भांगरभूंय | प्रतिनिधी
संस्कार हो शब्द दोन उतरांतल्यान तयार जाला ‘ सम् आनी कार ‘.’ सम्’ म्हटल्यार बरे आनी ‘ कार ‘ म्हटल्यार कार्य. हाचो अर्थ असो की मनशां भितर बरें कार्य करपाचे जे गूण आसतात ताकाच संस्कार अशें म्हणटात.
संस्कार म्हटल्यार गुणांची बेरीज (गुणाकार) करप दोशाची वजाबाकी (भागाकार) करप. गुणाकार म्हटल्यार गूण वाडोवपाची क्रिया आनी भागाकार म्हटल्यार दोश कमी करपाची क्रिया.बरें कोणाचें जावपाक जाय जाल्यार बरे संस्कार आसप भोव गरजेचे. बरे संस्कार आनी वायट संस्कार हाची देख पळोवया. फांतोडेर बेगीन उठप, व्हड मनशां कडेन आदरान उलोवप, सगळ्या कडेन मोगान उलोवप, निवळ रावप, आपलीं सगळीं कामां वेळार सारकीं करप, आपली कामां आपूणच करप. जर समजा आमी बसींत सीटार बसल्या आनी थंय एक वयस्कर मनीस उबो आसा जाल्यार ताका बसपाक सीट दिवप. अश्यो जायत्यो देखी दीवं येता. संस्कार म्हटल्यार वायट संवयी काडून उडोवन बऱ्यो संवयी लावन घेवप.
आतां वायट संस्काराच्यो देखी पळोवया. दुसऱ्याची फकांडां करप,फट उलोवप, बेशिस्तीन वागप, बेजबाबदारीन वागप, झगडी लावप, दुसऱ्यांचीं मनां दुखोवप, विस्वासघात करप अश्यो जायत्यो देखी दीवं येता. संस्कार हें बाजारांत मेळनात. कितलेय पयशे दिवन लेगीत आमी संस्कार विकत घेवंक शकना .संस्कार हें आमी दर एकल्यान स्वःता भितर हाडप आसता. संस्कार हीच त्या मनशाची वळख आसता. संस्कार ही त्या घराब्याची वळख म्हणूं येता. त्या गांवची वळख. त्या वांठाराची वळख म्हणूं येता. अशें म्हटलें वता जशें आमी बीं पेरता तशेंच तें किल्लता. त्याच पावलांनी आमी जशें संस्कार ल्हान भुरग्याचेर करतात तशींच तीं व्हड जावन आमच्या मुखार येतात. समाजांत वावुरतात. जर आमी तांचेर वायट संस्कार घातले जाल्यार तीं वायट संस्कार घेवन येतात. आमी सदांच भुरग्यां कडेन उलयताना वा तांच्या फुड्यान उलयताना बरें उलोवपाक जाय.
सचिन तेंडुलकरान आयज इतली नामना जोडल्या ते ताचेर ताच्या आवय- बापाय कडल्यान जाल्ल्या संस्कारा खातीरूच. आमची लतादिदी इतली मुखार पावली ताचेंय कारण तांचेर घरांतल्यान जाल्ल्या बऱ्या संस्कारा खातीरूच अशें म्हणूं येता. साने गुरुजींचेर जर बरे संस्कार जावंक नाशिल्ले जाल्यार आयज आमकां तांणी बरयल्ली ‘श्यामची आई’ सारकीं पुस्तकां मेळचीं नाशिल्लीं.अशें दिसता बरे संस्कार आसल्यार वायट अशें केन्ना जावचेंच ना. बऱ्या संस्कारांचो उणाव आसल्यार नाका आशिल्लीं कृत्यां हातींत घडूं येतात. जर आमकां नामना जोडपाची आसत, एक आदर्श मनीस जावपा आसत जाल्यार आमच्या भितूर बरे संस्कार आसप भोव गरजेचे. आयज समाजा भितर जें कितें घडटा तें पळयतकच अशें दिसता खंय तरी बऱ्या संस्काराची उणीव आसा. जर समजा योग्य त्या वेळार जे कोण वायट कामां करतात तांचेर बरे संस्कार जाले जाल्यार आयज जें कितें घडटा तें खंयंतरी घडचें नाशिल्लें. असो एकूय मनीस आसपा ना जाका आपल्या मनशाच्या मनार वायट संस्कार जाल्ले पळोवपाक आवडटले. जाल्यार हे वायट संस्कार येतात तरी खंयच्यान?. ह्या प्रस्नाची जाप सोदप भोव गरजेचें जावन आसा.
