भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भुरग्यांक सान पिरायेचेर वाचनाची आवड लावंक जाय. ते पासत तांकां तांच्या आवडीच्या वस्तूंचीं पुस्तकां वा माध्यमां दिवप रास्त जातलें. हे गरजेंतल्यान बालसाहित्याची निर्मणी जावंक लागली – भुरग्यांचे मनाचेर प्रभाव घालपी, भुरग्यांक देख वा शिकवण दिवपी, तांची मनरिजवण करपी तांच्या आवडीच्या बिलू – कुतू आनी काऊ – चिऊच्या आदारान. कथा, कविता, निबंद, हे जशे साहित्याचे वेगवेगळे प्रकार तशेच ते बालसाहित्याचेय प्रकार जावन आसात. तशें पळोवंक गेल्यार साहित्याचे प्रकार अभ्यासकांनी घडये आपल्या संवकळी पासत घाल्ले. पूण काळांतरान ते साहित्याचोय भाग जाले. बालसाहित्यांत कवन (कविता, काव्य) आनी काणी (कथा) हे दोन प्रकार बालमना खातीर उपयुक्त थारतात, कारण भुरग्यांक एक तर गितां वा कवनां आवडटात वा काणयो. हे प्रकार हाताळपाक सोंपे आनी सुटसुटीतूय आसात. ह्या दोनूय प्रकारांच्या संगमांतल्यान तयार जाल्लो तिसरो प्रकार म्हणल्यार कवनकाणी. कवनरुपी काणी सांगप, तेच वांगडा भुरग्यांची मनरिजवण करप हें ह्या प्रकाराचें खाशेलेंपण. ‘लसूण कांद्या झगडें’ हो 2007 वर्सा उजवाडाक आयिल्लो नागेश नायक वडिये हांचो कवनकाण्यांचो झेलो. पुस्तकाचें विश्लेशण करचे आदीं लेखकाची आनी पुस्तकाची वळख करप, ही उपचारिकता न्हय तर ताच्या मोलावणेचो एक भाग जावन आसा.
नागेश वडिये हांणी वेगवेगळ्या दिसाळ्यांनी आनी म्हयन्याळ्यांनी तांणी काव्यलेखन केलां – खास करून भुरग्यां खातीर. 2003 वर्सा ‘किरा मोरा चानये पिला’ हो पयलो आनी 2007 वर्सा ‘लसूण कांद्या झगडें’ अशे तांचे बालकवितांचे दोन संग्रह आसात. तांच्या भुरगेपणांत तांच्या आवयन तांकां सांगिल्ल्या आनी वाचूंक दिल्ल्या काण्यांच्या पुस्तकांक लागून कोंकणी बालसाहित्याक ते दोन अलौकीक काव्यसंग्रह दिवंक पावले. हेच भावनेन तांणी ‘लसूण कांद्या झगडें’ हें पुस्तक आपली सर्गेस्त आवय लक्ष्मीबाय हांकां अर्पण केलां. 16 कवनकाण्यांच्या ह्या पुस्तकांत मनशाचेर आनी सैमांतल्या साबार घटकांचेर आदारीत कवनां आसात. राग, मोग, दुख्ख, उमेद, आपलेंपण अशा वेगवेगळ्या भावनांचीं कवनां ह्या पुस्तकांत वाचूंक मेळटात. दरेक कवन आपआपली खाशेलताय बाळगिता. प्रत्येक कवनांतलें सुंदर चित्र संग्रहाच्या सुंदरकायेंत आनीक भर घालता. शब्दांच्या मर्यादेक लागून सगळ्याच कवनांचेर भाश्य करप शक्य नासलें तरी कांय उल्लेखनीय कवनांचो विस्तार हांगा मुजरत केल्लो आसा.
संग्रहांतलीं कवनां दोन भागांनी वांटू येतात – मनशाचेर आदारिल्लीं आनी सैमांतल्या घटकांचेर आदारिल्लीं. ‘कवितेंतली आई’, ‘आवयची याद’, ‘राकेस’, ‘पोस्टमन’, ‘शेवतें आनी आबोलें’, ‘म्हज्या आजोळा’ हीं कवनां सोडलीं जाल्यार हेर सगळीं कवनां सैमांतले घटक घेवन येतात. आवयचो मोग आनी मायपास कोणाचकडल्यान लिपिल्लो ना. आवयक आपली संतान जितली प्रिय तितलीच प्रिय संतानाक आपली आवय, कारण संवसारांत येना फुडें संतान सगळ्यांत पयलीं आवयचे उर्बेक रावता. हीच माया ‘कवितेंतली आई’ आनी ‘आवयची याद’ कवनांनी लेखक वेगळे तरेन दाखयता. पूण ‘कवितेंतली आई’ वाचप्यांक कांय प्रमाणांत निराश करता –
कवीराजा सांग रे म्हाका
असली आई खरेंच आसता
आयच्या काळा असली आई
कोणागेर मेळत दाखयशी म्हाका?
