संवसाराचें फुडारपण करपाक भारत सक्षम

India's Prime Minister Narendra Modi arrives for the G20 leaders' summit in Nusa Dua, on the Indonesian resort island of Bali on November 15, 2022. (Photo by Mast IRHAM / POOL / AFP) (Photo by MAST IRHAM/POOL/AFP via Getty Images)

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

2 0 देशांचो समूह म्हणल्यार जी 20 शिख परिशद निमाणी जाली. दिल्लींत जाल्ल्या ह्या शिखर परिशदे निमतान संवसारांतल्या खूबशा देशांचे प्रतिनिधी भारतांत आयले आनी तांचे मदीं खूबशा विशयांचेर चर्चा जाली. ह्या शिखर परिशदेचें येजमानपद पयलेच फावटी भारता कडेन आयिल्लें. कारण ह्या वर्सा भारता कडेन जी 20 चें अध्यक्षपद आशिल्लें. भारतान ह्या शिखर परिशदेचें येसस्वी आयोजन करून आपल्याचेर सोंपयिल्ली जापसालदारकी आपूण येसस्वी पार पाडूंक शकता हें संवसाराक दाखोवन दिलें. इतलेंच न्हय जाल्यार भारत संवसाराचें फुडारपण करूंक शकता हें लेगीत भारतान संवसाराक दाखोवन दिलां.
जी 20 समुहा कडेन अमेरिका, इंग्लंड, फ्रांस, रशिया, चीन अश्या संवसारांतल्या सगल्यांत प्रगत देशांचो आस्पाव आसा. तातूंत अमेरिका, चीन आनी रशिया हे देश जाल्यार महासत्ता आसात. भारतान जे तरेन ह्या समुहाचें फुडारपण केलें ताका लागून भारत लेगीत फुडारांत संवसारीक महासत्ता जावंक शकता हाची चुणूक दिसली. ह्या शिखर परिशदेंत भारताचें सगल्यांत व्हड येस म्हणल्यार भारतान जी 20 शिखर परिशदेच्या जाहीरनाम्यार सगल्या देशांचें एकमत घडोवन हाडलें. सध्याचें संवसारीक राजकारण पळयत जाल्यार संवसार दोन गटांनी विभागाला. हे दोन गट ह्या समुहांतूय आसात. ताका लागून ह्या समुहांतले 20 देशांचें ह्या जाहीरनाम्यार एकमत जावप कठीण आसा अशें जाणकारांचें म्हणणें आशिल्लें.
आयज संवसार दोन गटांत विभागला. चड करून रशिया युक्रेन झुजा उपरांत चीन रशिया आनी तांकां मानपी देश एके वटेन जाल्यार अमेरिका आनी युरोपियन देश एके वटेन अशी परिस्थिती आसा. विशेश म्हणल्यार हे सगले देश जी 20 चे वांगडी आसात. ताका लागून तांचे मदीं एकमत जावप अशक्य आसा अशें मानताले. पूण भारतान मुत्शद्देगिरी दाखोवन सगल्या देशांचें एकमत घडोवन हाडलें. हें करतना ह्या जाहीरनाम्यांत युक्रेन रशिया झुजा विशीं निरशेणी उक्तायिल्ली आसली तरी रशियाचो झुजखोर देश असो खंयच उल्लेख केलो ना. ताका लागून रशिया, चीन हांणी ह्या जाहीरनाम्याक तेंको दिलो.
फ्रान्साचे राष्ट्रपती इमॅन्युअल मायक्रोन हे ह्या जाहीरनाम्याचेर नाखूश आशिल्ले. कारण हातूंत युक्रेनांतलें झूज अशें बरयिल्लें. मायक्रोन हांच्या मतान थंय युक्रेनांतलें असो शब्दप्रयोग करिकनासतना युरोपांतलें झूज असो शब्दप्रयोग करूंक जाय आशिल्लो अशें तांचें मत आशिल्लें. पूण भारतान तांची समजूत काडली. भारताच्या मुत्सद्देगिरीन जी 20 चो जाहीरनामोय पारीत जालो आनी रशियाय निरशेली ना. एकूणच हो जाहीरनामो तयार करतना भारतान जी मुत्सद्देगिरी दाखयली तिची जितली तोखणाय करची तितली उणीच.
