भांगरभूंय | प्रतिनिधी
दत्तालो सगल्यांत व्हडलो गूण म्हणल्यार दत्ता एक चारित्र्यवान मनीस. तो वादग्रस्त आसत, पूण ताच्या चारित्र्याचेर कसलेंच खत ना. असले मनीस गोंयांत तरी साप्प उणे.
दत्ता नायक आयज आपलो सत्तरावो वाडदीस मनयता. एका काळार गोंयांत तीन दत्ता नायक गाजताले. एक मडगांवचो दत्ता दुसरो पणजेचो दत्ता आनी तिसरो पर्वरेचो दत्ता. मडगांवचो दत्ता आनी पणजेचे दत्ता भितर एक सारकेंपण आशिल्लें. दोगूय कट्टर कोंकणीवादी. जेन्ना पेपराचेर दत्ता नायक म्हण नांव येतालें तेन्ना ती खबर बारीकसाणेन वाचची पडटाली. कारण दत्ता खंयचो तें नाजाल्यार कळनासलें.
तर हांव सांगता ती गजाल आमच्या मडगांवच्या दत्ताची. आमच्या दत्ताचें मात एक बरें. ताका बाब, भाई, भाऊ वा नामनेचो असलीं विशेशणां लागनांत. हांगा आपल्या वाड्यार लेगीत जाका वळखनात ताका नामनेचो हें विशेशण लायतात. दत्ता कोण हो म्हाका सदांच प्रस्न पडटा. साहित्यीक? उद्देजक? समतावादी? नास्तीक? समाजसेवक? कोंकणीवादी? दुसऱ्यांक मदत करपी? परखड उलोवपी? काय राजकारणी? दत्ता म्हणल्यार वयर बरयल्ल्या सगळ्याचें मेळून जाल्लें एक रसायन.
दत्ता आनी म्हजी वळख 50- 52 वर्सां पयलींची. दत्ता म्हाका एक वर्स सिनियर. दत्ता महिला नुतन मराठी विद्यालयांत शिकून बोर्डांत आयिल्लो. दत्तान चौगुले कॉलेजींत आर्टसाक प्रवेश घेवन सगळ्यांक धक्को दिलो. तेन्ना एस. एस. सीक फर्स्ट क्लास वा सेकंड क्लास आयिल्लो भुरगो विज्ञान शाखेंत प्रवेश घेतालो. हांव दत्ताक तेन्ना तसो वळखनासलों. ताच्या पंगडांतूय नासलों. पूण ताचें नांव कॉलेजीच्या वॉल पेपराचेर वा ‘विद्या’ वर्सुकी अंकात वाचूंक मेळटालें. म्हाका दिसता तेन्ना दत्ता विद्यार्थी चळवळींतूय आसलो. हांव विज्ञान शाखेचो विद्यार्थी म्हण्टगीर साहित्य वा अश्या चळवळींत वांटेकार जावपाक वेळूच नासलो.
दत्तान बी.ए. केली आनी आपल्या वडिलोपार्जीत धंद्यांत उडी घेवन आनीक एक अजापाचो धक्को दिलो. आपल्या घराब्याच्या धंद्याची विस्कटलेली घडी तरणाटे पिरायेर वेवस्थीत जाग्यार घाली. लुकसाणेंत चलपी धंदे बंद केले. नव्या बांदकाम क्षेत्रांत प्रवेस केलो. थंय बरें नांव जोडलें. ‘मिलेनियम’ बेकर्स म्हण कन्फ़ेक्शनरीची माळ सुरु केली. नांवाजतो ‘मोनजीनिस’ ब्रँड गोंयांत हाडलो. ताच्यो फ़्रेंचाय्सी गांवांगांवात आनी गोंयच्या लागसरल्या वाठारांनी दिल्यो. खूप जाणांक त्या उदेशीं आपल्या पांयार उबे केले. तरणाट्यांक रोजगाराच्यो संदी प्राप्त करुन दिल्यो. दत्ताची वळख आतां नामनेचो उद्देजक म्हण जांवक लागली.
पूण हें सगळें करतना ताणे आपल्यांतलो साहित्तीक आनी चळवळीपण जितें दवरलें. दत्ता ज्या घराब्यांतल्यान आयिल्लो तो घराबो पुराय मराठीचो समर्थक. ताचो घराबोच कित्याक कोंबांतले काय आडवाद सोडल्यार सगळेच मराठीवादी. पूण दत्ता कोंकणीचो खांपो समर्थक. मडगावां गोंयचें पयलें देवनागरी लिपयेंतलें कोंकणी वर्तमानपत्र ‘सुनापरांत’ सुरु जालें आनी दत्ताचे लिखणेक धार आयली. दत्ता सुनापरांतांत विंगड विंगड विशयांचेर बरोवपाक लागलो. ललीत बरोवपाक लागलो. आनी ह्या ललीत साहित्याचें ‘जाय काय जूय?’ हें पुस्तक उजवाडाक आयलें आनी ताका 2006 वर्साचो केंद्रीय साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार लेगीत मेळ्ळो.
