सर्तींतले तियात्र दर्जेदार ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

तियात्राचें निजाचें फॉर्मेट म्हळ्यार तियात्राचो विनोद मुखेल काणयेंत आस्पावन घेवप, अमकींच आनी आमक्याच प्रकाराचीं विंगड-विंगड कांतरां आस्पावन घेवप म्हणल्यार तो तियात्र निजाचे फास्केंत येता हें मानप चुकीचें.

आदल्यान चालू
अानीक एक समजूत जाल्ली आसा की, कला अकादेमीच्या तियात्र उत्सवांनी मात तियात्र निजाच्या तियात्राच्या फॉर्मैटांत आसतात म्हणून, हें कांय प्रमाणान सत आसूं येता, पूण तें कितल्या प्रमाणान सत तें सोदून काडपाचो कोणें तरी प्रयत्न केला?
तियात्राचें निजाचें फॉर्मेट म्हळ्यार तियात्राचो विनोद मुखेल काणयेंत आस्पावन घेवप, अमकींच आनी आमक्याच प्रकाराचीं विंगड-विंगड कांतरां आस्पावन घेवप म्हणल्यार तो तियात्र निजाचे फास्केंत येता हें मानप चुकीचें. ते संबंधी सांगचें जाल्यार इतलेंच, एक तियात्र, तो तियात्र आसूंक जाय आनी तियात्र प्रेक्षकांक वसरो सोडून वेताना आपणें एक तियात्र पळयला असो भास जावंक जाय. वा तियात्र पळयताना ताच्यांत तियात्र पळयतल्याचे भाव उत्पन्न जावंक जाय. तोच की एक खरेलो तियात्र म्हणूंक जाता.
कला अकादेमीचे सर्तींनी लेगीत सादर केल्ले तियात्र, तियात्राच्या फॉर्मैटांत म्हणून जबरदस्तेन तसले फास्केंत बसयलेल्या कांय तियात्र दुसऱ्या भाशांतल्या नाटकांचे नाट्य प्रकार वा हिंदी सिनेमाच्या कथानकांचे आनी सादरीकरणांचे कपे आसतात आनी असल्या परिस्थितींत मागीर साधारण असो तियात्र लागता तो इनाम घेवन चल्लो ! हातूंत अर्थभरीत आनी फावो तसलें परिक्षण करूंक परिक्षकूय कमी पडटात. हे विशीं दुबाव ना.
कांय फावटीं ह्या तियात्र सर्तिंनी नाटकांक लेगीत पयल्या जाग्यार इनामां भेटयल्लीं आसात. हाची खातरी करूंक जर ह्या तियात्राचे व्हिडियो शूट करून दवरिल्लें आसात जाल्यार प्रवार करूंक वेळ लागूं नजो. एक मात, असल्या सर्तींतल्या तियात्रांनी कथानक आनी संहिता मात खूब बऱ्यो, दर्जेदार आनी विविध विशयांचेर आसतात. हें नाकारूंक जावंचे ना. आनी हाका लागून त्या प्रदर्शनांचो दर्जो वयर उरता. ह्याच नदरेन, त्या प्रदर्शनांनी तियात्रांचो सार आनी सुवाद वसलोलो जाल्यार खूब बरें जातलें आसलें. हेवूंय उणेंपण घडये आयच्या तियात्राक बेसुरवाणो करता आसत, म्हळ्यारुच आदल्या तियात्राचें जिरें-मिरें आयच्या तियात्रांनी आसना म्हणटात तशें, तशे, असल्या सर्तीनीं सादर केल्ले, कांय तियात्र आदर्श तियात्र आसात. तांकां मागीर इनामां मेळ्ळीं नांत. ती गजाल वेगळी आनी हाका खूब कारणांय आसूं येतात.
हाचेर समिक्षा करून वस्तू निटायेचेर हाडटले जाल्यार कला अकादेमीच्यो जावं तियात्र अकादेमीच्यो ह्यो तियात्रांच्यो सर्तीं जातात त्यो फकत स्पर्धचे नदरेन जातात तें सोडून तियात्र कलेच्या आदावाच्यो जातात काय म्हण पळोवंची गरज भासता. आनी गंभीरतायेन हें करतले जाल्यार पयले सुवातेर दर वर्सा पयले दोन जाग्यांचेर उरतल्या तियात्रांचेर एक कार्यशाळा घडोवन हाडून सर्तींनी वांटो घेतल्यांक परिक्षकांक आनी हेर हितसंबंद्यांक (स्टेक्होल्डर) वांगडा घेवन, तांच्या व्हिडियो रिकॉडिंगाचें प्रदर्शन करून तांचेर उक्ती चर्चा जावप खूब गरजेचें. अशें केल्यारुच तियात्राचे उदरगती खातीर कितें तरी सारें फावो जावंक शकता. ना जाल्यार इतलो खर्च आनी मेहनत करून आयोजीत केल्ल्यो ह्यो तियात्र सर्तीं फकत स्पर्धे (काम्पटिशन) पुरत्योच उरतल्यो आनी तियात्र कलेक व्हडलोसो फरक पडचो ना. असल्या स्पर्धांनी उत्कृश्ट म्हण सादर जाल्ले तियात्र वेव्हारीक नदरेन ‘बॉक्स ऑफिसां’त हिट जावंक कित्याक कमी पडटात. ताचेरुय घडये हांतल्यान इलाज काडूंक सुयेग मेळत.
आयज तियात्र मळार पुस्कळ बरयणार- दिग्दर्शक आनी परिणामीं, पुस्कळ तियात्र जातात. अशें आशिल्यान सगळ्यांचो दोळो आयज फकत ‘एन्टर्टेन्मन्ट आनी कमर्शीयल- फॅक्टरा’-चेरुच आसता. तियात्र ही एक गोंयची अपरुप कला. ती कला तिगोवन दवरतले जाल्यार तियात्राची जी ‘ऑरिजिनलिटी’ आसा ती मूळ तरेन सादर करूंक जाय. तियात्र- दिगदर्शनप्यां कडेन एक मागणी फकत ‘एन्टरटेनमॅन्ट’ आनी कमर्शीयल- फॅक्टर ’ लक्षांत दवरूनूच तियात्र करचें न्हय. आदले परीं आपल्या समाजाक कितें तरी शिकवण मेळची, कितें तरी तांच्या जिवितांत ‘वॅल्यू अॅडिशन’ जावंचें, हांचे खातीर तियात्र करप गरजेचें आसा. आनी उंच दर्ज्याचे तियात्र लोकां मुखार हाडप ही दर एका तियात्रिस्तांची जबाबदारी वर्तता.

(मुखार चलता)
लिप्यांतर – विशाल सिनाय खांडेपारकार

फाऊस्तो वि. दा. काॅस्ता
9821228684