समाजीक सभ्यतायेक पाळो दिवया

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मनशाची जीण म्हणजे आळवाच्या पानांवेलो चकचकीत उदकां थेंबो. जबाबदारेन जपचो पडटा. कारण एकदा भूंयभरवण जाल्लो उदकां थेंबो जमनीत निस्तरता. तो परतो हाताक लागना. आपल्या हातांत जे मेरेन आमचें जिवन आसा, ते मेरेन आमी तें जतनायेन सांबाळपाक जाय. जतनाय शारिरीक स्वास्थ्याची. जतनाय तनाची आनी मनाची. जतनाय मनीसपणाची. जतनाय समाजभानाची. तत्वांची आनी सत्त्याची. जतनाय नितीमत्तेची आनी सभ्येतेची. जतनाय शिलाची आनी चारित्र्याची. जतनाय संस्कृतीची. मनशाची मानसीक भलायकी खूब महत्वाची. मानसीक भलायकी इबाडली जाल्यार मनीस आसुन नासून सारकोच.
आमकां जो मनशाचो जल्म फावो जाला तो योग्य पद्धतीन सार्थकी लावप हें जण एकल्याचें कर्तव्य आसा. स्वताचें अस्त्तित्व सिद्ध करपा खातीर कर्तुत्वी मनीस सतत धडपडत आसता. पूण कांय लोक दुस-यांचो इतलो दुस्वास करतात म्हूण सांगू. तें आपुणूय मुखार सरना आनी दुस-यांकय फुडें वचूंक दिनात. दुस-याच्या अस्तित्वाचेर आपलो हक्क गाजयता. इतलें पाडे आसता. मनीस उतराचो शेर्त आसूंक जाय. “मनशाक उतर आनी गोरवांक दायें ” ही म्हण्णीं आसा जाण्ट्यांची. मनशान उतराक नेगार वचूंक फावना. दिल्लें उतर पाळूंक जायना जाल्यार बेठेच फटकिरें उतर कोणाक दिवचें न्हय. लोकांक आस दाखोवन लोकांचो घात करूंक जायना.
मोगान पडिल्लो मनीस लग्न जावचे आधी चलयेक सांगता “हांव तुका केन्नाच सोडून वच्चोना. तुका राणी कशी दवरतलो.” मागीर खंयचे कडेन काय ना. संवसारांत हांव एकलोच प्रामाणिक बाकिच्यांक दुबावाच्याच वक्लांतल्यान पळोवप हे समा न्हय. जाता कितें ? कांय जणांक उलयतना भान आसना. मुखारच्या मनशांच्यो भावना दुखावतल्यो म्हणपाचे तें विसरून वतात. आपणाक लागून कोणाक तरी मनस्ताप सोंसचो पडटलो. हाचोय तें विचार करिनात. घडये कोणाची तरी मनां दुखोवंक तांका आवडटा आसतलें. वायट संवय ही. सोडून घाल.
समाजांत तरातरांचे लोक आसतात. थोडे मेजा वयलीं केळी काडून साग्वादी जोडटात. कांय जाण बोंबलीभर उदकांत देवन आपूण साव जाता. कांय लोक पिशाक पिपळ दाखयत भोंवतात. आनी सुवार्थी लोक चुकीच्या मनशाचे समर्थन करून समाजाक पिडटात. ही वृत्ती बरी न्हय. समाजांत जें कितें चल्लां तें पळयल्यार मनीसपणाक आतां मोल उरूंक ना. सदभावार्थान चलपाचें दीस सोंपले. बोगस आनी फटिंगपणां करतल्यांचोच समाज हांगा उदो उदो करतात. आयल्लो गेल्लो तांकांच पालखेंत बसयता. फक्त दुस्वास एकामेकांचेर जळप. आपल्या परस मात्सो कोणूय वयर सरलो जाल्यार तांकां तांच्या नांवांचीच ॲलर्जी जाता.
आयज काल समाज गांधीजीचे विचार फकत दुस-याक सांगतात. आपूण आपणायना. म्हणजे शिवाजी, भगतसिंग शेजा-यागेर जल्मुचो. आमगेर न्हय. झगडपाक आमी आनी मलय खावपाक तुमी. कश्ट करपी कुशीकूच उरलो. भलतोच येवन मिरोवन वता आनी समाज धृतराष्ट्र जावन खूळ पांगुरता ही आजची नीत.