प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी हांचें फुडारपण ह्या शिखर परिशदेंत आनीक उठून दिसलें. तांच्या भाशणांत सगल्या देशांच्या मुखेल्यांनी जी दाद दिली ताका लागून नरेंद्र मोदी आतां संवसारीक फुडारी जाल्यात हें अधोरेखीत जालें. नरेंद्र मोदी हांणी आपल्या भाशणांत जी 20 परिशद ही राजकी मुद्दे सोडोवपी मंच न्हय अशें ठणकावन सांगलें. हें सांगतनाच तांणी शांततायेचो पुरस्कार लेगीत केलो. प्रधानमंत्री मोदी हांणी ह्या शिखर परिशदे मजगतीं सगल्या देशांच्या मुखेल्यां कडेन चर्चा केली. ताका लागून खूबशा देशां कडेन भारताच्यो कबलाती जाल्यो. खूबशा देशांनी भारतांत गुंतवणूक करपाक सहमती दाखयली. विदेशी गुंतवणूक वाडल्यार भारताची अर्थवेवस्था घटमूट जावंक शकता. ताका लागून भारताक संवसारांतली तिसऱ्या क्रमांकाची अर्थवेवस्था जावपाचे सपन सत्यांत देंवूक शकता.
मजगतीं, फाटल्या कांय वर्सांत संवसारांतल्या खूबशा गरीब आनी विकसनशील देशांचेर विदेशी रीण प्रमाणा भायर वाडलां. विदेशी रिणां वयलें कळंतर आनी परतफेड फक्त वस्तू म्हालाच्या निर्यातींतल्यान मेळिल्ल्या विदेशी चलनांतल्यानूच करूंक मेळटा. कोरोना पयलींच्या काळांत संवसारीक मंदीक लागून गरीब देशांचे निर्यातींतल्यान मेळपी विदेशी चलनाचें उत्पन्न उणें जाल्लें. कोरोना काळांत जाल्यार आनीक सकयल देंवलें. कोरोना उपरांतच्या काळांत खूबशा देशांनी देशांतर्गत उत्पादकांक प्रोत्साहन दिवपा खातीर स्वसंरक्षणात्मक धोरणां आपणायलीं.
ताचो गंभीर परिणाम गरीब/विकसनशील देशांच्या विदेशी चलन जोडपाच्या आनी म्हणून रिणाची परतफेड करपाच्या तांकीचेर जाल्या. ह्या रिणांत बुडिल्ल्या देशांनी रिणां थकयलीं जाल्यार एकूणच संवसारीक क्षेत्र घाताक येवंक शकता. हें लक्षांत घेवन रिणांत बुडिल्ल्या गरीब देशांचे तकलेर रिणाचें वजें उणें करपा खातीर जी 20 शिखर परिशदेंत खूबशी चर्चा जाली. पूण शाब्दीक आस्वासनां खेरीज व्हडलेंशें कांयच जालें ना. गरीब देशांचेर आशिल्लें रिणाचें वजें उणें करपा खातीर तांकां रीण दिल्ल्या गिरेस्त देशांक ताचें मोल मेजचें पडटलें. ताची तयारी जी 20 तल्या खंयच्याच गिरेस्त देशाची ना.
भारताचे नदरेन ही शिखर परिशद खूब म्हत्वाची थारली. जी 20 शिखर परिशदेंत आफ्रिकन युनियनाकूय वांटेकार करून घेवचें अशी भारताची इत्सा आशिल्ली. ही इत्सा ह्या वेळार पुराय जाली. प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी हांच्या यत्नांक लागून आफ्रिकन युनियनाक जी 20 चीं दारां उक्तीं जालीं. ताका लागून हाचे मुखार ह्या समुहाचें नांव जी 20 नासून जी 21 अशें जातलें. आफ्रिकन युनियनाक ह्या समुहांत वांटेकार करून घेवप हें भारताचें व्हड राजनैतीक येस आसा. कारण ताका लागून पुराय आफ्रिकन युनियनाचो तेंको भारताक मेळटलो.
जी 20 समुहांतले देश, युरोपियन युनियन आनी आफ्रिकन युनियनां मदल्या सगल्या देशांनी भारताचें फुडारपण मान्य केल्ल्याची पोच पावतीच ह्या शिखर परिशदेंतल्यान मेळयली. हाका लागून चीनाचो जळफळाट जालो हें उक्तें आसा. पूण चीना कडेन भारता सयत संवसारांतल्या सगल्याच देशांनी आडनदर केल्या. भारत संवसाराचें फुडारपण करपाक सक्षम आसा हें संवसारान आतां मान्य केलां, आनी फुडारांत भारत संवसारीक महासत्ता म्हणून उदेंतलो हें लेगीत जी शिखर परिशदेन दाखोवन दिलां.

श्याम ठाणेदार
9922546295