संवसारांतल्या दुयेंतींचो आंकडो वाडटा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सायन्स डायरेक्ट हे संस्थेन हालींच 188 देशांनी अभ्यास करून आनी 1990 ते 2013 ह्या काळांतलें विश्लेशण केलां. ते प्रमाण संवसारांत जायते जाण वेगवेगळ्या रोगांनी पिडेस्त आसात. सर्वेक्षण आदलें आसलें तरी आतांच्या काळांत परिस्थिती आनीक इबाडल्या. आयचें जिवीत खूब व्यस्त जालां.
जायते जाण पर्यावरणाच्या समस्यांक लागून त्रासांत आसात.
तेच प्रमाण म्हारगाय सोंसतात. अन्नधान्याचो उणावूय सहन करचो पडटा. हालीं जायत्या दोतोरांक आनी वेगवेगळ्या हॉस्पिटलांनी गर्दी दिसता.
सायन्स डायरेक्टाच्या अहवाला प्रमाण संवसारांतली लोकसंख्या 8. २ अब्ज आसा. तातूंतले सुमार 4.3 टक्के लोक भलायकेन बरे आसात. हाचो अर्थ 95 टक्क्यां परस चड लोकांक कितें ना कितें दुयेंस, रोग जाला. ही परिस्थिती भिरांकूळ आनी हुस्को करपा सारकी आसा. जायत्या शारांनी चड गर्दी आसा. व्हड प्रमाणांत वाहनां आशिल्ल्यान लोकांक त्रास जावपाक लागल्यात. ही आंकडेवारी 2013 मेरेन आसा, हालींच्या काळाचो विचार केल्यार ती आनीक वाडूं येता.
कोवीड -19 उपरांत जायते जाण दुयेंत पडले. जायत्या जाणांक मणक्याचें दुखणें, भेड्डेंपण, उदासीनताय, काळजाचे, गळ्याचे विकार हांचो त्रास जावपाक लागला. हाडांचो विकार आनी स्नायूंच्या विकारांक लागून चड लोक दुयेंत पडपाक लागल्यात. ही आंकडेवारी धक्को दिवपी आसा.
लडाखाच्यो मागण्यो
अभियंतो संशोधक, पर्यावरणमोगी सोनम वांगचुक 1 सप्टेंबर सावन लेह सावन दिल्ली वटेन प्रवास करतात. लडाखाच्या चार मागण्यांक लागून ते निशेध करतात. तांच्यो चार मागण्यो आसात. लडाखाक संविधानाचे सवे अनुसुची खाला दर्जो दिवचो, आदिवासींक घटनात्मक हक्क मेळचे, तरणाट्यांक रोजगार मेळचे हे खातीर स्वतंत्र लोकसेवा आयोगा वरवीं एक प्रक्रिया सुरू करची, लेह आनी कारगिल खातीर वेगवेगळे लोकसभा मतदारसंघ तयार करचे, ह्यो त्यो मागण्यो.
हे भोंवडेंत जायते तरणाटे- जाण्टे सामील जाल्यात. हाचे पयलीं लडाख जम्मू- काश्मीरा पसून वेगळो जावन स्वतंत्र केंद्रशासीत प्रदेश म्हूण ताका मान्यताय मेळ्ळी. लडाखांतले आदिवासी प्रस्न तशेंच हेर प्रस्न खूब म्हत्वाचे आसात. लडाख प्रांताची भौगोलिक सुवात खूब म्हत्वाची. पाकिस्तान आनी चीन ह्या लडाखाचो उपेग करून जायते कट रचपाची शक्यताय आसा. ह्या प्रस्नाचेर दुर्लक्ष केल्यार व्हड समस्या निर्माण जावंक शकता.
स्विडनांत मोबायल वापरपाचेर निर्बंध
आयज व्हडले, भुरगीं आनी सामकीं ल्हान भुरगीं लेगीत सतत मोबायल फोन पळयत आसतात. मोबायल फकत फोन करपा पुरतो मर्यादीत ना, तातूंत ई-मेल, फोटो, वेगवेगळे अॅप, खेळ, सोशल मिडीया आसतात. ताका लागून जायत्या लोकांक अक्षरशः मोबायल फोनाचें वेसन लागलां. आतां ताचे वेगवेगळे परिणाम दिसपाक लागल्यात. भुरग्यांची न्हीद उणी जाल्या. सतत स्क्रिनीक पळोवन दोळ्यांची नदर उणी जाल्या. वक्लां लागल्यांत. कितल्याशाच सुवातींनी भुरगीं वेगवेगळ्या खेळांचे भकीक पडल्यांत, अभ्यासाचेर तांचें लक्ष ना, भलायके कडेन दुर्लक्ष केल्ल्यान मोटसाण वाडल्या. संवसारभर अशीच परिस्थिती आसा.