आपल्या धंद्याच्या इतल्या व्यापांतल्यान वेळांत वेळ काडून दत्ता खूप वाचता. विंगड विंगड विशयावेलीं पुस्तकां. कोंकणीं, मराठी, आनी इंग्लेज भाशेंत खूप बरयता. सातत्यान साहित्य निर्मणी करता. ताचीं साबार पुस्तकां उजवाडाक आयल्यांत आनी येत आसात.
जिणेचेर उपाट मोग करपी हो संवेदनशील साहित्यीक सरभोंवतणच्या ल्हान- ल्हान गजालीं कडेन बारीकसाणेन पळयता आनी ताचेर खोलायेन विचार करता. ताच्या दरएक साहित्यांत भाशेची गिरेस्तकाय, विचारांची खोलाय आनी शैलीचें खेरीतपण जाणवता. ताचे भितर एक आगळी वेगळी विनोदबुद्धीय आसा. समाजा कडेन पळोवपाची एक विनोदी नदर आसा आनी तें ताच्या साहित्यांत जाणवता. ताच्या व्यासंगी व्यक्तीमत्वाचें पडबिंब ताच्या साहित्यांत पडलां.
दत्ताक प्रवास करपाक आवडटा. प्रवासाक वच्चे पयलीं तो त्या थळाचो अभ्यास करता. ताचीं खाशेलेपणां समजून घेता आनी ते प्रमाण थंयची थळां पळयता. दत्ताचीं प्रवासवर्णनां वाचल्यार वाचपीय त्या थळांचो आपसूकच प्रवास करता म्हणल्यार अतिताय जांवची ना. तागेलें ‘अरेबियन डेज’ आनी मराठींतलें ‘इकेबाना’ हीं प्रवासवर्णनाचीं अप्रतीम पुस्तकां.
दत्ताक सदांच प्रकाशझोतांत रावपाक आवडटा. मागीर केन्ना केन्ना तो वादग्रस्त विधानां करता. ताच्या विधानांचेर टिका जाता. पूण ताका टिका आवडटा. तो टिकेक उत्तर दिना. टीका करपी मात भितरले भितर घुस्मट्टात. दत्ता मात मजा पळयता. दत्ताक आपली स्तुती केल्ली आवडटा. दत्ताचो एक व्हडलो ‘विकपाँयट’ म्हणल्यार दत्ताक रोखडीच काकळूट येता. ताचे म्हऱ्यांत आपली अडचण घेवन आयिल्याक सगळे तरेची मदत करता. ताचेर विश्वास दवरता. पूण चडशे जाण ताचो कसो गैरफायदो घेतात. हें हांवें स्वताचे दोळ्यांनी पळयलां.
दत्ता एक बरो खवय्या. दत्ताक बरेंss गोंयचें जेवण आवडटा. तो असल्या जेवणाचेर कितलेय वेळ खबरी करपाक तयार. तो आपल्या आमिगांची खबर घेता. तांका वाचपाक पुस्तकां धाडटा. केन्ना केन्नाय साबार विशयांचेर आपल्या आमिगांचीं मतां विचारता आनी चडशे फावट आपल्याक जाय तेंच करता.
दत्तालो सगल्यांत व्हडलो गूण म्हणल्यार दत्ता एक चारित्र्यवान मनीस. तो वादग्रस्त आसत, पूण ताच्या चारित्र्याचेर कसलेंच खत ना. असले मनीस गोंयांत तरी साप्प उणे. त्या खातीर ताचे दुस्मान लेगीत ताचे विशीं वायट उलयनांत. म्हाका दत्ताल्या साहित्यापरस, एक चारित्र्यवान आनी समाजभान आशिल्लो मनीस म्हण दत्ता चड भावता.
दत्ताक सत्तर वर्सां जालीं हें म्हाका खरेंच दिसना. 50- 52 वर्सां पयलीं पळयल्लो दत्ता आनी आतांचो दत्ता हातूंत व्हडलोसो फरक ना. आतां फक्त पोक्तपणां आयला आनी तोंडवेलो हांसो उणो जाला इतलोच. दत्तान म्हाका हालींच म्हणिल्लें, ”सखाराम ! म्हाका आनीक धा वर्सा तरी जगपाक जाय. खूप बरोवपाचें आसा. वाचपाचें आसा. भोंवपाचें आसा. समाजा खातीर खूप कितें करपाचें आसा”.
दत्ता ! तुका आनीक धाच वर्सां कित्याक? तुंवें शंबरी हुंपिल्ली आमकां पळोवंक जाय. त्या खातीर तुका उत्तम भलायकी मेळची म्हण हांव देवा कडेन मागतां (तूं देवाक मानीना तरी!)
– सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
