भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कस्तुरबांनी जीणभर महात्मा गांधीजीक इश्टा वरीं सांगात दिलो. सत्याग्रह प्रयोगाचे धडे कस्तुरबांनीच महात्मा गांधीजीक शिकयिल्ले. खऱ्यांनीच सहनशीलतायेची मूर्त आशिल्ली कस्तुरबा !..
सहनशीलताय हो एक महान सद्गूण. ‘कसलोच भेदभाव ना करता. तांकां भोगसणी दिवप. सहनशीलताय दाखयल्यार आप-आपसांत शांतीमय नात्यांचे संबंध तिगून उरतात’ अशें बायबल सांगता. संवसारांत आयज मेरेन इतल्या विभाजनांचें मूळ कारण दैवी गूण नाशिल्ल्यानूच जाता. देखून तांकां दुश्टपण सोडून दिव्य गूण मेळोवपाक प्रोत्साहन दिवप होच संवसारांतल्या सगळ्या तत्वगिन्यानांचो आनी शास्त्रांचो हेतू आसा. सहनशीलताय म्हळ्यार खर संकटांक सामकार वचप. तेच परीं आवयचें काळीज म्हळ्यार सहनशीलतायेचें निमणें तोंक आसता अशेंच म्हणल्यार चूक थारचें ना. महात्मा गांधीजी हे तशे खुबूच तापट सबावाचे आशिल्ले, जाल्यार कस्तुरबा ही खूबच मायेस्त. पूण ल्हवू-ल्हवू महात्मा गांधीजीचो तो तापट सबाव उणो कसो करचो? हो विचार कस्तुरबा करुंक लागली. ‘अती राग, भीक माग’ अशी कोंकणींत एक म्हण आसा. भीक मागपाक लेगीत नम्रताय आसची पडटा. भीक मागप हें तशें, दिसता तितलें सोंपें काम न्हय. भगवान बुध्द राजपूत आशिल्ले. पूण तांणी हातांत भिक्षेचें पात्र घेतलें. ‘मौन भिक्षा’ मागूंक लागले. भिक्षू संघांत नेमूच घालून दिलो.
महात्मा गांधीजी आत्मचिंतन करताले. ते इंग्लडाक वचून बॅरिस्टर जाले. खोशयेन आनी मजेन जीण ते जगूंक लागले. पूण आत्मचिंतनांतल्यान तांकां समजलें. हें समा न्हय. ते फेर्र मारूं लागले. कांय जाण तांकां हांसताले. कुसडेपणांय करताले. पूण सदांच ‘कश्ट करपांत खोस आसता.’ काम करप ही कर्तव्य भावना आसा. खंयचेंय काम करपांत उणें नासता. अशी महात्मा गांधीजींची निश्ठा आशिल्ली.
महात्मा गांधीजींच्या घरांत खूब- इश्ट येताले – रावताले- वताले. साबार धर्मांची मनशांय येतालीं. घरांतलें चडशें काम हीं मनशां करतालीं. एक दीस नवो मनीस घरांत रावपाक आयलो. तो हरिजन आशिल्लो. पूण ताणें क्रिस्ताचो धर्म आपणायिल्लो. आपलें मळ मुताचें आयदन आपणें निवळ करपाचें आसता. हें तांकां खबर नाशिल्लें. तांच्या कुडीत तें आयदन पडून आसलें. घरांत कोणाचेंय मुताचें आयदन चुकून उरल्यार, तें काडपाचें काम गृहलक्ष्मी ह्या नांवान कस्तुरबाच (गांधीजींची घरकान्न ) तें काम करताली. भंगी समाज वर्सान वर्स मळ मुताचें आयदन निवळ करपाचें काम करीत आयिल्लो. पूण उंचेल्या वर्गांत रावपी लोक, हीं कामां करी नाशिल्लो. हें काम करपाक तांकां साप्प उणाकपणाचें दिसतालें.
आवय ही आपल्या भुरग्यांची हागवण काडपाची काम करता न्हय ? आयज मेरेन आमी भंगी समाज हो सदांच समाजाची आवयच म्हूण मानतात.कस्तुरबा माता आशिल्ली.तिणें त्या हरिजन भावंडाचें मळमुताचें आयदन निवळ केलें.पूण कपलार मात लेगीत मिरयो पडल्यो नात. नाकय मुड्डिलें ना. दुख्ख आनी राग लिपयलो ना.पूण महात्मा गांधीजींनी हें सगळें उक्त्या दोळ्यांनी पळयलें.तांकां तिडक मारली. कर्तव्य पुर्तिचो दिव्य आनंद कस्तुबांच्या मुखामळार दिसलो ना.
‘म्हज्या घरांत रावपाचें आसल्यार, असली तुजी माथें फिरुपणा चलचीं नात.’ महात्मा गांधीजींनी कस्तुरबाक लेखून म्हळें.
‘हें दवरात, तुमचें घर तुमचें लागीं. हांव घर सोडून चल्ली.’ कस्तुरबान जाप दिली. महात्मा गांधीजी शींवा भशेन फुरफुरले.तांकां सणसणीत तिडक मारली. तांणी कस्तुरबांचो हात धरलो. तिका घरांतल्यान भायर काडूंक लागले. घरकान्नीचो सात्वीक राग उसळ्ळो. घरकारा इतलोच घरकान्नीकूय घराचेर हक्क आसता. कस्तुरबांच्या दोळ्यांतल्यान दुकांच्यो सरीं व्हांवपाक लागल्यो.
‘हांव वतले खंय? हांगा म्हजे कोण आसा? घरकान्न म्हळ्यार पांया कडली दासी अशें तुमकां दिसता व्हय? तिका स्थान ना मान! ओगीच लोकांक नाटक करून दाखय नाका. सोड म्हजो हात. आरे, सभाग्या ! मनाची न्हय तर जनाची तरी इल्ली लज धरात. तें दार लायात. लोकांक तरी दिसचें ना. हो मनीस विवेकहीन आसा. घरकाराची आब्रू घरकान्नीन राखची आसता. अजापीत करपी तीं उतरां आयकून महात्मा गांधीजी शांत जाल्ले.
कस्तुरबांनी गांधीजींचो हात झिडकायलो. दार बंद केलें. अस्तुरेच्या शोंशीकसाणीक शिमो नासतात. कस्तुरबांनी जीणभर महात्मा गांधीजीक इश्टा वरीं सांगात दिलो. सत्याग्रह प्रयोगाचे धडे कस्तुरबांनीच महात्मा गांधीजीक शिकयिल्ले. खऱ्यांनीच सहनशीलतायेची मूर्त आशिल्ली कस्तुरबा!
विशाल सिनाय खांडेपारकार
8080622370
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