आयज समाजांत सामको सज्जन जावन जगपाची गरज ना. आनी समाजसेवेेचें भुतूय मानगुटेर बसूंक दिवंक फावना. आजच्या काळार सामकोच संत जावंक उपकारना. त्या काळार ते चलतालें. जग सुधारूंक वच्चे़ं आधी, खंय तरी आमी आमकांच पयलीं सुधारपाक जाय. आमी पयलीं मनीस सबावाक सोबता अशें वागपाक जाय. सुवार्थाक लागून कमराचें सोडून माथ्याक बांदून उपकारना. लोकांचे कशें आसता. लोक कामां पुरतें मामा. तूं लोकां खातीर मरमर मरता. तितल्या पुरतें लोक बरो. तूं शंबर गजली ब-यो करतना एखादी एक गजाल अशीं तशीं जायत जाल्यार समाज ताचेरूच बोट दवरून तुका खेपता. हाका कितें म्हणप? बोट दिल्यार हात गिळूंक सोदता असलो समाज जाल्लो आसा. खंयच्याच गजलीनीं गरजे भायर मेंतेर जावंक जायना. आनी संवसाराचो सगलो भार तुजे एकल्याचेंच तकलेर दिवंक ना. तशें पळोवंक गेल्यार तुजें कोणाकूच पडिल्लें आसना. आसा फटें म्हूण खाता शीं. आजकाल समाजांत सुशिक्षीत आनी अतीसुधारीत मनीस चड जाल्यात आनी समाजाक जडय जाल्यात. तें मनीसपण सोडून गैर वागतना दिश्टी पडटा. ते परस गांवठी सभ्य मनीस परवडलो. तो समाजभान दवरून तरी वागता. हांतूत दादलेंय आसा आनी बायलांय आसात. ताळी एका हातान वाजना हें आमी जाणांत. पूण जेन्ना कोणा एका दादल्यान आपल्या बायलेचो वा भुरग्याचो विचार- पाचार करीनासतना दुस-याचे बायलेक घेवन ` लिव इन रिलेशनशीपींत रावप कितलें योग्य?मनीसपणाक सोबता व्हय हें? मनशान आपले चारित्र्य सांबाळपाक जाय. चारित्र्य हो मनशाचो व्हडलो दागिनो जावन आसा. मनीसपण व्हगडायल्ल्या मनशाच्या सहवासांत लेगीत कोणें रावपाक जायना. तांकां कोणेंच हटकूवपाक लेगीत जायना. अशा मनशांचेर समाजीक बहिश्कार घालपाक जाय. जेणे करून दुस-यांक बोध मेळटलो. कितें आसता, मनशाक शिक्षणाचो आनी पयशांचो मद मारूंक फावना. प्रत्येकाक भोगचें पडटा. कोणा एका लग्न जाल्ल्यां दादल्यान एके लग्न जाल्लें बायलेक चारचौगांत घट्ट वेंगात धरप सारकें ? कितें ही विकृती? ही कसली सभ्यता? अतीसुधारणेची लक्षणां तर न्हय मूं. आनी एक दीस ती दोगांय दोंगांयचे संवसार उध्वस्त करून आपलो वेगळो संवसार थाटतात. तांका समाजाची मात्तूय लज दिसना. हांव कोणा एका दादल्याक आनी कोणा एके बायलेक दोश दिनात. चूक दोगांयची आसता. पूण कांय मनीसपण आशिल्लीं बायलां आनी दादलें हांका बळी पडनात. ती समाजीक सभ्यतायेक पाळो दितात. मनशाचे जिणेंत समाजीक जाणीव, समाजीक सभ्यताय, समाजीक न्याय खूब महत्वाचो. कित्याक तर मनीस हो एक समाजीक प्राणी. पूण आयज काल समाज हो एका मनशा पुरतोच सिमीत जाल्लो आसा. एकाच मनशाचो समाज. हांव म्हणजे समाज अशें चलचें ना. दुस-यांची मनां दुखोवन, दुस-यांक रडोवन कोणूच सुख भोगूंक पावचो ना. दुस-यांच्या अस्तित्वाचेर घालो घालून कोण पुरी पावचोना. जो कोण हेरांच्या मुखामळार चैतन्याचो हांसो फुलयतलो ताचीच जीण चैतन्यमय जातली.

काशिनाथ नायक
9158345844