समर्पित व्यक्तीमत्व : कॅप्टन डॉ. अवधूत प्रभुदेसाय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

उपरांत कांय काळ भलायकी सेवा संचालनालयांत बाळ्ळी मुळावें भलायकी केंद्र आनी हॉस्पिटलाचे प्रभारी वैजकी अधिकारी म्हणून काम केलें.

गोवा बटालियन एनसीसीचे कमांडिंग ऑफिसर कर्नल जिजस फुर्तादोन म्हाका रिवणां रावपी कॅप्टन डॉ. अवधूत प्रभुदेसाय (सेवानिवृत्त लश्करी दोतोर) हांचे विशीं सांगिल्लें. डॉ. प्रभुदेसाय हांणी एनसीसी कॅडेट्सां कडेन संवाद सादतना केप्यां तांच्या वर्सुकी प्रशिक्षण शिबिराक भेट दिली. कर्नल फुर्तादोन सुचयलें की हांवें म्हज्या टिव्ही शोचेर तांची मुलाखत घेवची. हांवे हयकार दिलो. नंबर घेवन प्रभुदेसाय हांचे कडेन उलयलों. ते एक म्हान व्यक्तिमत्व. तांची प्रभावी फाटभूंय पळयल्यार तांकां खूब उलोवपाचें आसा  म्हणल्यार अजाप नासलें. मुलाखत घेवपाचे तारखेची चर्चा लेगीत केल्ली. पुण जें जावपाचें तेंच जालें. 

डॉ प्रभुदेसाय हांकां मरण आयलें. हो म्हाका व्हड धक्को आशिल्लो. तरी, या म्हान मनश्याक श्रद्धांजली म्हूण हांवें तांचे विशीं बरोवपाचें  थारायलें. म्हज्या सुदैवान तांच्या दोनूय धुवांक तांच्या बापायचेर लेख प्रकाशित करपाची इत्सा आसली.

कॅप्टन डॉ. अवधूत प्रभुदेसाय हांचो जल्म 21 फेब्रुवारी 1947 दिसा रिवणा अनंत तुकोबा प्रभुदेसाय आनी विजयाबाय प्रभुदेसाय हांगेर जालो. बापूय शेतकार. आवय गृहिणी. तो 4 भुरग्यां मदले तिसरे. (3 चले आनी एक चली). देशाची सेवा करप डॉ. प्रभुदेसायच्या रगतांत आशिल्लें. तांचे आवयचो काका स्वातंत्र्यसेनानी लक्ष्मीकांत भेंब्रे. बापूय अनंत आनी लक्ष्मीकांत भेंब्रे हे भाव. (उपरांत अनंताक ताचेच मावशेन पोसको घेतलो.) 1970 वर्सा तो लश्करांत गेलो आनी उपरांत रेसिडेन्ट आर्थोपेडिक्स विभागांत कामाक लागलो.

जून १९७२ त डॉ प्रभुदेसाय हांणी भारतीय सैन्यांत (आर्मी मेडिकल कोर्प (एएमसी)) कॅप्टन म्हूण काम सुरू केलें. हें फकत अल्पकाळ आसतलें, अशी अट घालून ताच्या आवय- बापायन ताका मान्यताय दिली. ताणें आपलें सुरवातीचें प्रशिक्षण (बेसिक मेडिकल ऑफिसर्स कोर्स) एएफएमसी, लखनौ पुराय करून पणजेच्या लश्करी हॉस्पिटलांत प्रवेश घेतलो. सैन्याच्या काळांत ताका नेफा (सद्याचो अरुणाचल प्रदेश) सारक्या शिमे वयल्या वाठारांनीय तैनात केल्लो. वर्सां उपरांत सशस्त्र दळांतल्या आपल्या कार्यकाळाचें श्रेय तो जायत्या गजालींक दितालो- आपली शिस्त, ताची ‘केन्नाच मरना अशें म्हणपाची’ वृत्ती, आपली संघटीत पद्दत. पूण तरणाट्यापणांत ताका मेळिल्लो हो वाव – ताणें भेट दिल्ल्यो सुवाती, ताका मेळिल्ले लोक, आनी ताचे अणभव – ताका भारत आनी ताच्या लोकांची सोबीतकाय, विविधताय आनी बळग्याची कदर करपाकय आदार केलो. लश्करी जिवीतांत तो खूब खोशी आशिल्लो. पूण घरांतली परिस्थिती वेगळी आशिल्ली. 

ताचे आवयन ताका परत परत सैन्याचो राजिनामो दिवन आपल्या मूळ घरा परत येवपाची विनंती केल्ली. निमाणें आवयच्या आग्रहा प्रमाण (ताच्या सुरवातीच्या सैन्यांत भरती जावपाच्या निर्णयाचेरय ती नाखूश आशिल्ली – तो गोंयांत येवचो अशें तिका दिसतालें) ताणें 1977 वर्सा सैन्यांतल्यान भायर सरपाचें थारायलें.