आमी केन्नाच फट उलोवपाक जायना. आमच्या हातांनी वायट कांयच जावचें ना हाची दर एकल्यान काळजी घेवंक जाय. एक जीव सादशिव म्हणपीय मनशां नदरेक येतात. पूण सदांच लक्षांत दवरपाक जाय ह्या संवसारांत एकलो असो कोणूच आसना. जर कितें अशें तशे केलें जाल्यार घरच्या मनशांचें कितें जातलें? सोयऱ्यांचे कितें जातलें? समाजाचे कितें जातले? वाड्याचें कितें जातलें ? गांवचें कितें? हाची आमकां जणीव आसपाक जाय. उलयतना सदांच चितून उलोवक जाय. उलोवन विचार करून कांयच फायदो ना. जशें एकदा धनुशांतल्यान सोडिलो बाण परत फाटीं घेवंक शकना तशेंच एकदां आमच्या भायर सरिल्लीं उतरां आमी परत फाटीं घेवंक शकना. वायट कृत्य करून मागीर पच्छताप करून ताचो कितें उपयोग?
जांणी कोणी वायट कृत्य केलां ताचेर योग्य त्या वेळार बरे संस्कार जाल्ले जाल्यार कोलकाता शारांतल्या त्या भयणीच्या (डॉक्टर) जिणेन ती तशी णव ऑगस्टाक भयानक रात येवची नाशिल्ली. जर तांचेर बरे संस्कार घडिल्ले जाल्यार सोळा डिसेबंर 2012 वर्सांत दिल्लीच्या ते भयणीचे जिणेंत तें घडचें नाशिल्लें. घरां फोडप, चोरयो करप, खून करप, किडनेप करप, गुन्यांव करपाक सुपारी घेवप, अत्याचार करप, वायट व्यसनाच्या विळख्यांत बुडप, लोकांक तोपयो घालप, विस्वासघात करप, दुसऱ्याक त्रास दिवप, अशें आयज जें कितें घडटा तें घडचें नाशिल्लें.
सगळ्यांक बरी जीण जाय आसता, बरी जीण अशीच मेळना तर तिका आमी बरी करप आसता. दिवो हो केन्नाच आपूण जावन पेटना, तर ताका पेटयलो वता. जेन्ना मनीस जल्माक येता तेन्ना सावन ताच्या जिणेक सुरवात जाता. सरभोंवतणी जें कितें बरें वायट घडटा ताचे संस्कार ताच्या जिणेचेर जातात. बरे संस्कार जाल्यार तो बऱ्या मार्गान वता आनी तेच जर ताचेर वायट संस्कार जाले जाल्यार वायट मार्गान वचपाकय ताका वेळ लागना. जशें हांवेंन म्हणलां दिवो हो आपूण स्वत: पेटना ताका पेटवचो पडटा. तेन्नाच तो पेटटा. बरे विचार, बरे संस्कार मनशाची बरी जीण घडयतात. जीण ही देवान दिल्ली एक अमूल्य अशी भेट आसा. तातूंत बरे संस्कार घालप हें दरएकल्याचें कर्तव्य जावन आसा. जिणेंत बरे संस्कार आपूणूच येनात तर ते आमी दर एकल्यान घालप आसतात. बरे संस्कार, बरे विचार मनशाची बरी जीण घडयतात. साने गुरुजी हांचे ‘श्यामची आई’, डॉ. प्रभाकर चौधरी हांची ‘366 संस्कार कथा’, ताई पवार हांचे ‘बाल संस्कार’, तशेंच डॉ. शरद श्रीकृष्ण कुंटे हांचें ‘ संस्कार कथा’ अशीं जाय त्या नामवंत लेखकांची पुस्तकां वाचपाची गरज आसा. तशेंच स्वामी विवेकानंद, डॉ. अब्दुल कलाम, महात्मा गांधी, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर अशा मनशांचे विचार वाचपाची आयज दर एकल्याक गरज आसा.
मनशां भितर बरें संस्कार पळोवन खूब बरें दिसता. म्हाका तरी दिसता मनशाचे जिणेंत बरें संस्कार ना जाल्ल्यार त्या जिणेक कांयच अर्थ ना. आमच्या खंयच्याच कामान कोणाक कसलोच त्रास जावचो ना हाची काळजी दर एकल्यान घेवंक जाय.अशें जर केलें जाल्यार आयज जें कितें वायट घडटा तें सगळें बंद जातलें आनी बरे दीस येवपाक वेळ लागचो ना.
खरेच! आयज दर एकल्यांन संस्काराक खूब म्हत्व दिवपाक जाय. एक मेकाक संस्कारांचे म्हत्व पटवन दिवपाक जाय. बरे संस्कार ही काळाची गरज जावन आसा. बरे संस्कार आसल्यारूच बरी जीण आमका मेळटली.
सत्यवान जांगळी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
