सां जुआंवाच्या नांवान समाजांत खरेंच विकृती पसरल्या?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

तशें पळेवंक गेल्यार तो जेजूचो सोयरो लागता पूण ह्या नात्या विशीं चड-शें बरयिल्लें मेळना.  कित्याक दोगांयचें भुरगेपण वेगवेगळ्या वाठारांत गेलें.

आयज सां जुआंवाची परब. ताच्या मानाक ही परब करतना इल्लिशी समाजीक विकृती भितर सरल्या. थळावे लोक फुलांचे मुकूट घालून बांयत, तळयांनी आनी न्हंयांनी उडी मारून संगीत, नाच आनी बोटिंच्या परेडांचो आस्वाद घेतात.  पियेवन मस्तेपणां करतात आनी कांय जण आपलो जीव लेगीत व्हगडायतात. सरकारानूय हे समारंभणेंत आपले पांय घाल्यात आनी पर्यटकांक ओडून हाडचे खातीर पर्यटन खात्या वतीन कार्यावळी आंखता. आतां इगर्जांच्या प्रांगणांतूय सां जुआंवाचो उत्सव जावंक लागला, जाका जायत्या समाजीक वावुरप्यांचो विरोध आसा. पवित्र पुस्तकांत बरयिल्लें आसा, जेन्ना आंकवार मारिया आपली मावशी भयण एलिजाबेथीक भेट करूंक गेल्ली, तेन्ना एलिजाबेथिच्या कुसव्यांत आशिल्ल्या बाळकान उडी मारली, हेंच निमीत धरून बांयत वा हेर कडेन उदकांत उडी मारपाची परंपरा भितर सरली अशें सांगतात. 

तियात्र माचयेचो फामाद कांतोरिस्त सी. आल्वारीस हाणें सुंदर आनी आकर्शीत गीत रचिल्लें, तें दर वर्सा वेग-वेगळ्या कांतोरिस्तांच्या तोंडांतल्यान आयकूंक येता, ताचो एक वेर्स आनी एक कोरस सकल दितां –

वेर्स 1

आमी सगळे जांवय वर्ततांव, चडा तेंपान भेटल्यांव

सां जुआंवाचें फेस्त म्हुणोन आमी, मावोड्या आयल्यांव

माथ्याक हीं कपेलां घालून, उदक न्हावंक भायर सरल्यांव

आयच्या दिसा व्हडले आमी, नोकों खुंय पावल्यांव

कोरस

सां जुआंव, सां जुआंव, घुंवता मुरे वाट आमकां दिसनां

आयचो दीस उर्बेचो कोण कोणाक हांसोनां

चल रे पिये रे, तूं इल्लो घे रे, फाल्यां कांय मेवोनां

असलीं फेस्तां वर्साक कित्याक दोन पावटीं येनां

गांवांगांवांनी हो जरी एक जिवाळ उत्सव जालो जाल्यार पासून ताका आनी इगर्जेंत मनयतले सां जुआंवाचे परबेक कसलोच संबंद ना पूण आतां इगर्जेच्या प्रागणांत जावपी उत्सव गांवच्या एकचारा निमतान घडोवन हाडटात अशें इगर्ज-व्हडिलांचें म्हण्णें आसा.

क्रिस्ती बायबला प्रमाणें जेजू जल्मुंचे आदीं जुआंव बावतिस्त जल्मलो आनी व्हड जातच जेजूच्या भौशीक जिवीताच्या येण्याची वाट तयार करूंक लागलो.  ताचे विशीं आमी जाणा जावन घेवंया.

जुआंव बावतिस्त कोण?

जुआंव बावतिस्त पवित्र सभेचो एक खाशेलो भागेवंत. ताका जेजूच्या भौशीक जिविताची वाट तयार करूंक ह्या संवसारांत जल्माक घाल्लो.  तो एक तपस्वी आनी प्रवादी आशिल्लो. तो जॉर्दन नदीच्या परिसरांत रानांनी जियेतालो, उंटाचे ल्हंवेचें आंगावलें न्हेसतालो आनी पेंगटाक चामड्याचो पट्टो बांदतालो. तो तोळ सारकें खाण आनी रानवटी म्होंव पियेवन जियेतालो.  ‘देवाचें राज लागीं पावलां, जिवीत बदलात’ असो देवाच्या निमाण्या न्याया विशीं तो प्रचार करतालो आनी जेजूचे तयारे खातीर पश्चात्ताप करपी भावार्थ्यांक उदकान बावतिज्म दितालो. ताणें जितल्या लोकाक बावतिज्माचो संस्कार दिलो तातूंत जेजुचोय आस्पाव आसा. तो म्हणटालो, “हांव जिवीत बदलपा खातीर तुमकां उदकान स्नान दितां खरें, पूण म्हजे फाटल्यान येता तो म्हजे परस बळवंत आनी ताच्यो व्हाणो हातांत धरूंक म्हाका फावो ना. तो तुमकां पवित्र ऑत्म्यान आनी उज्यान स्नान दितलो.” तशें पळेवंक गेल्यार तो जेजूचो सोयरो लागता पूण ह्या नात्या विशीं चड-शें बरयिल्लें मेळना.  कित्याक दोगांयचें भुरगेपण वेगवेगळ्या वाठारांत गेलें.