हालींच स्विडीश सरकारान भुरग्यां खातीर मोबायल फोन वापरा संबंदी वेगवेगळे नेम जाहीर केल्यात. दोन वर्सां सकयल्या भुरग्यांक डिजिटल मिडिया आनी मोबायल फोन हांचे पासून पुरायपणान पयस दवरल्या. म्हणल्यार मोबायल फोन पळोवपाक बंदी आसा. दोन ते अठरा वर्सां पिरायेच्या भुरग्याक स्मार्ट फोन आनी टीव्ही कितलो वेळ पळोवंचो, हाचेर कांय निर्बंध आसात. 2 ते 5 वर्सां पिरायेच्या भुरग्यांक एक वर स्क्रीन पळोवंक शकतात. 6 ते 12 वर्सांच्या भुरगीं दोन वरां परस चड वेळ स्क्रिनीक पळोवपाक बंदी आसा. 13 ते 18 वर्सां पिरायेच्या भुरग्याक दिसाक दोन ते तीन वरां स्क्रीन वेळ मेळटलो. पालकांनी रातच्या वेळार भुरग्यांच्या खाटीर फोन दवरचे न्हय अशे नेम स्विडनाच्या भलायकी मंत्र्यान जाहीर केल्यात. आतां स्वीडनाचें पळोवन हेर देशांनीय कांय वेळा खातीर तरी मोबायल फोनाचेर बंदी घालतले, अशी शक्यताय आसा.
विद्वान राजकारणी सीताराम येचुरी
मार्क्सवादी कम्युनिस्ट पक्षाचे राष्ट्रीय सरचिटणीस सीताराम येचुरी (72) हालींच दिल्लींत संवसाराक अंतरले. फाटलीं 45 वर्सां विद्यार्थी फुडारी, समाजीक वावुरपी, संपादक, पत्रकार, लेखक अशा वेगवेगळ्या भुमिकेंत तांणी देशाची सेवा केल्या. इंडिया आघाडी हे राजकी पक्षांच्या आघाडीचे घडणुकेंत ताचो म्हत्वाचो वांटो आशिल्लो. भलायकी साथ दिनासतना लेगीत मार्क्सवादी पक्षाच्या पीपल्स डेली ह्या दिसाळ्याचे संपादक म्हणून तांणी जापसालदारकी सांबाळ्ळी.
विद्यार्थी आसतना ताचेर डावे विचारसरणेचो प्रभाव पडलो. स्टुडन्ट्स फेडरेशन आॅफ इंडियांत तांणी वांटो घेतिल्लो. जेएनयूंत प्रकाश करात हांचो सांगात तांकां मेळ्ळो. आणीबाणीच्या वेळार अटक जाल्ल्यान येच्युरींक डॉक्टरेट पुराय करपाक मेळ्ळी ना. एफएसआयंत ते संयुक्त सचीव आनी उपरांत अध्यक्ष जाले. तांणी आपले वक्तृत्व आनी संघटनात्मक कुशळटायेच्या बळग्याचेर बरी प्रगती केली. 1992 वर्सा ते पक्षाच्या पोलिटब्युरोचो वांगडी म्हूण वेंचून आयले.
विशेश म्हणल्यार तांणी आनी पी चिदंबरम हांणी युनायटेड फ्रंट सरकाराचो मसुदो तयार केलो. संसदेंतूय तांची कामगिरी उल्लेखनीय आशिल्ली. 2005 ते 2017 मेरेन ते राज्यसभेचे वांगडी आशिल्ले. तेलुगू, मलयाळम, हिंदी, इंग्लीश ह्या भाशांचेर तांचो शेक आशिल्लो. तांणीएनडीए सरकाराचेर खर उतरांनी जायते फावट टिका केल्ली. अर्थांत वैयक्तीक रितीन तांची सगळ्यां वांगडां इश्टागत आशिल्ली. तांणीं वेगवेगळ्या दिसाळ्यांनी स्तंभलेखनूय केलां. सीताराम येचुरी हांकां आर्गां.

शांताराम वाघ
96234 52553