सरकारी मसुंडी : समाजाची गरज

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मरणान्तानि वैराणि निर्वृत्तं नः प्रयोजनम्. रामायणांतल्या युद्धकांडांतलीं हीं उतरां दुस्मानकाय त्या मनशाच्या मरणा वांगडाच सोंपता. ताचे बाबतींत आतां कसलोच उद्देश, हेतू उरूंक ना अशें रावणाच्या निमण्या संस्कारा वेळार राम बिभीषणाक म्हणटा. मात आमच्या देशांत मरण आयिल्ल्या मनशाचेर खंय निमणे संस्कार करचे हाचे वयल्यान वाद जाल्यात. अजून जातात. आमच्या गोंयांत पसून निशेध म्हूण पार्थिव पणजे पसून हाडिल्लें आसा. कोरोना वेळार असले प्रकार खूब जाल्यात. गांवां भायलो, जाती भायलो म्हूण तांचेर निमणे संस्कार करपाक विरोध जाला. मनीसजात 21 व्या शेंकड्यांत पावून पाव शेंकडो जालो तरी, निमणे संस्कार, विधवांच्या रितीं बाबतींत आमी अजून 16 व्या शेंकड्यांत आसात. ताका लागून प्रत्येक गांवांत आतां सरकारी मसुंडी जावप सामकें गरजेचें.
कालूच मांद्र्यां गांवांत सरकारान दिल्ले जमनींत मंसुडेंचें काम सुरू जालें. 2000 चौ. मि. जाग्यांत ती जाता. मागीर तिचो ताबो पंचायती कडेन दितले. थंय पंचायत वाठारांतल्याच लोकांचेर निमणे संस्कार करपाचे काय भायल्यो कुडीय आस्पावन घेवपाच्यो हाचो निर्णय पंचायतीन घेवपाचो, अशें थळाव्या आमदारान म्हणलां खंय. ही मसंडभूंय फक्त मांद्रेंकारां खातीरुच आसची, अशें एका ज्येश्ठ नागरिकान सांगलें खंय! उलोवपी नकळटां हें उलोवन गेल्यात काय फुडाराच्या संघर्शाची हीं चिन्नां? कांय वाड्यांची स्वताची मसुंडी आसा, जांची ना, तांकां खंय अडचण जाता. मागीर फाल्यां अडचण आशिल्लो एखादो भायलो आयलो, जाल्यार कितें करतले? पंचायत ही स्वराज संस्था. तिका सरकारुय दुडू दिता. सरकार हें पुराय राज्याचें, हें आमी विसरूंक फावना.
गांवांचीं नांवां घेवपाकूच जाय अशें ना, पूण उत्तर आनी दक्षीण गोंयांत निमण्या संस्कारा वयल्यान, मसुंडेच्या जाग्या वयल्यान वाद, पुलीस कागाळी, कोर्टूय जाल्यात. मरण आयिल्ली व्यक्ती गांवकार न्हय, भायली म्हूण तिचेर निमणे संस्कार करपाक न्हयकार दिला. खुद्द सरकारी खात्यान एका समाजाक पारंपरीक मसुंडेचो जागो दिवंक न्हयकार दिल्लो. मागीर आयोगान तांकां जागो दिवपाक सांगलो. कोविडाच्या काळांत कूड दुसऱ्या गांवांत धाडपाचो प्रकार जाल्लो. एके मसुंडेचे जाग्याचे निस हालयिल्ले. मसणभूंय विशिश्ट जाग्यार बांदपाक दिवंक नाशिल्ली. कब्रस्थाना वयल्यानूय वाद जाल्यात. मनीस हक्क आयोगाकूय ह्या वादांनी लक्ष घालचें पडलां. दुसरे जातीचो, धर्माचो हीं कारणांय वयल्या वादांनी आसात. कुडीचें दहन केलें काय कांय दिसांनी थंय कांय उरना. मागीर दहन करपाक दिवपी लोक कित्याक हे बाबतींत वाद विवाद करतात, तें कळना. खास करून एससी, एसटी समाजाक हाचो चड त्रास जाता.
गोंयांतल्या मुखेल शारांनी पालिका मसंडभुंयेची देखभाल करतात. थंय बऱ्यो सुविधाय आसात. खरें म्हणल्यार सगले कडेन विद्युत दाहिनी सुरू जावपाक जाय. मसुंड्यो नितळ नासता, थंयची लाकडां दवरपाची कूड, दारां, नळ, शेड, जमीन ही वेवस्था हाॅरर सिनेमाकूय फाटी काडपी आसता. संबंदीत संस्थांनी हाचे कडेनूय लक्ष दिवंक जाय. सरकारी मसंड हो ह्या सगल्या वेवस्था, वादा वयलो उपाय. 17- 18 वर्सां पयलीं गोंयांत भौशीक मसुंड्यो आनी दफनभूमी विधेयक मांडिल्लें. मात घडये ताचें कायद्यांत रुपांतर जावंक ना आसतलें. विधानसभेंत सरकारी मंसुड्यो, कब्रस्थान, सिमितरी हाचेर भासाभास करून फुडलीं पावलां उबारल्यार बरें. कारण मरण हें कोणाक चुकना.
भौशीक मसुंडेचे बाबतींत गांवांनी जागृताय जाय. प्रत्येक कडेन रिती, परंपरांचो आडामो घालूंक जायना. आमी मनशांनी मनशां कडेन मनशां सारकें वागूंक नाका? प्रभू रामान जालें गेलें विसरून रावणाच्या मरणा उपरांत दुस्मानकाय सोडली. मागीर सामान्य मनशान ती कित्याक धरून रावची?