सभावाचेर वखद

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अकबर बादशहाच्या दिल्ली शारांत नाना तरेचे, नाना स्वभावाचे लोक आशिल्ले. थंयच एक सदानंद नांवाचो मनीस रावतालो. बापडो सामको सादो सरळ, गरीब सभावाचो आशिल्लो तो. मात ताची बायल कजाग स्वभावाची आशिल्ली. शेजार पाजाऱ्यां बरोबर कसलेंय निमित्त करून झगडत रावताली. झगड्टना तिका बरो फोर्स येतालो. पूण काम करपा वेळार “म्हजें आंग दुखता.कमर दुखता, पांयच वळटात. “अशी पालां लायताली. सामकी आळश्यांमोट म्हणपाक हरकत ना. तिचें नांव आशिल्लें कामणें. पूण कसलेंच काम करिनासली ती.
“आज बरो चण्यांरोस कर गो.” अशें सदानंदान सांगल्यार,”नाका नाका. आज फुट्या कडयेनच जेवुया. म्हाका पोटांत वाय भरल्या. चण्यांनी म्हजें पोट आणि बाफार जायत” म्हण्टालें. जेवलें, वचून न्हिदलें. घोव बापडो सोय कातप. शीत करप. रोस करप.बायलेक च्या करून दिवप.खाण जेवण रांदूनय, घरांत सान्न मारून शितोडो घालपाचें काम बी करतालो. आयदना घांसपाचें, उदक भरपाचें, आणि कपडे, उमळपाचें ,सुकत घालपाचें कामय करतालो बापडो.आनी कामणें, कितें करतालें? फक्त भुसको मार आनी न्हिदो काड. इतलेंच करतालें.
सदानंदान कितल्या वैजां कडेन ताका व्हरून दाखयलें. तें खरें दुयेंत तर निवळटलेंच आशिल्लें. पूण तें तर नाटकां करतालें. मागीर ताका कोण बरें करीत!म्हणतात न्हीं, न्हिदिल्याक उठोवप सोंपें पूण न्हिदे सवंग घेतिल्ल्याक उठोवपाक कशेंच जायना. तशें. सामको बेजारिल्लो सदानंद.
सगळे प्रयत्न सोंपले. तरी आपली बायल बरी जायना ह्या चिंतेन, खाल्लें जेविल्ले ताच्या आंगाक लाग नाशिल्लें.आणि कामणें मात दिसान दीस फुगत आशिल्लें. तरी पिरंगत आसतालें. मागीर एका शेजाऱ्यान ताका म्हळ्ळें .”तूं बिरबलाक कित्याक मेळना? तुका तो एखादो बरो वैज दाखयत. बादशहा कडेन भायल्या देशांतले वैज येतात. तूं ताका मेळ.”
तो बिरबलाक मेळ्ळो आनी सगळी खबर बिरबलाच्या कानार घाली. हिचीं नाटकां चाणाक्ष बिरबलाच्या लक्षांत सटकरून आयलीं. आनी ताणें सदानंदाक सांगलें. कीं “बिरबलाच्या वळखीचो एक वैज नेपाळच्यान आयला. ताची नाडी परिक्षा आखांत. तो तुका तपासपाक फाल्या येतलो.”अशें बायलेक सांग. सदानंदान बायलेक सांगलें.
दुसऱ्या दिसाक बिरबलान एका वैजा सारखी माथ्याक पगडी बांधली. खांद्यार उप्परणें आणि भुजार एक बोटवो लांबोवन तो सदानंदागेर पावलो. ताणें नाडी बी तपाशिल्ल्या भशेन केली आनी बरोबर हाडिल्ल्या कोडू कोडू झार काढ्याची एक शिंसली सदानंदा कडेन दिवन
सांगलें” हें सामकें कार्रेगाद वखद आसा. तें आतां पयलीं एक व्हडलें
कुलेरभर हिका दिवंकच जाय. चल आमी दिवया.”
सदानंदान, कामणें नाका नाका म्हणतना, बळयांच ताच्या ताळ्यांत तें वखद घालें. कामणे सामकें मिडमिडलें.तें वखद इतलें कडूच आशिल्लें.
“आज रातीन आणि फाल्या सकाळ, सांज बी दी. घेना जाल्यार कोणाकय आपोवन हात पांय घट्ट धरून घाल तिका. परवां बरी जातली.” सदानंदान रातीन दोन शेजाऱ्याक आपोवन वखद परत ताज्या घशांत चेपयलेंच.
कामणें ओंकारे काऽऽडीत मान्यांत धांवलें. ताचो घसो कोण नखळोच कसोसोच जाल्लो. दुसऱ्याच दिसा कामणें बेग्गीन उठून सगळीं कामा करपाक लागलें. आनी आतां “हांव बरें जालें .म्हाका आनीक वखद नाका.” म्हण बांयचेर गेलें. उदकान हांडो भल्लो. आयदना, सान्न, शितोडो सगळो वावर करपाक लागलें. बिरबलाचें कोडू वखद बऱ्याक पडलें. परत ताणें आळशीपणा करूंक ना. सूत्त बरोबर निवळलें. असो बिरबल हुषार चाणाक्ष आशिल्लो.

तेजश्री गोपाळ प्रभुगांवकार

9822139309