अशें म्हणून कवी आयच्या काळांत प्रेमळ आनी मोगाळ आई फकत कवितेंत आसता, सत्यांत ना अशें सांगून सत्यांतल्या आवयच्या मोगाचेर दुबाव उक्तायता. घडये ह्या कवनांतल्या भुरग्याक ताचे आवयचो वायट अणभव आयिल्लो आसूंक शकता, पूण तशे तरेचो कसलोच संदर्भ कवी कवनांत खंयचेच कडेन दिना.
‘आवयची याद’ हें ह्या पुराय संग्रहांतलें भोवच विलक्षण आनी वेगळें कवन. कवी भुरग्यांक तशेंच सगळ्या वाचप्यांक एक आधुनीक विचार दिता. कवनांतल्या भुरग्याची आवय तें ल्हान आसतनाच भायर पडली. ती परत केन्ना तरी आपल्या कडेन येतली अशी आस्त ह्या भुरग्याची आसा. आपली बायल मरतकच बापूय दुसरें लग्न करता. म्हत्वाचें म्हणल्यार ही सावत्र आवय ह्या ल्हान भुरग्याचेर सख्ख्या आवयवरी प्रेम करता. ताका ती आपल्या पोटच्या भुरग्यावरी मानता. इतलेंच न्हय तर मृत आवयच्या फोटवाक ती पांया लेगीत पडटा. होच आधुनीक विचार कवी दिता. पूण कशें कांय जायना ह्या भुरग्याक आपले सख्खे आवयची याद सतयले बगर रावना. कितलेय आवयांचो मोग मेळ्ळो तरी जल्म दिवपी आवयचीच माया आनी ओढ खरी. ‘राकेस’ आनी ‘पोस्टमन’ हीं विवेचीत व्यक्तीरेखांचेर भाश्य करतात. ‘शेवतें आनी आबोलें’ बऱ्या कामाचें बरें फळ मेळटा हो संदेश दिता जाल्यार ‘म्हज्या आजोळा’ कवनांत आजोळा नात वा नातूचेर जावपी अपुरबाय दर्शायता.
आदीं सांगलां तशें संग्रहांतलीं चडावत कवनां सैमांतले घटक घेवन आयल्यांत. तातूंत नुस्तें, दर्या, सुकणीं आनी जनावरां हांचो आसपाव आसा. ‘बेतलांतलो नातू’ आनी ‘मस्तो खुबो’ नुस्त्याच्या जाल्यार ‘दर्यामामा दर्यामाम’ आनी ‘पाळोळेच्या दर्यादेगेर’ दर्याच्या गुणांचेर आनी भुरग्यांनी थंय केल्ले मजेचेर भाश्य करता. ‘कोलो आनी कोली’, ‘पुरयांपरस भाकरी बरी’, ‘कावळ्या पिला सटी’ आनी हेर कवनां जनावरांक वांगडा घेवन भुरग्यांचें मनोरंजन करता. संग्रहाचें शिर्शक कवन, ‘लसूण कांद्या झगडें’ हें ह्या विभागांतलें आगळें कवन. लसूण आनी कांद्याचे मदीं तांच्या तांच्या गुणांक लागून झगडीं जाता. ह्या झगड्यांत मिरसांग आनी आलेंय सामील जाता. अशे तरेन कवनांत झगडें दाखयल्लें आसलें तरी तातूंतल्यान कांदो, लसूण, मिरसांग, आल्याचो तिकट गूण कवी अधोरेखीत जाता. सोंश्याचीं आळशीपणां आनी कांसवाची बुदवंतकाय दाखोवपी फामाद दंतकथा कवी ‘सोसो आनी कासव’ कवनाच्या रुपान मांडटा जाल्यार ‘बिलू, चिमणी आनी फुलपाकुले’ कवन आमच्या पोरसांत जनावरांनी, देखीक बिलू, कावळो, चिमणी, कुतू आनी फुलपाकुल्यान केल्ल्या साबार हालचालींचेर उजवाड घालता. कवी ह्या सगळ्या निर्जीव वस्तूंक बोलकें करता, जाका लागून हीं सगलीं प्रत्यक्ष भुरग्यां कडेन संवाद करतात अशें दिसता.
आयच्या आधुनीक युगांतल्या पालकांक तंत्रज्ञानाच्या दुशपरिणामांची जाणविकाय आसा. मात, हाका आडवाद आसात. कांय अशेय पालक आसात, जे खाझगी वा वेवसायीक कारणांक लागून भुरग्यांक ल्हान पिरायेचेरूच मोबायल आनी टिवीची संवंय लायतात. हें पुस्तक अशा पालकांक उपयुक्त थारूं येता. भुरग्यां भोंवतणच्या सैमांत आशिल्ल्या झाडां-पेडां आनी सुकणीं जनावरांच्या माध्यमांतल्यान वडिये तांकां काव्यरुपी काणी सांगता आनी तांची मनरिजवणूय करता. कांय कवनांचो आडवाद सोडलो जाल्यार सगळीं कवनां बालमनाचेर मानवी आनी जिणेमुल्ल्यांचे संस्कार करतात. पर्याय म्हणून न्हय तर पालकांनी ह्या पुस्तका वटेन गरज म्हणून पळोवंक जाय.
शुभा बरड वेलींगकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
