भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हें पांडुरंगाचें देवूळ म्हणल्यार सांखळेकारांचें श्रद्धास्थान. पांडुरंगाचें दर्शन घेवप म्हणल्यार पंढरपुराच्या विठ्ठलाचें दर्शन घेवपा सारकें अशें भावीक पयलीं सावन मानीत आयल्यात.
रामनम जाली काय सांखळेकारांक वेध लागतात ते चैत्री म्हणल्यार चैत्र पुनवेचे. ते दीस पांडुरंगाच्या देवळांत चैत्रेक सुरवात जाता. विठ्ठलापुरांत मदीं आशिल्लें हें संगमरवरी आकर्शक देवूळ. उत्तर भारतीय पद्दतीन तें बांदलां. देवळाचे चारुय वटेन व्हडलें पटांगण आनी ल्हान- ल्हान सोबीत देवळां. पांडुरंगाच्या भव्य देवळा कुशीक मारुतीचें, ब्रह्मा, भवानीचें देवूळ, सकयल व्हाळवाट न्हंयेचेर पुंडलीकाचें देवूळ, वाटेर काळभैरवाचें देवूळ. तेकून व्हाळवाट न्हंय. साखळेकारांक मेळिल्लें एक वरदानूच.
दसमीच्यान ह्या चैत्री उत्सवाक सुरवात जाता. देवळांची रंगरंगोटी, विजेचे रोशणायेन पुराय वाठार झगमगून वता. जण एकल्याचे दोळे दिपून वच्चे इतलो हो वाठार सजता. तो खीण दोळ्यांत साठोवन दवरीन दिसता.
पांडुरंगाच्या मुख्य देवळा भितर कंबरेचेर हात दवरून विटेचेर उबी आशिल्ली विठुरायाची काळी मूर्त. दोनूय वटेन सत्यभामा आनी रुक्मिणी. तरेकवार वेशभुशा, अलंकारांनी त्यो सजतात. गळ्यांत तुळशीचे व्हडले हार…. विठ्ठलाचें सोज्वळ रुप सगल्यां भाविकांक मोनेळ घालता. दर रातीं विठ्ठल रखुमाईची पालखेंतल्यान मिरवणूक काडटात. फाटल्यान वारकरी टाळ, मृदंगाच्या तालार ‘सापडला वनमाळी गोपाळाच्या मेळी सावळा’ हें पद गायत चलतात. वांगडा बँडूय आसता. पालखे मुखार पेट्ट्यो मशाली घेवन दोग जाण चलतात. भाविक श्रद्धेन पालखेक खांद दितात.
राणे कुटुंबियांनी बांदिल्लें हें उत्तर भारतीय शैलीचें देवूळ. गोंयांत सहसा हे तरेचें देवूळ पळोवक मेळना. हें पांडुरंगाचें देवूळ म्हणल्यार सांखळेकारांचें श्रद्धास्थान. पांडुरंगाचें दर्शन घेवप म्हणल्यार पंढरपुराच्या विठ्ठलाचें दर्शन घेवपा सारकें अशें भावीक पयलीं सावन मानीत आयल्यात.
देवळाच्या भायल्या पटांगणाचेर चैत्री उत्सवा निमतान ल्हान- व्हड दुकानां येतात. खेळणी, कपडे, मिठाय, आयस्क्रीम, च्या, सामोसा, खाजें सगले तरेचीं दुकानां. चड करून बायलांचें लक्ष साडयांचेर आसता. कितें घेवं आनी कितें नाका अशें तांकां जाता. फेरयेंत भोंवतना वळखीच्या इश्टांची, सोयऱ्यांची भेट जाता. आदल्या यादींक उजाळो मेळटा. प्रत्यक्ष भेट जावप बरें. खूब कितें उलोवपाक मेळटा. फेरयेंत गर्मेक लागून तान- तान लागता. मागीर आयस्क्रीम, कुल्फी, कसाटा, थंड पेयां पियेन दिसता.
देवळाचे कुशीक व्हडलो मंडप उबारिल्लो आसता. रातचें नाटक पळोवपाक येवपी लोकांची थंय बसपाची तजवीज करतात. दरेके राती मामा मोचेमाडकार दशावतारी कंपनी काल्पनीक, पौराणीक नाटकां सादर करता. तीं पळोवपाक लोक गर्दी करतात. रामायण, महाभारतांतले प्रसंग ते सादर करतात. तांची तरसाद, गदा घेवन केल्ली लढाय पळोवपा सारकी. सुरवेक संकासूर, शारदा येता. ल्हान भुरग्यांक तर दशावतारी नाटकां खूब आवडटात.
दसम ते पुनवे मेरेन हो उत्सव दबाज्यान मनयतात. निमाण्या दिसा रामभक्त हनुमानाचो जल्मोत्सव. ताची सुंदर ल्हानशी म्हूर्त पाळण्यांत घालतात. पुनवेचें खाशेले आकर्शण म्हणल्यार फांतोडेर मोचेमाडकारांचें नाटक सोंपले काय वीरभद्राचें आगमन जाता. पुराणांत ताका खास म्हत्व आसा. मंडपा भायर घाल्ल्या तणाक उजो लायतात आनी ताचे भोंवतणी वीरभद्र नाचता. टाळ आनी पखवाजाच्या तालार हातांत दोन धारदार तरसादी घेवन ‘धिन्ना था थय्या धिना थय’ ह्या गजरांत तणा भोंवतणी नाचून तो मागीर मंडपांत येता. ताची वेशभूशा, रंगभूशा, फाटीक बांदिल्लें तांबड्या, पाचव्या फोलींचें अब्दागीर… ताचें उग्र रुप, कपलाक लायिल्लें भस्म… संबंद मंडपभर तो फेरयो मारता. ताचे चारुय वटेन लोक आसता. ल्हवू ल्हवू ताचेर भार येता. ताका रोखडोच धरून हातांतल्यो तरसादी काडून घेतात. मागीर ताका उखलून देवळांत व्हरतात. देवाचें तीर्थ मारतकच कांय वेळार वीरभद्र शुद्दीर येता. मागीर सकाळीं राणे कुटुंबीय आनी लोक रथ ओडटात. देवळा भोंवतणी तो फिरता. ताचेर नाल्ल फोडटात. अशे तरेन हो चैत्री उत्सव सोंपता. हो उत्सव म्हणल्यार सांखळेकारांचे मनांतली एक म्होंवाळ याद.
– सिद्धी तिळवे
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
