भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गांवच्या लोकांच्या जिवितांत एक वेगळी कविता लिपल्या. कोणेंय बरयिल्ली न्हय, पूण अणभवाची आनी तातूंतली सगळी कविता हीच – “स्वता कडेन प्रामाणीक सर्तीची.”
लोककला ही फक्त मनरिजवण न्हय, ती गांवाची वळख. कुळागरी म्हळ्यार मातयेक घट्ट बांदिल्ली लोकसत्ता. शारांतल्या सर्तीच्या हारशांत तोंड मेळना, पूण दर दिसा आपलोच आत्मो सोदपी सत्ता. आयच्या ज्वालामुखी संवसारांत दरेकलो दुसऱ्याचे तुळेंत आपलें अस्तित्व थारायता. पूण कुळागरी लोकजीण हाचे परस वेगळी. हांगा लोक म्हणटात, आमी कोणाक हारोवचे नात, पूण आमकां कोणाक हारोवंक दिवंक फावना! कारण हे लोक, हे कलाकार सर्त करिनात, सराव करतात. दशावताराचे नट आसूं, वा आरती गावपी भुरगो, रमटाची दरेक ओळ, धोलाच्या दर एका तोणयेचो ताल. हे फक्त परंपरेचे अवशेश न्हय. दर खेपे स्वताक सिध्द करपाचे हे यत्न.
निकलू नांवाचो एक कलाकार जेवणा खातीर दीसपट्टो वावुरता, पूण रातच्या वेळार ल्हवू ल्हवू संवाद वाचता. नव्या नाटकांत कोणेंय व्हडलें नांव जोडल्यार गांव खबरांनी येता “तुमी कितें करतले?” पूण तो शांत आसा. तो म्हणटा, “म्हाका फकत दर वर्सा म्हजें अभिनय मात्शें खोलायेन करपाचें आसा, म्हजें ध्येय म्हळ्यार आयज परतून म्हजें पात्र जियेवप.” आनी एक दीस ताचो ‘विठोबा’ माचयेर उबो रावता तेन्ना पुराय मंडप स्तब्ध जाता. लोक म्हणटात, “निकलून पात्राक जिवीत हाडलें.” खंयच सर्तीची दिखावटी ना फक्त प्रामाणीक कश्ट आनी काळजा थावन येवपी सादरीकरण.
गांवांतल्या बायलांची धालो फुगडी, आपले चलयेक परंपरीक उतरां शिकयतना तिच्या दोळ्यांतलें समाधान हें सगलें सर्त न्हय, पूण प्रगती ह्या कल्पनेचें मूर्त रूप. नवो पंगड येता, नवे तंत्रगिन्यान, लायटी, डीजे घेवन कांय जाण भियेतात – “आमी फाटीं पडटले?” पूण मागीर एक जाण्टी बायल म्हणटा –“कितेंय जालें तरी आमचीं भावनां शुध्द आसूंक जाय, आमी स्वता कडेन प्रामाणीक आसत जाल्यार देव आमचे वांगडा आसा.” ह्या वाक्याक मोल आसा. कारण कला भावनांतल्यान येता तेन्ना ती खंयचेय सर्ती परस
फुडें वता.
शारांतलें यश मेजतात – लायक, फॉलोअर्स, प्रमाणपत्रां, पुरस्कार. पूण येस गांवांत वळखतात – लोकांच्या दोळ्यांतल्यान व्हांवपी दुकां, फाटीर पडपी हातांत, उलोवपाच्या अभिमानांत. रेकॉर्ड नाशिल्लो धोल वाजोवपी फक्त ताल शिकयता. ताका पदवी ना, पूण तो म्हणटा, “म्हज्या हातांत खरो सूर आसल्यार पुरो.” कितलो व्हडलो आत्मविस्वास! कसलो जिवो विचार! हो विचार आमी शिकपाक जाय. कारण आयज आमचें लक्ष सगले कडेन आसा पूण आमचेर न्हय. आमचीं उणावां धुकलप आनी दुसऱ्यांचेर टिका करप सोंपें. पूण दर दिसा आमचेच दोश पळोवन ताचेर काम करप हें खऱ्या कलाकाराचें, खऱ्या मनशाचें लक्षण. “काल परस आयज म्हजें पावल फुडें गेलें काय?” ही खरी सर्त– कोण कितलो पयस धांवलो, खंयच्या पांवड्यार पावलो हाचेर न्हय, तर काल हांव कितें आशिल्लों आनी आयज कितें आसा हाचेर.
कुळागरी लोककलाकार हें शिकयतात की कला म्हळ्यार तपस्या. आनी ह्या तपस्याची तुळा कोणाकच करुंक जायना, ती फक्त स्वता कडेन. सध्या सोशल मिडिया पळोवन जायते जाण दिका बदलतात. “तो गाता, हांव गातलों. ती नाचता, हांव नाचतलें.” पूण खंयच कोर ना, फक्त अनुकरण. पूण लोककलाकार ताचे उरफाटें वागतात “सगले कलाकार म्हान, पूण म्हजी कला शुध्द दवरतलों.” आमी सगले विविधरंगी कलाकार, कांय नाटकांत, कांय शेतवडींत, कांय वेवसायांत, कांय घर चलोवपाक. पूण आमी दुसऱ्याच्या मार्गान वचत रावल्यार आमी वाट चुकतले. कारण तांकां दुसऱ्याचो मार्ग फावो जाता –आमकां न्हय.
घुमट, शंख, धोल, शहनाय हीं वाद्यां खंयच्याच वाद्यवृंदांत वाजनात, पूण ते गांवचो जीव. तेच प्रमाण आमची शैली, आमची कुशळटाय फक्तआमकां फावो जाता. “कोणा कडेन सर्त ना, फक्त स्वताक सिध्द करपाची मोख”– ही म्हण फक्त बरो विचार म्हणून दवरूंक फावना. ताका जिणेची पद्दत करपाक जाय. दर वर्साचे आरतींत, नाटकांत, गितांत, खेळांत, सादरीकरणांत एकूच विचार दवरप खूब गरजेचे – “कालचे परस आयज हांव चड प्रामाणीक जालां?” “म्हजें गीत हांवें मात्शें चड भक्तीन गायलां?” “म्हज्या घुमटाचो ताल मात्सो गिरेस्त जाला काय?” हाची जाप ‘हय’ आयली की आमी पयलींच जिखले. कारण लोककलाकार दुसऱ्या कलाकारा कडेन सर्त करिना, तो दर दिसा स्वताक सुदारत रावता – तें ताचें यश!
मनोज कुंकळ्येंकार
9764215365
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
