भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सत्तरी म्हालांतल्या गांवच्या दोन बारा ते तेरा वर्सांच्या चल्यांक पाचव्यो साडयो न्हेसयतात. लोक आपलो भुरगो करवली जांवचो म्हण खूब उमेदीन इत्सा उक्तायतात.
गोंयच्या गांवगिऱ्या वठारांतलो एक प्रभावी गूण म्हणल्यार लोक उत्सव एकठांय येवन मनयतात. असोच एक उत्सव म्हणल्यार शिगमो. हो थळाव्या देवांचो उत्सव. दरेका गांवचें खाशेलेपण आसा. अशीच एक परंपरा म्हणल्यार दिवचल, सत्तरी म्हालांत जावपी करवल्यो उत्सव. नानोड्यां, केरी आनी शिरोली गांवांत व्हडा दबाज्यान करवल्यो मनयतात. महाराश्ट्र आनी कर्नाटक राज्यांत कांय भागांनीय करवल्यो उत्सव मनयतात. फाल्गून पुनव जावन तिसऱ्या वा चवथ्या दिसा हो उत्सव जाता. खूब वर्सां आदीं भारतांत लग्न जाल्लो दादलो मेले उपरांत तांच्यो बायलो ताच्याच सरणार ल्हासून आपली जीण सोंपयताली. इंग्रज आनी पुर्तुगेज राजवटकीन ही प्रथा बंद केली.
एक निश्पाप जीव अंदश्रद्धेक लागून चुकीचे सती प्रथेचो बळी थारतालो. ही प्रथा चुकीची आसली तरी, बायलांचो तो त्याग कोणूच विसरलो ना आनी विसरपाक जायना म्हूण तांकां मान दिवपाक हो करवली उत्सव मनयतात म्हूण कळटा. सत्तरी म्हालांतल्या कांय गांवगिऱ्या वठारांनी बायलांक मान म्हूण तांच्या नांवान घुमट्यो लेगीत बांदलेल्यो पळोवपाक मेळटात.
नानोडेंचे गांवकार ह्याच संबंदान खूब वर्सां आदीं घडलेली खबर सांगतात. एकदा खंय शिगम्याचे भोंवडे (कांस, शिकार, खास करून रानदुकराची) गेल्ले कडेन एकदां खंय गांवचो दादलो फार लागून मेलो. त्या वेळार सगळेच दादले भियले आनी कोणाकूच किदें करचें तें समजना जालें. गांवकार गांवांत पावले उपरांत सगळे गांवकार आसात, आपलो घोव मात ना म्हूण ताची घरकान्न घोवाक सोदीत सगळ्याक भोंवपाक लागली, पूण कोणूच तिका सारकी जाप दिना जालो. गांवकार तिका म्हाका खबर ना, ताका विचार, हाका विचार म्हणपाक लागले. सगळेच गांवकार भियेले आनी निमणे तिच्या घोवाक किदें जालें ते तिका एक म्हालगडो गांवकार सांगता. आपलो घोव फार लागून मेल्ल्याचें कळना बरोबर तिका खूब दुख जाता. तिका तें सोंसना आनी त्या दुख्खान ती आपल्याच घोवाच्या सरणार आहुती दिता. हें दुख गांवकार सोसूंक शकना. गांव आनी गांवकाऱ्यां वयलें हें संकश्ट पयस करपाक गांवकार एकठांय जावन हे सतीक व्हड मान दिवचो अशें थारायतात. आनी हो करवल्यो उत्सव मनयतात.
सती आनी करवल्यो हांतूंत वेगळेंपण आसता. घोव मेल्ल्या उपरांत विधवो जाल्ल्यो बायलो आनी करवल्यो म्हणल्यार आयाव (सवाशिण) मरण आयल्ल्यो बायलो. पूण ह्या सुवाळ्याक दोगांय बायलांक मान दितात. करवल्यांची पुजा सवाशिण बायलां करतात आनी सतिची पुजा दादले करतात म्हूण गांवकार सांगतात.