उपरांत कांय काळ भलायकी सेवा संचालनालयांत बाळ्ळी मुळावें भलायकी केंद्र आनी हॉस्पिटलाचे प्रभारी वैजकी अधिकारी म्हणून काम केलें. 1980 वर्सा तो ज़ुआरींत मुखेल वैजकी अधिकारी म्हणून कामाक लागलो. हांगासर ताची कारकीर्द लांब आनी नामनेची आशिल्ली – ताणें ज़ुआरी इंडस्ट्रीज लिमिटेडाक 28 वर्सां सेवा दिली आनी निमाणे ऑगस्ट 2008 वर्सा निवृत्त जालो. ज़ुआरी काळांत ताणें फुडलो वैजकी अभ्यासूय केलो आनी 1996 वर्सा वेवसायीक आनी उद्देगीक भलायके विशीं पदव्युत्तर डिप्लोमा (गोवा विद्यापीठ) पुराय केलो. हें दशक जरी वेपारी नदरेन फायद्याचें आसलें तरी वैयक्तीक मळारय एक भोव कठीण काळ आशिल्लो. कारण बापूय आनी व्हडलो भाव भायर पडले. निवृत्त जातकच तो आपल्या मूळ गांव रिवणाक परतलो आनी थंय ताणें शेतकार आनी वैज म्हणून काम केलें. 

तो रावतालो तो वाठार आदिवासी आनी अस्तंत घाटांत आस्पाव केल्लो पर्यावरण संवेदनशील वाठार. फुडें जांबावली ते नेत्रावळी मेरेनच्या वाठारांत आरएमडी आनी डीएचएस चलयल्लीं उप-आरोग्य केंद्रां आसलीं तरी रेसिडेन्ट दोतोर नाशिल्लो. देखून तांचे चडशे दुयेंती शेजारच्या गांवांतले आशिल्ले.

ताणें पळयल्ल्यो जायत्यो केशी गांवगिऱ्या परिस्थितींतय खाशेल्यो आशिल्ल्यो. देखीक- दोळ्यांच्या वाठारा लागसार खोल रगतस्त्राव जाल्ल्यान सकाळीं ताचे कडेन ल्हान भुरग्याक हाडलो. आवय दुकां व्हांवताली. तो खोल घाय आशिल्लो आनी ताका टांके घालपाची गरज आशिल्ली. चवकशी करतना आवय सकाळीं गायचें दूध काडट्टाली आनी भुरग्याक चड करून गाय मुखार खेळपाक खूब आवडटालें, अशें कळ्ळें. त्या दिसा तो भुरगो गाय मुखार बसलो. एक मूस गायेक त्रास दितालो आनी ताका लागून ती मान बागोवन हालोवपाक लागली, चुकून ल्हान भुरग्याचें तोंड तिच्या शिंगाक तोंपलें.

ह्या संदर्भार डॉ प्रभुदेसाय हांच्या योगदानाचे कांय उल्लेखनीय प्रसंग आसात : दक्षीण गोंयांत 2009 वर्साचे सुरवेक चिकनगुनियाची धाम पातळ्ळी. लक्षणां पळोवन डॉ प्रभुदेसाय हांकां हे दुयेंती सुरवेकच सोदून काडपाक येस आयलें आनी भलायकी अधिकाऱ्यांक हो रोग नेटान पातळपाची खबर दिली. कोवीड महामारीच्या काळांतय ताणें गांवच्या लोकांक अमूल्य वैजकी सेवा दिली. लागसारच्या जायत्या शाळांच्या विद्यार्थ्यांक आनी कर्मचाऱ्यांक तो फुकट वैजकी सेवा दितालो. ताका कर्तव्याची खर भावना आशिल्ली. ही गजाल ताच्या मरणा उपरांतच्या बाराव्या दिसा बाबू भटान ताच्या व्हडले चलयेक दिल्ल्या विधानांतल्यान स्पश्ट जाता.  डाॅ. प्रभुदेसायान खरेंच बापायक दिल्लें उतर पाळ्ळें. ताच्या बापायक तो परत येवन गांवच्या कल्याणा खातीर काम करुंक जाय आशिल्लें.

डॉ. प्रभुदेसाय हांचीं कामां आनी योगदान फुडल्या पिळग्यांक प्रेरणा म्हणून काम करतात. देशभक्ती, कश्ट, समर्पण अशा मुल्यांक चालना दितात. ताका वळखुपाचें सौभाग्य लाबिल्ल्या सगळ्यांक ताच्या धिटाय आनी प्रामाणीकपणा विशीं खबर आसा. 

(तांची धुव अमिता प्रभुदेसाय- भट हांचे म्हायती सयत. अमिताचो घरकार नवी दिल्लींत भारतीय नौदलांत कमोडोर पदार आसात.)

जॉन आगियार