जिवीत आनी कार्य

पवित्र पुस्तकार ह्या सांताची आमकां भोव थोडी खबर मेळटा. क्रिस्ताची वाट तयार करूंक ताका स म्हयने आदींच ह्या संवसारांत धाडिल्लो. तो जल्मतच, जुदेवांचे रिती-संवये आड वचून, आंजबोडव्यान कळीत केल्ले प्रमाणें, जुआंव म्हण ताका नांव दवरिल्लें. जुआंव म्हणजे योहानन.  (योहाननाचो अर्थ देव-काकलुत्सार) जुद्याच्या इतिहासा प्रमाणें हें नांव त्या काळार राजा वा पाद्री हांचे सारक्या प्रतिश्ठीत लोकाक दवरतालें.  हें नांव देवान जुआंवाक घालूंक सांगलें कित्याक फुडल्या काळांत जेजू विशीं पर्गटणी करून तोवूय एक प्रतिश्ठीत मनीस जावंचो आशिल्लो. व्हड जातच तो जॉर्दन नदींत भावार्थ्यांक प्राचिताचें स्नान दिवंक लागिल्लो.  तेच खातीर ताका जुआंव बावतिस्त हें नांव पडलें. 

जुआंवाचो गांव

एईन कारीम म्हणिल्लो जुद्याचो एक ल्हान दोंगराळ खेडेगांव.  तो जेरुजाल्या थावन सुमार पांच मैल पयस आसा.  ताचीं आवय-बापूय जाकारियस आनी एलिजाबेथ थंय जियेतालीं.  आंकवार मारिया जेरुजाल्याक आपल्या घरांत आसतना तिका आंजबोडवो गाब्रियेल दिश्टी पडलो आनी ती देवाच्या पुताची आवय जावंची आसा म्हण सांगलें.  ती अजापली आनी आपणाक खंयच्याच दादल्याचो संबंद नासतना आवय कशी जावंयेता काय म्हण तिणें ताका प्रस्न केलो.  तेन्ना आंजबोडव्यान तिका देवाच्यान जायना अशें कांयच ना, ती पवित्र ऑत्म्या उदेशीं गर्भेस्त जातली जशी तिची मावस-भयण एलिजाबेथ जाण्टे पिरायेर आवय जावंची आसा म्हण सांगलें. मारिया खुशाल जावन एलिजाबेथिगेर एईन कारीम गांवांत गेली आनी जुआंवाचो जल्म जाय मेरेन तिचे फुड्यांत रावली.  आयज थंय वयर-सकल अशीं दोन देवमंदिरां आसात. एक, जुआंव बावतिस्ताच्या जल्माचें देवमंदीर आनी दुसरें, मारियेन एलिजाबेथीक भेट दिल्लें तें देवमंदीर. वयल्या देव मंदिरांत एका सुपुल्ल्या कपेलांत सायबिणिची इमाज आसा जाल्यार दुसरे वटेंतल्यान गेल्यार एक शिडी मेळटा आनी ती शिडी देंवून गेल्यार एका ग्रोटोंत वा कांतयिल्ल्या जाग्यांत पावतात. ह्या ग्रोटोंत भितर सरतना दारवंट्या वयर “बेनेदिक्तूस” ह्या गिताचीं सुरवातेचीं उतरां बरयिल्लीं मेळटात. हें गीत जुआंव बावतिस्ताक नांव घालतकच वा जाकारियसाची धरून आशिल्ली जीब सूटतकच जाकारियसानूच गायिल्लें; त्या उतरां वयर एक चित्र दाखयलां, सां जुआंवाक बावतिज्म दितना. कपेलाचे वण्टीर हारश्यांत स भासांनीं सां जुआंवाच्या जल्माची खबर बरयिल्ली वाचूंक मेळटा. आल्तारा सकल दिश्टी पडटात हीं उतरां: “हीक प्राकुर्सर दॉमिनी नातूस एस्त”. (हांगा धनया आदीं पाटयल्लो तो जल्मल्लो).  ह्या जाग्यांक भेट दिवपाचें भाग आमकां फावो जालें. कितली शांती आनी पवित्रपण आसा ह्या जाग्याचेर!

