तांचो वापर आमकां पळोवपाक मेळटा. अशेंच एक फूल आसा साळीक. 

उदकांत जशीं वेग–वेगळीं, सुंदर वनस्पत रावता तशींच एक उदकांतली वनस्पत म्हणल्यार साळीक. कोंकणी वाठारांत सर्रास साळीक पळोवंक मेळटा. कोंकणी जिणेंत ताका म्हत्वाचो जागो. साळकाक भारतीय भाशेंत जायतीं नांवां आसात. कुमूद, कुमूदिनी, साळीक, शालूक आनी जायतीं. वनस्पती शास्त्रां प्रमाण नांव निमफिया तशेंच इंग्लीश नांव वॉटर लिली. गुलाबी, जांबळ्या, तांबड्या, हळदुव्या, निळ्या, धव्या अश्या जायत्या रंगानी साळकां पळोवपाक मेळटात. धव्या रंगाची साळकां मात चड करून सगळेच कडेन पळोवपाक मेळटात.

चवथीक, सरस्वती पुजनाक, म्हामन्यांक, म्हाळाक साळकां जायच. साळकाची फुलां तसोच तांचो हार वापरपाची गोंयात तशेंच कोंकणात पद्दत आसा. साळकां पासून कसल्याच सुतां वा दोऱ्या शिवाय हो हार तयार जाता. तशीं साळकां तुका तुज्या आंगणांत उदकाचो वापर करून लावपाक मेळटात. पूण खूब कुयदाद घेवची पडटा.

साळकाक कंद जातात ते लोक खातात. कांय लोक ताची भाजी लेगीत करतात. ल्हानपणांत म्हजो बापूय मळ्यांत वचून आमचें खातीर साळकां हाडटालो. तशेंच साळकांचें कंद खावपाक दितालो. ताची रूच अजून म्हजे जिबेर घोळटा. साळकाची पानां उदकांत पातळिल्ली आसतात. त्या पानां सकयल केन्ना- केन्ना हेवाळें वा हेर सोरोप आसतात. कारण थंय बेबे वा साळकाचेर बसपी जिवांक तांकां खावपाक मेळटा. अशें तरेन सैमाचे एक चक्र आमकां पळोवपाक मेळटा.

कमळ आनी साळीक हे उदकांतल्या वनस्पतीचे दोन वेगवेगळे प्रकार हे आमच्या जाणकार जाणट्यांक खबर आशिल्ले. देखून ही दोन उतरां आमकां पळोवपाक मेळटा.

साळीक कोंकणी मनशाचे जिणेचो तशेंच संस्कृतायेचो एक भाग जावन आसा. कोंकण तशेंच गोंयच्या कांय वाठारांनी म्हाळा खातीर साळीक जायच. अश्या खंयच्याय कार्याक वा उत्सवाक ही फुलां लोक वापरतात. कारण त्या वाठारांत ती सोंपेपणी मेळटात. आतांच्या काळांत मात साळकां वा अशें तरेची फळां-फुलां सर्रास मेळपाक कुस्तार जाल्यांत. जागतीक वातावरणांत बदल, प्रदुशण, लोकसंख्येंत बदल ह्या सगळ्या खातीर सैमाचेर परिणाम जाला. साळकां लेगीत कमी जाल्यांत आनी तो बदल आमकां दिसता.

साळीक चिखलांतल्यान आपली वाट काडटा. जायत्या धर्मांनी आध्यात्मीक नदरेंतल्यान लेगीत साळकांक पळयतात. मनशांक खंयच्याय जाग्या वयल्यान वयर सरपाची प्रेरणा साळीक दिता. साळकाक पळयतकूच ह्यो सगळ्यो गजाली आमी लक्षांत दवरपाक जाय. अश्या वनस्पतीचो सांभाळ म्हणल्यार मनीसजातीचो धर्म आनी कर्म हे मनांतल्यान दर एकल्यान मानपाक जाय. ह्या साळकांचे व्हिडियो सकयल्या लिंकाचेर पळोवपाक मेळटले. 

सिद्धी संजीव केरकार

7030789801