करवली (कुरुल्यो) उत्सव
सत्तरी म्हालांतल्या गांवच्या दोन बारा ते तेरा वर्सांच्या चल्यांक पाचव्यो साडयो न्हेसयतात. लोक आपलो भुरगो करवली जांवचो म्हण खूब उमेदीन इत्सा उक्तायतात. ह्या दिसा त्या चल्याक उपास धरचो पडटा. शीत जेवपाक तांकां मेळना, फळां खावपाक मेळता. सकाळीं न्हानव धुवन तांकां पाचवी साडी न्हेसयता (कास मारून) पुराय माथें कपड्यान धांपता आनी माथेंभर आबोल्यांचे झेले गुठलायतात, कपलाक लायतात, पोल्यांक काजळाचें थिपके लायतात, कांकणां, गळ्यांत आलायतें हार, मंगळसुत्र अशे नग घालतात. पायांक घुंगूर बांदतात. दोनूय हातांत दोन लेस बांदतात. मात्शें कशें नाचपाक जाय म्हूण म्हालगडे तांकां करवल्यो नाचाचे थर शिकयतात. दोनूय करवल्यांक मागीर गांवच्या देवळांत हाडटात. थंय गांवची थारावीक बायल तांचे पांय धुतात. शेंदरेर करवल्यो बसतात आनी तीच बायल मागीर तांची पुजा करता, ओवाळटा आनी ओट भरता. हे सगळे विधी चालू आसतना रोमट चालू आसता. मागीर दोग दादले ह्या करवल्यांक खांदार बसोवन घरा घरा व्हरपाक रोमटां वाजयत मिरवणूक काडतात. ती काडटना म्हालगडो वा आनी कोणूय सकारत म्हणटात. सकारत म्हणल्यार शोक आरत. गांवचो दादलो फार लागून मेल्लो तेन्ना ताची घरकान्न घोवाक सोदपाक अशीच घरघर भोंवताली. ह्या करवल्यांक तिची याद आनी मान म्हूण ही सकारत म्हणत भोंवडायतात. दरेका घरांत करवल्यांचे पांय धुवन ओट भरून तांचो मान करतात. एक सकारत चार- पांच घरां भोंवसर चलता मागीर कोणूय दुसरो सकारत म्हणटा अशें करून सगळीं घरां भोवून जातच करवल्यांची मिरवणूक होळयेच्या मांडार येता.
थंय रोमटांच्या तालार होळयेच्या माडयेक प्रदक्षणां काडीत करवल्यांचो शिरंगार दादले देंवयतात. माळलेलीं फुलां काडून होळयेक घालतात, तांच्यो साडयो सोडयतात तांणी घातलेले आलायते नग काडटात. मागीर करवल्यांक न्हाण घालपाक न्हंयेचेर व्हरतात. उपरांत तांकां घरा पावयतात. हे सगळे विधी पळोवपाक बायलांक मनाय आसा. करवल्यांनी घातलेले आलायते नग काडून देवळांत एके शेंदरेर दवरतात आनी गांवच्या एका तरनाट्याक ते पोट वयर करून ओणोव रावून लोक सांगता तो नग तोंडात धरून काडचो पडटा, हें अशें किद्याक करतात ताचो संदर्भ मेळ्ळो ना. घडये जो तरनाटो ह्या वर्सा लग्न जाला वा लग्न जावपाची इत्सा दवरता तो हें करता जायत.
करवल्यांक व्हड मानान लोक येवकार दितात. तांचें मानपान केल्यार घरांत बरकत जाता, अशी श्रद्धा आसा. दिवचल म्हालांतल्या कांय लोकांच्या म्हणण्या प्रमाण, ह्या वाठारांल्या करवल्यो उत्सवाक देवी सांतेरी आनी देवी केळबाय हांकां बालरुपांत चल्या भुरग्यांक न्हेसयतात आनी तांची पुजा करतात.
प्रीता परब
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