जुआंवाचें मरण

जुद्याचो राजा हेरोद हाणें आपल्या भावा फिलीपाचे बायलेक (हेरोदियस) आपली बायल केल्ली हे विशीं जुआंव बावतिस्त हेरोदीक म्हणटालो: “तुज्या भावाचे बायलेक तुज्यान तुजी बायल करून दवरूं नजो.”  हे खातीर हेरेदान मनीस धाडून जुआंवांक धरिल्लो आनी बंदखणींत घाल्लो.  हेरदियसिच्या काळजांत ताचो राग शिजतालो आनी ती ताका जिवेशीं मारूंक सोदताली, पूण तिका तशें करूंक मेळनाशिल्लें. जुआंव एक प्रमाणीक आनी भक्तिवंत मनीस म्हण जाणां जावन हेरोद जुआंवाक भियेतालो आनी ताका राखतालो. तो सांगता तें आयकून फाटीं फुडें सरतालो, आनी तरी खूशे-मनान ताका कान दितालो.

अशें आसतना,  एक बरी संद सांपडली: हेरोदीन आपल्या वाड-दिसा आपल्या अधिकाऱ्यांक, आपल्या सुबेदारांक आनी गालिलीच्या व्हड-व्हड मनशांक रातचें एक व्हडलें जेवण केलें. थंय हेरदियासिची धूव भितर सरून नाचली, आनी हेरोदीक आनी ताचे सांगातीं जेवतल्यांक तें खूब आवडलें. तेन्ना हेरोदीन चेडवाक म्हणलें; “तुका जाय तें म्हजे कडेन माग आनी हांव तुका दितलों.” आनी ताका असो सोपूत दिलो: “मागशी तितलेंय दितलों, म्हजे राजवटेचें अर्द जाल्यार लेगून.”  भायर वचून चेडवान आवय कडेन विचारलें: “कितें मागूं?” तिणें जबाब दिलो: “जुआंव बावतिस्ताचें शिंस.”  वेगीं-वेगीं राजा सरशीं भितर येवन, चेडवान अशें मागलें: “एका ताटार जुआंवा बावतिस्ताचें शिंस आतांचे-आतांच म्हाका दी: हें म्हाका जाय!” राजाचेर व्हड कांपेरो आयलो पूण आपल्या सोपुताक लागून आनी हाजीर आशिल्ल्या पावण्यां पासत, चेडवाक दिल्लें उतर मोडूंक ताका खोशी ना जाली.  देखून राजान राखणदाराक धाडले आनी जुआंवाचें शिंस एका ताटार हाडूंक लायलें. ताणीं वचून बंदखणींत जुआंवाची तकली कापली, आनी शिंस ताटार घालून हाडलें आनी चेडवाक दिलें, आनी चेडवान तें आपले आवयक दिलें. अशें दुखेस्त मरण जुआंवाचेर आयलें.

सां जुआंवांचीं खाशेलेपणां

सांतां मदल्या चुकून कोण एका सांताचे दोन दीस पवित्र सभा पाळटा, तातुंतलो एक जावन जुआंव बावतिस्त. जुनाचे 24 वेर ताचो जल्म दीस आनी ऑगस्टाचे 29 वेर ताचो मर्णाचो दीस. कोणाकूय सांत म्हण पाप सायबान जाहीर करुंक जाय आसता पूण जुआंव बावतिस्ताक खंयच्याच पाप सायबान  ‘सांत’ म्हण जाहीर करूंक ना, तो आपले आवयच्या कुसव्यांत थावनूच भागेवंत आनी सांत. ताची वळख मेळूंक ताका दोन भशेन चित्रायल्लो मेळटा: एक चित्र ताका दाखयता अरण्यांत चांबडें न्हेशिल्लो आनी मागीर जॉर्दन नदींत लोकाक वा जेजूक उदकाचें स्नान दितना आनी दुसऱ्या चित्रार तो दिश्टी पडटा एक बाळक कसो, बाळका जेजू बराबर खेळटना. 

सोंपयतना… 

अश्या ह्या भागेवंताच्या दिसा खुशालकायेन भक्ती करचे सुवातेर जीव व्हगडावपाची विकृताय पसरावप सारकें न्हय.  पर्यटकांक आकर्शीत केले म्हण कांय नजो, आयच्या दिसाची पवित्रताय सांबाळची.  बरो संदेश लोकाक दिवंचो आनी इगर्जांच्या प्रांगणांतूय धर्मिकताय सांबाळून गांवच्या एकवटा खातीर कार्यावळी करच्यो. आनंद कसोय घेवंक जाता, दितल्यान बऱ्या मनान दिवंचो आनी एकचाराची भावना फुलोवंची आनी रुजोवंची.

—- 

– विन्सी क्वाद्रूस, राय, साश्ट, गोंय.

मो. – ९८२२५८७४९८